Deze column verschijnt eind maart in Aedes Magazine, nr. 3/2014. Op mijn website is de complete ranglijst van bedrijfslasten per corporaties te downloaden, klik daarvoor hier. Wie met de CFV-gegevens aan de slag wil kan deze hier downloaden.

Lijstjes

Alle onderdelen van de publieke sector kennen inmiddels wel lijstjes, waarmee de prestaties van organisaties worden vergeleken. Zo zijn er lijstjes van het basisonderwijs met gemiddelde cito-scores, lijstjes van gemeenten met ozb-tarieven, lijstjes van de best presterende ziekenhuizen, je kunt het zo vreemd niet bedenken of er is een lijstje voor. Behalve van woningcorporaties.

Het rare is dat zo’n lijstje wel te maken valt, want eind november publiceerde het Centraal Fonds Volkshuisvesting cijfers die het mogelijk maken om de prestaties van individuele corporaties onderling te vergelijken. De cijfers gaan tot het jaar 2012 en gaan over hoogte van huren, kwaliteit van woningen, bedrijfslasten – eigenlijk over alles. Je zou verwachten dat we daar vervolgens in dagbladen, of in ieder geval in de vakpers, mooie lijstjes van krijgen voorgeschoteld, maar helaas…. Cobouw publiceerde twee maanden later een kort berichtje over verschillen in bedrijfslasten, maar veel meer dat de Eindhovense corporatie Trudo per woning de hoogste bedrijfslasten (€2400) en studentenhuisvester DUWO de laagste (€528) kent, kwamen we niet te weet. De Aedes-website beperkte zich tot een summier berichtje over de gemiddelde bedrijfslasten (€1392). En dat was het.

Dat heeft ongetwijfeld te maken met het feit dat het Centraal Fonds weliswaar alle gegevens openbaar maakt in een downloadbaar excel-bestand maar daar zelf geen ranglijsten van maakt. Dat moeten anderen doen. Voor de dagbladpers is deze bewerking kennelijk teveel gevraagd – journalisten blijken eigenlijk alleen geïnteresseerd in bestuurders die de Balkenende-norm overschrijden. Dat is treurig, maar dat ook de eigen vakpers het laat afweten, is ernstiger. Ook daar ontbreekt het gevoel van urgentie om de sector transparant en onderling competatiever te maken.

En Aedes? Ach, de vereniging lijkt niet echt hard te lopen om hier verandering in te brengen. Ze verwijst naar een nieuwe benchmark die in het najaar openbaar gemaakt zal worden. Hoe die eruit zal zien weet nog niemand. Natuurlijk zeggen ranglijsten niet alles, en ongetwijfeld hebben de corporaties die met relatief hoge bedrijfslasten per verhuurde woning in de top tien van 2012 staan (1. Trudo, 2. Vitaal Wonen, 3. Humanitas Huisvesting, 4. Wbv Oudewater, 5. Ws Nieuwkoop, 6. Ws Maasdriel, 7. Wbv Amerongen, 8. Woonbron, 9. Vallei Wonen en 10. WSG) hier een verhaal over, maar laat de sector zelf nu als de wiedeweerga de condities creëren waarin dat verhaal ook echt aan huurders en stakeholders verteld moet worden. Niet omdat dat van de minister moet, maar simpelweg omdat openheid en verantwoording nu eenmaal onlosmakelijk verbonden moeten zijn met het beheer van publieke gelden.

 

+

Je zou het bijna vergeten, maar de verkoop van Eropaf! De nieuwe start van het sociaal werk loopt nog steeds. Binnenkort rolt de negende druk van de pers. Er kan nog steeds besteld worden via stichting Eropaf!, daar kun je met korting ook meerdere exemplaren aanschaffen. Als u via deze site bestelt steunt u de werkzaamheden van de stichting Eropaf! U kunt zich op deze site ook bij het eropaf-netwerk aansluiten.

Dag Jos,

Bedankt voor het sturen van het boek 'DEcentraal' . Heb het inmiddels gelezen en dat geeft me de kans te laten weten wat ik ervan vind (wat je me vroeg). Nou, heel mooi dus vind ik het. Ik ben erg gecharmeerd van jullie vermogen om 'de stad als sociaal laboratorium' in anekdotes en cases invoelbaar te maken, in een historisch perspectief te plaatsen, theoretisch te duiden, conceptueel te verrijken (gulzig bestuur, crafting communities etc.) en dat alles in een lichte activistische toon. Complimenten dus.

Inhoudelijk zitten er zoals jullie weten veel raakvlakken met wat ik in blogs, essays en artikelen schrijf, dus dat is ook een feest van herkenning , ik merk wel een verschil in toonzetting en benadering omdat ik uit de ruimtelijke/stedebouwkundige hoek kom en jullie uit de sociale. In mijn wereld gaat het meer om het terugveroveren van de regie op de stad tegenover de grondbedrijven, programmabureaus, projectontwikkelaars en corporaties, bij jullie op het ontworstelen aan de perverse effecten van de verzorgingsstaat.

