Ik ken Rita Verdonk nog uit mijn studietijd. Ik vertel daar verder nooit iets over – alle journalisten die daar naar hengelen sta ik niet te woord – maar gisteren heb ik in de avondvullende vertoning in de Tweede Kamer tot mijn verbazing moeten vaststellen dat ze eigenlijk opmerkelijk weinig veranderd is. Ze kon in de jaren zeventig 'wonen' in haar eigen redenering en doet dat tegenwoordig nog steeds. Voor haar was het een optelsom: verkeerde persoonsgegevens + vreemdelingenwet + arrest Hoge Raad + gelijke monniken, gelijke kappen = geen Nederlanderschap. Dat is het zelfde als dat 1 + 1 twee is. Toen die redenering eenmaal in haar hoofd zat, was er geen speld meer tussen te krijgen. Nergens zat er lucht tussen. Daarom hoefde ze ook niet meer met Donner te overleggen, met de politieke leiding van de VVD, met het kabinet. Dat was nutteloos geweest. Niemand zou immers een andere constatering kunnen maken, dit waren de feiten. En die kun je dan maar beter meteen bekend maken. Dat heeft niks met het lijsttrekkersreferendum te maken, dat is geen vuil spelletje. Dat is Rita Verdonk ten voeten uit. Zo is ze.
Maar dat bewijst ook meteen dat ze volkomen ongeschikt is voor het politieke metier in Nederland. Daar bestaan immers geen feiten zonder draagvlak. Daar kun je niet een besluit als optelsom zien als je niet ook in staat bent alle politieke consequenties te overzien. In de politiek moet je je coalitie- en partijgenoten niet voor het blok zetten met een gesloten redenering, daar moet je - al zeker in zo'n gevoelige kwestie - je gelijk eerst gaan halen, voordat je het krijgt. En dat talent is bij Rita Verdonk slecht ontwikkeld, en ik denk nu: eigenlijk nooit geweest.
En sinds gisteren weten we dat nu allemaal. Ik denk dat we hier het begin van het einde van Rita Verdonk als politiek kanon hebben mogen aanschouwen. Zo’n gebrek aan politieke gevoeligheid, zo’n opsluiting in je eigen redenering, zo’n gebrekkige collegialiteit - dat zijn Haagse doodzondes. Dat vergeten en vergeven ze niet in Den Haag.
De VVD-senatoren die ik gisteren in de Eerste Kamer tegenkwam hadden het helemaal met haar gehad. Het ergste dat de VVD kan overkomen is dat ze een partijleider krijgt die op geen enkele steun van het kader kan rekenen. Ik denk dat het niet zover zal komen. Rita Verdonk heeft met haar optreden gisteren – tenzij de VVD-leden echt van de pot gerukt zijn - politieke zelfmoord op termijn gepleegd.
Ze kan maar het beste gaan uitzien naar een burgemeesterspost. Daar is ze ook veel geschikter voor.
Alleen: welke gemeente wil haar hebben?

Het waren mooie tijden. Veel vergaderen, veel doorhijsen in het café op de Oranjesingel 42, dat tot het midden van de jaren zeventig de enige openbare plek in Nijmegen was waar je tot vier uur door kon drinken. Meer dan we toen zelf wilden toegeven deden we in die jaren eigenlijk hetzelfde als de studentencorpora die we toen zo verachten: we oefenden voor later. We waren de nieuwe elite in wording, die hun smaak verfijnden door in de tweede helft van de jaren zeventig in het pand aan de Oranjesingel 42 een politiek cultureel centrum op te richten, een kruispunt van culturele ontmoetingen met een filmhuis, een politiek kafee, een werkgroep improviserende musici, literaire avonden, noem maar op. Toen was dat het toppunt van progressiviteit, tegenwoordig behoort het tot het standaard culturele aanbod van Nijmegen en van elke zichzelf respecterende stad in het land. We droomden van structurele veranderingen, ja, van echte maatschappijhervormingen, maar werkten in feite aan weinig anders dan een razendsnelle modernisering van een tot dat moment tamelijk behoudzuchtige, om niet te zeggen achterlijke, stad. We brachten Nijmegen bij de tijd. Daar plukt de stad nog dagelijks de vruchten van.

‘Ik ben minister van Dans en dat zullen ze weten ook’ Zo eindigt Jos van der Lans zijn column in het juninummer van DANS. Hij vraagt zich in die column af wat hij zou doen als niet Ronald Plasterk maar hij minister van Dans zou zijn: er volgt een stortvloed van ideeën, die er uiteindelijk toe moet leiden dat zo ongeveer iedereen in Nederland de dansvloer weet te vinden, want dat zou de beste uitvoering zijn van het motto van het kabinet Balkenende: Samen Werken, Samen Leven.
Zo snel kan het dus gaan. Want toen de redactie van DANS de publicist/journalist Jos van der Lans begin 2004 benaderde om columns te schrijven, hield hij de boot nog af. ‘Ik weet van alles over de verzorgingsstaat, over de sociaal-culturele geschiedenis van Nederland, maar helemaal niks van dansen. Ik kan het zelf niet eens.’ Maar toen de redactie aanhield en zei dat het juist de bedoeling was om met een blik van een buitenstaander naar het dansen in Nederland te kijken, was zijn nieuwsgierigheid geprikkeld.
Zijn eerste column verscheen in de zomer van 2004 en drie jaar later waande hij zich dus al minister van Dans. Stuk voor stuk bieden zijn columns fascinerende inkijkjes in de wereld van de dans. Soms gaan ze over de taal van het dansen, dan weer over een voorstelling, vervolgens over seksualiteit, dan weer over nieuwe danspodia, vervolgens over dwarsverbanden en crossovers, dan weer over politiek. Ze zijn vrijwel altijd verrassend en vooral oppeppend. Hij roept de danswereld in bijna elke column op om voor verrassingen te zorgen, buiten de oevers van het theater te treden en de nieuwe media te bestormen. Als buitenstaander prikt hij heel wat vooroordelen door die er in de danswereld bestaan. Zo ook die van zichzelf. In zijn laatste column Dansgeheugen, die ook in het tijdschrift Werelddans is verschenen, stelt hij zijn eigen denkbeelden over volkdansen bij.
In de loop der jaren is er langzamerhand een rode draad in zijn columns ontstaan. Die zou je het best kunnen omschrijven als de poging om steeds opnieuw de verbinding te zoeken tussen de professionele theaterdans en de sociale amateurdans, tussen Dansen met een hoofdletter en dansen van gewone mensen, tussen het vakmatige en het plezierige, tussen het podium en de straat, tussen ballet en hiphop.
Precies om die verbinding is het Kunstfactor, waarin het Landelijk Centrum voor Amateurdans onlangs is opgegaan, ook te doen. Vernieuwing, verbinding en verrassing zijn parolen die Kunstfactor en Jos van der Lans met elkaar delen. Om daar uiting aan te geven, lag een bundeling van Van der Lans’ column ter gelegenheid van het vijfentwintigjarige bestaan van DANS en het vijfentwintigste Doe Dans Festival voor de hand. Misschien dat de echte minister van Dans er op die manier ook zijn voordeel mee kan doen.