Ik heb gezien mijn betrokkenheid bij www.decaleidoscoop.org natuurlijk met extra belangstelling het laatste hoofdstuk gelezen. Daar verschuift te toon wat van 'laat initiatieven met rust en empower ze' naar 'de overheid moet zelf massa gaan maken'. Tja, een spanning die wel zal blijven. De vernieuwing van de lokale democratie is ook het hoofdstuk waarin jullie nog het meest zoekende zijn zo lijkt het. Het eindigt met de geboden van Jeroen van Urk die ontpolitiserend klinken vergeleken met jullie eerdere toonzetting. Ik ben vooral hiervan, zie: de-dramaturgie-van-lokale-democratie Moeten we misschien samen nog eens iets over maken.

Wat mij op dit moment erg inspireert is het netwerk van Utrechtse Ruimtemakers waar ik een van de trekkers ben. Het is een mooi activistisch gezelschap van initiatiefnemers die buurtaanpak, zelfbouw, gebiedsontwikkeling, broedplaats, placemaking en stadsontwikkeling op hun voorhoofd hebben staan, We hebben alvast maar brutaal een stadmakersparagraaf voor het collegeakkoord geschreven en die de afgelopen dagen aan politieke partijen, de raad en wethouders aangeboden. Erg positief ontvangen maar de proof of the pudding komt nog: wat ze er in de collegeonderhandelingen echt mee gaan doen. Hier kun je 'm vinden: www.utrechtseruimtemakers.nl

Frans Soeterbroek

www.deruimtemaker.nl

‘Woningcorporatie moet gaan denken als coproducent’ 

De nieuwe gemeenteraden krijgen de komende vier jaar te maken met een heel ander werkveld: zorg en welzijn wordt straks lokaal geregeld en inwoners doen meer zelf. Dat vraagt om een andere houding van gemeenten en maatschappelijke organisaties als woningcorporaties, schrijft Jos van der Lans samen met Nico de Boer in hun boek DEcentraal.

Wat bepaalt het speelveld van de nieuwe gemeenteraden en –besturen?
‘Eigenlijk weet niemand hoe de decentralisaties in het sociale domein zich gaan vertalen in alle gemeentelijke organen. Zijn gemeenteraden wel in staat alles te controleren en aan te jagen? Om op kleinschalig niveau en met minder middelen zorg en welzijn te organiseren zullen ze veel meer een open houding naar de samenleving moeten aannemen. Welke partij er aan de macht is, maakt daarbij niet heel veel uit. Het gaat meer om de kracht van de samenleving zelf.’

Wat bedoelt u daarmee?
‘Er zijn steeds meer kleine initiatieven waaruit blijkt dat mensen zelf verantwoordelijkheid kunnen dragen voor een heleboel dingen. Soms gedwongen, omdat een bibliotheek dichtgaat. Of omdat ze graag zelf een stukje van de openbare ruimte willen beheren. In ieder geval gaat die beweging gewoon door. Overheidsinstellingen en maatschappelijke organisaties moeten zich daarop aanpassen. Het evenwicht vinden tussen wat instanties te bieden hebben die ergens eerst volledig zelf verantwoordelijk voor waren en wat mensen zelf kunnen.’

Heeft u daar een voorbeeld van?
‘Als een buurt toe is aan een onderhoudsbeurt, kan een corporatie met huurders afspreken wie wat doet. Het is niet: óf de instelling doet alles, óf de burger doet alles. Mensen kunnen niet alles, maar wel bepaalde zaken zelf doen. Daar moeten ze weer zeggenschap over krijgen. Het gaat immers om geld dat door hen zelf is gespaard. Dat is een andere manier van denken. De woningcorporatie is niet per definitie de beste uitvoerder van volkshuisvesting, maar een coproducent.’

Wat betekent deze omslag voor de samenwerking tussen gemeenten en corporaties? ‘Die verandert ook. Nu maken ze vooral prestatieafspraken over zaken als woningaantallen. Voorgaande voorbeelden kunnen ook terugkomen in die afspraken. Omdat dat soort initiatieven altijd wel bij de gemeente of de corporatie terecht komen, kunnen ze makkelijk samen kijken wie wat doet om ze te ondersteunen. Dat is een andere manier van denken dan we gewend waren in de verzorgingsstaat, waarin de gemeente, de corporatie, de zorginstelling elk hun eigen werkgebied hebben.’

Minister Blok pleit juist voor een sterk afgebakend werkgebied. Wat vindt u daarvan?
‘De minister voert een dubbele agenda. In het regeerakkoord staat dat woningcorporaties juist veel meer legitimiteit moeten ontlenen aan de gemeente. Ze moeten er dichter naartoe. Tegelijkertijd maakt hij het nauwelijks mogelijk om dat in vrijheid te doen. Corporaties mogen niet te veel aan leefbaarheid doen en moeten 1,7 miljard euro inleveren. Als hij echt wil dat woningcorporaties lokaler opereren, dan moet hij de inzet ook aan de lokale samenwerking overlaten. En niet: je mag dit en dat niet doen.’

 ‘Sociaal’ wordt sexy

Van links naar rechts: Hetty Welschen (Amsterdam-West), Saskia Boelema (op de rug, Breda), Roos van Gelder (Leiden) Margriet de Jager (Deventer) en Corrie Noom (Zaanstad). 

Verreweg de meeste wethouders in Nederland zijn mannen: tachtig procent maar liefst. Op het sociale beleidsterrein is die verhouding anders, daar zijn de vrouwen in de meerderheid. Dat kan komen doordat daar van oudsher minder geld en macht geconcentreerd is: sociaal was altijd soft, typisch zo’n vrouwendingetje.

door Nico de Boer en Jos van der Lans

 Maar… de wereld is op lokaal niveau stevig in beweging: door drie gigantische decentralisaties (zorg, jeugd en werk) krijgt de gemeente veel meer taken. Bovendien is er een golf van burgerinitiatieven, niet alleen in energie en wonen, maar ook in zorg en welzijn. Als straks na de gemeenteraadsverkiezingen de onderhandelingen starten over de nieuwe colleges, zou de portefeuille sociaal daarom wel eens de meest begeerlijke kunnen zijn. Grondzaken is zo 2008!

Reden genoeg om het aan vijf prominente vrouwelijke wethouders sociaal te vragen. Hoe verandert die wereld lokaal? Spannen zij hun zusters voor het karretje door de verzorgingsstaat uit te hollen? Zetten ze de gemeenteraad buitenspel door de zaken rond de decentralisaties te regelen in regionale achterkamertjes?

Lees verder op de site van De Groene Amsterdammer

Sinds de troonrede is het officieel: de participatiesamenleving komt eraan. Burgers moeten meer zelf doen, de overheid trekt zich terug. Hoe pakt dit uit? Hoogleraar samenlevingsopbouw Justus Uitermark bespreekt de voordelen en nadelen van zelforganisatie.

 ‘Burgerkracht’, 'eigen kracht', ‘doe-het-zelf-maatschappij’, ‘de nieuwe overheid’: deze termen duiden op de omschakeling van de klassieke verzorgingsstaat naar de ‘participatiesamenleving’. De overheid doet een stapje terug en mensen worden aangesproken op hun zelfredzaamheid. Burgers gaan zelf bibliotheken en buurthuizen openhouden en hun bejaarde ouders verzorgen. Zorg en welzijn zijn veel beter en efficiënter door burgers te organiseren, zeggen de believers.

Wat is zelforganisatie en welke voor- en nadelen kleven er aan? Justus Uitermark is hoogleraar samenlevingsopbouw op de Erasmus Universiteit. Hij laat met voorbeelden van mierenkolonies, wikipedia en sociale bewegingen zien hoe zelforganisatie werkt. Volgens Uitermark is het zelforganiserend vermogen ongelijk verdeeld over de bevolking. Zo is het bestaan van bewonersorganisaties in een wijk een belangrijke voorwaarde.

Hij gaat in gesprek met mensen die ervaring hebben met bottom-up initiatieven, zoals de Leeszaal Rotterdam West. Wanneer is zelforganisatie een logische oplossing voor de stijgende zorgkosten, en wanneer worden burgers door de overheid aan hun lot overgelaten?

Met:

• Justus Uitermark - hoogleraar samenlevingsopbouw (foto rechts)
• Jos van der Lans - cultuurpsycholoog en journalist/publicist, onlangs publiceerde hij het boek 'DEcentraal. De stad als sociaal laboratorium' met Nico de Boer.
• Joke van der Zwaard, Maurice Specht - initiatiefnemers van de Leeszaal Rotterdam West

De gespreksleiding is in handen van Arie Lengkeek. Het Denkcafé start met een column van Hans van Willigenburg. Verder een naborrel met muziek van ClublePop.

 woensdag 26 maart | 20 uur
entree € 5 | studenten en Rotterdampas € 2,50

Het Denkcafé is maandelijkse samenwerking van Arminius en SG Erasmus. Deze avond is op deze pagina ook via de livestream thuis te volgen.

Bron: www.famo.org, site van het netwerk voor managers en medewerkers bij de lokale overheid op het gebied van Financiën & Control, HRM en Organisatie, en Informatiebeleid.

Recensie: wandelen door de participatiesamenleving

In lokale gemeenschappen bruist het van de vernieuwende sociale initiatieven, waar gemeenten bij de drie decentralisaties veel aan kunnen hebben. Jos van der Lans en Nico de Boer geven in hun boek ’Decentraal. De stad als sociaal laboratorium’ een informatief en inspirerend overzicht.

In het boek van De Boer en Van der Lans gaat het nu eens niet over budgetten of samenwerkingsmodellen. Het gaat niet eens primair over de drie decentralisaties, maar over de lokale context waarbinnen die vorm moeten krijgen. De auteurs nemen de lezer als het ware mee op een wandeling langs wijk- en buurtinitiatieven, van burgers of professionals, die bijdragen aan de leefbaarheid van achterstandswijken, de zelfstandigheid van ouderen, werk voor moeilijk bemiddelbare groepen of het welzijn van kinderen.

Interessant is dat ze daarbij buiten de gebaande paden treden. Het boek behandelt niet de geijkte instanties waar gemeenten de weg wel naar weten, maar juist de moeilijker te traceren kleinschalige activiteiten die een waardevolle bijdrage kunnen leveren aan de decentralisatieopgaven. Zoals LeeszaalWest, een door bewoners opgezette wijkbibliotheek in Rotterdam waaraan de auteurs een bezoek hebben gebracht. Ze maken inzichtelijk wat daar gebeurt en wat het oplevert voor de sociale samenhang in de buurt. Maar ze laten de betrokken ook aan het woord over de belemmeringen in regelgeving en bureaucratie waar ze tegenaan lopen. En hoe de gemeente hen – vaak heel eenvoudig - zou kunnen helpen.

Zo komt een schat aan concrete voorbeelden voorbij, uit binnen- en buitenland. Die worden geplaatst binnen een bredere context van ontwikkelingen die zich sinds de crisis aftekenen, zoals de opkomst van de deel- en ruileconomie. Als lezer kom je daardoor niet alleen te weten wat er zoal omgaat in lokale gemeenschappen, je begrijpt ook welk soort initiatieven zullen beklijven en je dus serieus kunt nemen. Voortdurend wordt in het boek de relatie gelegd met de nieuwe rol van gemeenten. Een niet te missen achtergronddocument kortom voor ambtenaren en bestuurders die bezig zijn met de decentralisaties. Je kan immers pas een nieuw model inrichten als je weet wat je vertrekpunt is.

 Column voor www.socialevraagstukken.nl - publicatiedatum: 1 maart 2014

 Meer dan 30 jaar nadat Hans Achterhuis welzijnswerkers bij het grofvuil zette, missen zij nog altijd het broodnodige zelfvertrouwen. Vanwege burgerkracht denken welzijnswerkers dat ze nu overbodig moeten worden. Een misvatting, schrijft Jos van der Lans.

 Onlangs mocht ik aanschuiven aan een tafel waar een stuk of tien wijkprofessionals discussieerden over de stelling: ‘De eigen kracht van bewoners maakt de inzet van professionals overbodig.’ Het was een vreemde gewaarwording. Tien mensen die vrijwel zonder uitzondering een HBO-opleiding hadden gevolgd, en van alles hadden bestudeerd waar een gewone burger nooit aan zou beginnen, deden hun uiterste best om hun eigen inzet te relativeren, zodat de burgerkracht haar werk kan doen. Godzijdank waren er

nog mensen in de wijk die een steuntje in de rug nodig hadden, maar alles moest in het werk gesteld worden om te voorkomen dat professionals het ‘over’ namen. Want uiteindelijk moesten mensen het toch vooral zelf doen.

Het is een oud refrein. Sinds Achterhuis met zijn bestseller De markt van welzijn en geluk hun professionele zelfvertrouwen diep krenkte, vertegenwoordigen welzijnsprofessionals naar mijn weten de enige categorie professionals die bestaat bij de gratie van het idee dat ze eigenlijk overbodig zouden moeten zijn. Artsen, psychiaters, juristen, advocaten hoor je daar nooit over. Sterker, die spannen zich te pas en te onpas in om aan iedereen duidelijk te maken dat ze uniek en onmisbaar zijn.

Met burgerkracht zijn welzijnswerkers zichzelf weer gaan kwellen

Nu de woorden ‘eigen kracht’, ‘burgerkracht’ en ‘overlaten aan de samenleving’ bij iedere beleidsmaker voor op de tong liggen, lijkt de zelfkwelling van wijkwelzijnsprofessionals aan een tweede jeugd begonnen te zijn. Veel van hen  roepen om het hardst dat ze ‘op hun handen’ gaan zitten, vooral ‘faciliterend’ bezig zijn. Het bizarre is dat je wijkbewoners daar nooit om hoort vragen; het zijn bezweringsformules die professionals vooral zichzelf, hun opdrachtgevers en financiers voorhouden.

Ze zijn echter onnodig en vooral contraproductief, omdat ze ongewild voeding geven aan een verkeerde voorstelling van zaken. Ze voeden de gedachte dat het te makkelijk beschikbare en oproepbare professionals zijn die de verzorgingsstaat in zijn voegen heeft doen kraken en dat deze professionele overaanwezigheid de klad heeft gebracht in de zelfredzaamheid van burgers. De remedie ligt dan voor de hand: als we de burgerkracht van zijn professionele verstopping ontdoen, dan wordt de verzorgingsstaat weer houdbaar. Daarom moeten we nu even door de zure appel van de bezuinigen heen bijten.

De kwestie is niet: meer burgerkracht, minder professionals

Het probleem van onze verzorgingsstaat is echter niet een meer (burgerkracht)/minder (professionals)-vraagstuk, maar een kwestie van een steeds verder in zichzelf verstrikt geraakt vertikaal gelede systeemlogica. Het is een ordeningssysteem dat zich in de loop der jaren vanuit beleidscentra via managementlagen, verkokerde beleidsvelden, programma’s, subsidies, productafspraken, inkooprelaties, specialisaties als een veelkoppig bureaucratisch monster tot de leefwereld van mensen is gaan verhouden en waar van lieverlee steeds meer energie, tijd en vooral geld in het functioneren van het systeem is gaan zitten in plaats van in de taken die het zou moeten volbrengen.

Deze wijze van ‘welzijnsprogrammering’ is aan het einde van zijn Latijn. Niet alleen struikelt het stelsel over zijn eigen ballast, omslachtigheid en inefficiëntie, belangrijker is nog dat zich ook een alternatief aandient. Niet in theorie, maar in de praktijk. Niet als blauwdruk, maar als denkrichting. Dat is een alternatief dat niet start in de beleidscentra en de instituties, maar in de leefwereld van mensen (eropaf!, welzijn nieuwe stijl). Dat is een alternatief dat gedragen wordt door professionals die ruimte opeisen om hun werk te kunnen doen. Een alternatief dat open oog heeft voor de mogelijkheden van de informatietechnolgie en sociale media om zaken anders te organiseren. Een alternatief dat durft te denken in termen van netwerken, kennis delen en samenwerken. Een alternatief dat zich oriënteert op wat er mogelijk is in plaats van wat mensen allemaal niet kunnen. Een alternatief waarin sociale professionals zich weer onder de mensen bewegen, zich met ‘amateurs’ verbinden en daarop hun dienstbaarheid herijken. Dat alternatief is er nog niet. Het is in ontwikkeling. Aangejaagd door decentralisaties en bezuinigingen is er nieuw speelveld gedefinieerd waarin deze nieuwe onbureaucratische verhoudingen tot nieuwe vormen van samenwerking moeten leiden: de wijken – proeftuinen van een nieuwe orde, van een nieuwe vorm van welzijnsprogrammering.

Het welzijnswerk kan nu de existentiële crisis te boven komen

Het welzijnswerk vertoeft al decennia in een niet aflatende existentiële crisis. Maar als er ooit een moment is om deze te boven te komen dan is dat nu. Welbeschouwd vormen zij de enige groep professionals die nooit uit de wijken weg is geweest. Als er een groep zich expert zou mogen noemen van het dagelijks leven van mensen, van de leefwereld, dan zouden dat welzijnswerkers moeten zijn. Ze moeten zich als de broodnodige deskundigen opwerpen, als de onmisbare schakels tussen de wereld van de systemen en de werkelijkheid van mensen, zonder wier inzet alle verhalen over burgerkracht, dragende samenleving, sociale veerkracht niet verder reiken dan papier. Zij vormen de garantie dat al die grote bezuinigingsdoelstellingen niet op drijfzand zijn gebouwd. Maar dan moeten ze natuurlijk wel ophouden zichzelf overbodig te verklaren.

Dames en heren welzijnswerkers, de tijden van zelfkastijding zijn voorbij.

=======REACTIE========================

Welzijnswerkers verdienen meer applaus

Jos van der Lans riep zaterdag welzijnswerkers op om het juk van de zelfkastijding van zich af te werpen. Zijn bevlogenheid is een steun in de rug, schrijft Kitty de Laat, voorzitter van de Vereniging van Welzijnsdirecteuren, maar welzijnswerkers verdienen meer applaus.

 

Volgens Jos van der Lans bevindt het welzijnswerk zich al decennia lang in existentiële crisis. De bevlogenheid die Van der Lans toont, is een steun in de rug. Ik herken mezelf in die bevlogenheid. Maar tegelijkertijd voel ik me geroepen om het beeld dat hij schetst over de fase waarin we verkeren te nuanceren.

Columnisten en (andere) criticasters vervullen een belangrijke rol, die je kunt vergelijken met de functie van de nar aan het hof. Wanneer iedereen denkt dat alles goed gaat en lekker ontspannen achterover wil leunen, zorgt de hofnar ervoor dat het gezelschap aan het denken wordt gezet. In de hoop dat dat het begin is van een nieuw tijdperk. Die rol vervult Van der Lans als columnist voor het welzijnswerk.Heel goed, want daarmee mobiliseer je dat welzijnswerk, je schudt mensen wakker en laat ze inzien dat er werk aan de winkel is. Dit werkt constructief, ook een slimme bestuurder zet in op ‘mobiliseren’ om beweging op gang te krijgen.

Beter om te applaudisseren voor waar het goed gaat

Vanuit het perspectief van de bestuurders is het heel belangrijk dat je ziet wanneer de beweging op gang komt. Zodra dat het geval is, kun je namelijk beter van mobiliseren afstappen, want dat is dan niet constructief meer. Het werkt dan veel beter om een kwartslag te draaien en te gaan applaudisseren voor waar het goed gaat. In die fase geeft dat namelijk een extra draai aan de beweging, waardoor energie vrijkomt en je zult zien: dat werkt aanstekelijk. Ik zie in allerlei vormen, organisaties, pilots, initiatieven hoe welzijnswerkers allang een fase verder zijn. Of het nu is in een frontlijnteam, een wijknetwerk of in het ondersteunen van een burgerinitiatief: het gebeurt!

In die zin is crisis een prachtig fenomeen. Niet iedereen zal het met me eens zijn, omdat niet iedereen goed bestand is tegen de chaos die er per definitie mee gepaard gaat. Er wordt dan ook op verschillende manieren op chaos gereageerd. Je kunt als een verschrikt konijn in de koplampen staren en je dood laten rijden, je kunt je er tegen verzetten en ongelukkig worden of… je kunt het omarmen. Een gevleugelde uitspraak van Nietzsche luidt: ‘You need chaos in your soul to give birth to a dancing star’. Of, zoals een innovatieve ondernemer het stelt: ‘Omarm de chaos en creëer de oplossing die niemand anders had kunnen bedenken’. Zie daar de oplossing: dat is namelijk precies waar wij goed in zijn! De waarde van het welzijnswerk is zich aan het tonen, er zijn mooie voorbeelden, dancing stars, ik zie ze bij bestaande en bij nieuwe spelers in het sociale domein.

Zet de mooie voorbeelden op het podium

Laten we stoppen met de aandacht richten op de sociaal werkers die volgens Van der Lans nog durven verkondigen dat ze overbodig zijn. Laten we focussen op degenen die de mouwen opgestroopt hebben en in de wijk, vanuit de leefwereld, laten zien hoe het kan werken: burgers weer leren samen te leven, mee te doen en te laten ervaren hoe het voelt om ertoe te doen. Zet die mooie voorbeelden op een podium, als inspiratie, zodat de beweging verder aangezwengeld wordt.

Jos, jij hebt voor onze sector niet alleen de rol van hofnar, maar met publicaties als Koning burger, Eropaf! en Sociaal doe-het-zelven ook die van analist. Als je achter je overtuiging staat dat het welzijnswerk er juist nu toe doet, en je wilt de beweging echt dóórzetten, focus dan op het halfvolle glas, op de goede voorbeelden en laat zien dat het werkt. Alvast bedankt!

Kitty de Laat is voorzitter van Verdiwel, de vereniging van directeuren in het welzijnswerk.

 

Sinds kort heb ik een aantal winddelen in een windmolen. Goede belegging in duurzame energie. U kunt het ook doen, want er zijn nog wat winddelen te koop in de Blauwe reiger. Doen.

Als Winddeler weet u wat de voordelen zijn van een eigen stukje windmolen. Wilt u naast de wind ook uw enthousiasme delen? Misschien kent u familieleden, vrienden of collega’s die ook hun eigen groene stroom willen opwekken. Daar hebben ze nu een mooie nieuwe kans voor met Winddelen van windmolen de Blauwe Reiger aan de kust bij Burgerbrug. Deel uw enthousiasme! Met deze Winddelen kunnen uw familieleden, vrienden of collega’s net als u hun stroomrekening verlagen, terwijl ze concreet bijdragen aan een beter milieu. Net als u zijn ze zo jarenlang niet meer afhankelijk van stijgende stroomprijzen. Molen met een mooi rendement De Blauwe Reiger staat in windpark Burgervlotbrug in het Noord-Hollandse Burgerbrug. Pal aan de kust waar het vaak en hard waait. Een molen met een mooi rendement dus. Welke besparing deze molen precies oplevert, leest u hier. U kunt zich natuurlijk ook direct inschrijven. Wij raden u en uw familieleden, vrienden of collega’s wel aan snel te reageren, omdat er voor de Blauwe Reiger veel belangstelling is. Deel de wind! Met vriendelijke groet, De Windcentrale Harm Reitsma en Anne Janssens p.s. Heeft u vragen of opmerkingen? Bel de Windcentrale dan op 020-4040160 of stuur een mail naar info@windcentrale.nl. Lauriergracht 116 R 1016 RR Amsterdam w. www.windcentrale.nl t. 020-4040160 e. info@windcentrale.nl

Anderhalf uur hardop denken over de vragen als: hoe individualistisch is Nederland en hoeveel publieke verantwoordelijkheid kunnen burgers dragen? Dat gebeurde vanavond in de start van een vierdaags programma in Frascati, met als thema ME/WE, de spanning tussen individualisme en collectiviteit. Op de foto van links naar rechts: Albert-Jan Kruiter, denker des vaderlands Rene Gude, Ruben Maes en ikzelf. Albert-Jan en Ruben waren de moderators, Rene en ik de hard-op-denkers. Leuke formule, die deze week nog drie keer wordt herhaald met omdermeer Paul Frissen (donderdag), Gabriel van den Brink en Eveline Tonkens (vrijdag)en Imrat Verhoeven (zaterdag. Echt aan te bevelen. Kijk hier voor het programma.

Er kunnen zo'n tachtig mensen in Spui25, waar De Groene Amsterdammer vanavond de presentatie van het boek DEcentraal. De stad als sociaal laboratorium had georganiseerd. Een klein gezellig zaaltje, dat helemaal vol zat. Met geïnteresseerd publiek, dat aandachtig luisterde naar bijdragen van VNG-directeur Jantine Kriens en filosoof, bestuurskundige en LeeszaalWest-initatir Marucie Specht. U ziet ze op de foto helemaal rechts, links discussieleider Xandra Schutte en Nico de Boer. Ik zit in het midden.

De discussie ging over alle relevante onderwerpen. Hoeveel kunnen burgers overnemen?Sluiten burgerinitatieven mensen niet uit? Wat is de veerkracht van de lokale democratie? Kunnen gemeenten de decentralisaties aan? En nog veel meer. Voor de antwoorden moet ik voor het gemak toch maar even naar het boek verwijzen. Meer informatie vind je hier. 

Klik op de afbeelding hierboven om het essay te kunnen downloaden.Veel uitgebreider staat het verhaal  uiteraard te lezen in in het boek DEcentraal. De stad als sociaal laboratorium waarin alle artikelen uit De Groene Amsterdammer zijn uitgewerkt en aangevuld. Bestellen? Klik hier. En maak gebruik van kortingscode: 902-08652. Als je het boek in de boekhandel wilt aanschaffen, moet je de koringsbon meenemen. Deze vind je hier. 

Betaalbaarheid

De financieel-economische crisis die wij nu meemaken wordt nogal eens vergeleken met de crisis uit de jaren dertig. Er zijn inderdaad overeenkomsten, maar er is ook een opmerkelijk verschil. In de jaren dertig daalden de huren met zo’n twintig procent. Daar is nu geen sprake van. Integendeel, de huren in de sociale huursector stijgen en in het geval van vrijkomende woningen vaak met forse percentages. Bizar natuurlijk. Het laatste waar mensen in tijden van economische recessie op zitten te wachten is een hogere prijs voor hun woning. Laat dat nu uitgerekend het enige vooruitzicht zijn dat de Nederlandse woningmarkt hen te bieden heeft.

Waar in de jaren dertig nog een relatie bestond tussen koopkracht, betaalbaarheid en huurhoogte is dat verband anno 2014 totaal zoekgeraakt. Tot in de jaren tachtig waren er programma’s van toonaangevende politieke partijen die beloofden dat de woonkosten niet boven de 20 procent van het besteedbare inkomen uit mochten komen. Die passages zijn nu geheel verdwenen. Het systeem van huurtoeslagen heeft het collectieve karakter van het wonen vervangen door een geïndividualiseerd compensatiestelsel. Het gevolg is wel dat de betaalbaarheid van woningen geen politiek issue meer is en mensen inmiddels een derde tot de helft van het inkomen aan de huur van hun woning besteden.

Maar aan de onderkant van de inkomensladder begint deze permanente opwaartse druk steeds meer pijn te doen. Daar leven mensen steeds vaker vooral om hun huur te kunnen betalen, in plaats van dat ze huren om te kunnen leven. Om daar iets aan te doen hebben Amsterdamse corporaties met de gemeente afgesproken om huurders met een minimuminkomen en een relatief hoge huur te ontzien. Zij hoeven de jaarlijkse huurverhoging niet te betalen. Het is een bescheiden stap, in zekere zin vergelijkbaar met wat woningbouwverenigingen in de jaren dertig deden toen ze hun huren moesten verlagen om de woningen te kunnen verhuren aan de mensen waarvoor ze waren gebouwd.

Maar welbeschouwd doen de Amsterdamse corporaties echter iets wat hen ten strengste verboden is: ze voeren inkomenspolitiek. Dat is namelijk het exclusieve voorrecht van Den Haag. Corporaties die hun bestaansgrond echter serieus nemen hebben zo langzamerhand geen andere keuze. Want wat heb je aan woningen die in toenemende mate onbetaalbaar zijn voor mensen waarvoor je in het leven bent geroepen? Decennialang was de nationale corporatieboekhouding gericht op de exploitatie van woningen. Nu dat systeem steeds perversere trekjes begint aan te nemen zit er voor corporaties weinig anders op dan dat ze weer oog krijgen voor de mensen die in hun woningen wonen.

Deze column is eind februari verschenen in Aedes Magazine, nr. 2/2014.

 

Er waren wat haperingen, maar vanaf nu is Decentraal. De stad als sociaal laboratorium echt leverbaar. Je kunt het digitaal bestellen, maar dan is het natuurlijk wel zo slim om gebruik te maken van de kortingsactie. De komende drie maanden (tot 5 juni) kan je het boek voor € 14,99 in je bezit krijgen (in plaats van € 17,99) door bij de boekhandel onderstaande kortingsbon te overhandigen, of bij digitale bestellingen de kortingscode in te typen. Deze is: 902-08652. Als je op bestellen klikt (of naar je winkelwagentje gaat) dient het vakje waar je de code kan intypen zich als vanzelf aan. Maak er gebruik van.

Als je met een geprinte versie van de kortingsbon in de weer gaat kan je op de onderstaande afbeelding klikken en dan krijg je de pdf-versie van de kortingsbon in beeld, print die dan uit en neem deze mee. Of stuur de bon door aan mensen die mogelijk ge:interesseerd zijn in het boek (en natuurlijk als heuse Nederlanders: in de korting).

Wil je nu meteen digitaal bestellen? De site van uitgeverij Atlas Contact is er klaar voor. Klik hier.

Klik op de bon hierboven om deze te downloaden.

De door De Groene Amsterdammer georganiseerde bijeenkomst 'Nederland - van onderop' op maandagavond 10 maart, om 20.00 uur in Spui25 in Amsterdam , waar wij het boek presenteren en in gesprek gaan met Jantine Kriens en Maurice Specht is al helemaal volgeboekt. 

Persbericht

Somberheid over gemeenteraadsverkiezingen slaat plank mis

 In de voorbeschouwingen lijken de gemeenteraadsverkiezingen een nieuw democratisch dieptepunt door een lage opkomst en een overvloed aan kleine lokale partijen. Nico de Boer en Jos van der Lans kijken daar in boek decentraal. De stad als sociaal laboratorium heel anders tegen aan. De komende jaren hebben juist alles in zich om een revival van de lokale democratie op gang te brengen.

In gemeenten komt momenteel van alles samen: de drie megadecentralisaties op het gebied van arbeid, jeugd en zorg maar ook de aanzwellende kracht van de doe-het-zelf-samenleving. De lokale overheid kan haar grotere verantwoordelijkheden met minder geld alleen waarmaken als ze die deelt met de sterke krachten in haar midden: van wijkbewoners en ondernemers tot wetenschappers en kerken.

Daarvoor bestaan geen centraal ontworpen blauwdrukken. De stad wordt een sociaal laboratorium, een plek waar geëxperimenteerd wordt, waar nieuwe organisaties ontstaan en niet alleen burgers een andere rol krijgen, maar ook lokale politici zichzelf opnieuw moeten uitvinden. Gaat de gemeenteraad Den-Haagje spelen of weet hij zich te verbinden met bewegingen in de samenleving en het stadhuis om te bouwen tot een hub voor creatieve ideeën en lokale deliberatie?

In decentraal analyseren De Boer en Van der Lans de gestage stroom kritiek sinds de jaren zeventig op de verzorgingsstaat. Ze laten zien waarom Den Haag niet in staat is om sociale problemen op te lossen. Zij tonen plekken waar mensen zich ontworstelen aan de bureaucratie en ruimte creëren om naar eigen vermogen en inzicht de publieke zaak vorm te geven.

De gemeente is het speelveld waar vernieuwing vorm zal moeten krijgen, waar daadwerkelijk andere verhoudingen tussen burgers, professionals en overheden kunnen worden gerealiseerd. Om daaraan richting te geven, besluiten De Boer en Van der Lans hun boek met een ‘Burgerkrachtagenda voor lokale democratie’ – een toetsingskader waarmee elke gemeenteraad na 19 maart aan de slag kan.

Decentraal wordt op maandagavond 10 maart gepresenteerd in Spui25 te Amsterdam in een door De Groene Amsterdammer georganiseerde bijeenkomst ‘Nederland van onderop’. Nico de Boer en Jos van der Lans gaan onder leiding van hoofdredacteur Xandra Schutte in gesprek over decentralisaties, burgerkracht, lokale democratie en de toekomst van de verzorgingsstaat met Jantine Kriens (directeur van de Vereniging Nederlandse Gemeenten en voormalig wethouder in Rotterdam) en Maurice Specht (filosoof, bestuurskundige en initiatiefnemer van de LeeszaalWest in Rotterdam.

 

 (Laatste nieuws: de avond is helaas al volgeboekt. Alleen mensen die een bijzonder buitengewone reden hebben om aanwezig te zijn kunnen zich nog een plaats verwerven op de gastenlijst, mail naar:info@josvdlans.nl)

Het boek	De presentatie
Titel:           decentraal. De stad als sociaal laboratorium Auteurs:     Nico de Boer en Jos van der Lans ISBN:         9789045026152 Uitgeverij:  Atlas Contact, Pagina’s:   144 Prijs:         € 17,99	Met:          Jantine Kriens, Maurice Specht, Nico de Boer, Jos van der Lans en Xandra Schutte (zie bericht hieronder) Datum:      10 maart 2014 Tijd:          20.00 uur Plaats:      Spui25, Spui25-27, 1012 XM Amsterdam

organiseert op maandag 10 maart, 20.00 uur

Nederland – van onderop

Een decentrale staat – durft Nederland dat aan? Een staat van verschillen en lokale verzorgingsteden? Een land waar burgers de dienst uitmaken? Een natie waar de gemeenteraad belangrijker is dan het Binnenhof?

Aan de vooravond van de gemeenteraads-verkiezingen presenteren Nico de Boer enJos van der Lans het boek:

DEcentraal
De stad als sociaal laboratorium

gebaseerd op de gelijknamige artikelenserie in De Groene Amsterdammer.

Zij gaan onder leiding vanhoofdredacteur Xandra Schutte in gesprek over decentralisaties,burgerkracht, lokale democratieen de toekomst van de verzorgingsstaat met:                                  Jantine Kriens, directeur van de Vereniging Nederlandse Gemeentenen voormalig wethouder in Rotterdam

Maurice Specht, filosoof, bestuurskundige en actief op het gebied van bewonersparticipatie en stedelijke ontwikkelingsvraagstukken. Initiatiefnemer van de LeeszaalWest in Rotterdam.

En met de zaal.

Datum: 10 maart 2014
Plaats: Spui25, Spui25-27, 1012 XM Amsterdam
Aanvang: 20.00
Toegang gratis.

Wel graag van te voren even aanmelden:
www.spui25.nl

LEES HIER HET VOORWOORD

Download hier de flyer

Lees hier het eerste essay zoals dat in De Groene Amsterdammer is verschenen.