JOS VAN DER LANS - WEBLOG / TWITTER

Tijdens mijn politieke carrière als Eerste Kamerlid (1999-2007) was ik een van de eerste politici die in 2004 een eigen - tamelijk primitief - weblog begon. Eerst vooral vanwege mijn politieke activiteiten/meningen, maar in de loop der tijd steeds meer over mijn publicaties en publieke optredens als journalist en publicist. Zo werd het weblog een etalage voor iedereen die op hoogte wilde blijven van mijn gepubliceerde artikelen en columns, van gebeurtenissen waar ik bij ben geweest, van observaties die ik doe, van meningen die in mij opwellen, of van andere persoonlijke wetenswaardigheden.

Het is geen dagboek, maar wel een soort maandboek geworden, waar ik zelf regelmatig in terug blader om nog even na te gaan hoe het ook al weer zat.

Reacties worden op prijs gesteld. Stuur een email naar: info©josvdlans.nl

weblog - juni 2018
Eerste 5 hoofdstukken geschiedenis De Key online


Op 2 november 2018 bestaat Woonstichting De Key 150 jaar. Daarmee is deze Amsterdamse corporatie één van de oudste woningcorporaties van het land. Ze begon onder de naam Bouwmaatschappij tot Verkrijging van Eigen Woningen in 1868 als zelforganisatie van arbeiders. Op een spectaculaire oprichtingsvergadering besloten zij wekelijks een dubbeltje te sparen om daarmee kapitaal bijeen te brengen die de vereniging in staat moest stellen om woningen te bouwen die uiteindelijk eigendom van de arbeiders zelf zouden worden. Een prachtig plan dat al snel op de meedogenloze wetten van de realiteit stoot, waarna de Bouwmaatschappij aan een lange en eigenwijze geschiedenis begon, die tot op de dag van vandaag voortduurt. De Key heeft mij gevraagd om deze geschiedenis te boek te stellen. Dat boek verschijnt in het najaar in druk, maar iedereen die geïnteresseerd is in deze bijzondere geschiedenis kan de hoofdstukken al lezen. Klik op de afbeelding hierboven of hier om de eerste vijf hoofdstukken (tot 1970) te lezen en/of te downloaden.
Mijn partner op socialevraagstukken.nl:


Klik op de afbeelding of hier om de volledige tekst te lezen.
Europese AVG-wet stimuleert verkokering


AVG: disproportioneel en contraproductief


De Algemene Verordening Gegevensbescherming, inmiddels algemeen bekend als de AVG, is een gruwel, leuker kan ik het echt niet maken. Niet alleen omdat elke burger die over een e-mailadres beschikt er mee doodgegooid wordt, maar vooral omdat het een voorbeeld is van disproportionele, onuitvoerbare en contraproductieve wetgeving.
Omdat er een aantal specifieke problemen bestaan van grote commerciële krachten die ongevraagd persoonsgegevens exploiteren, stellen we een verordening op waar iedereen aan moet voldoen. Dus ook al die instanties en personen die nooit en te nimmer voor een probleem hebben gezorgd en die met de bestaande wetgeving prima uit de voeten kunnen. Was de speeltuinvereniging bezig met het exploiteren van haar ledenbestand? De basisschool? De zzp’er die zijn klanten van een nieuwsbrief voorziet? Natuurlijk niet. Maar allemaal worden ze gedwongen om een privacybeleid vast te stellen, dat kenbaar te maken en in een modus-van-toestemming-vragen te gaan staan. Dat is buiten proporties.
De AVG is bovendien onuitvoerbaar. Het is het dreigen met een boeman die zijn onbegonnen werk met hoge boetes moet zien te legitimeren. We leven immers in een netwerksamenleving die gedreven wordt door technologieën wier kracht het nu juist is om mensen permanent met elkaar te verbinden. Of het nu likes zijn, opgeslagen telefoonnummers, cookies, mails, ons bestaan is meer en meer getekend door het feit dat onze persoonsgegevens als stofdeeltjes door het digitale heelal zwerven.
Ja, zegt de Europese wetgever, maar daar willen we juist paal en perk aan stellen door burgers het recht op verwijdering te geven. Nog even afgezien van het feit dat je dit recht veel eenvoudiger kunt regelen, is het ook een illusie. We zijn al zover gedigitaliseerd dat het idee dat je daar als persoon een streep door zou kunnen trekken een naieve voorstelling is, gebaseerd op het achterhaalde idee van papieren dossiers die je in een papierversnipperaar kunt stoppen. Oké, je kunt je uit de digitale dossiers laten verwijderen van de speeltuinvereniging, de hockeyclub. Maar is dat de bedoeling? Je hoeft maar een blik te werpen op de ultra gewiekste privacyformulieren die je als Facebooker, Twitter-account-houder of WhatsApp-gebruiker geacht wordt in te vullen om te begrijpen dat deze bedrijven allang door de mazen van het AVG-net zijn ontsnapt.
Maar het meest dramatische is dat we met de AVG jaren worden teruggeworpen als het gaat om samenwerking tussen professionals in de publieke sector. Om die samenwerking mogelijk te maken zijn we onder meer gaan decentraliseren om op de werkvloern van buurten en wijken de verkokering te doorbreken. We wilden een einde maken aan de schier eindeloze opdeling van het menselijke bestaan in door specialisten beheerde levensdomeinen waarvoor aparte loketten zijn ingericht (voor schulden, inkomen, werk, opvoeding, geestelijke gezondheid, et cetera). Daar wilden we vanaf, hetgeen tot vervelens toe geïllustreerd werd door verhalen over multiprobleem gezinnen waar 22 hulpverleners over de vloer kwamen. En al die professionals deden hun stinkende best, maar van kennis delen, informatie uitwisselen en vlot samenwerken kwam weinig terecht. De belangrijkste reden: mag niet vanwege ‘de’ privacy.

Inmiddels weten we dat dit argument vooral in de jeugdzorg aanzienlijk meer ernstige ongelukken, soms met dodelijke afloop, heeft opgeleverd dan rechtszaken waarin mensen juridisch verhaal probeerden te halen over de schending van hun privacy. Precies om die reden evalueerde de professionele praktijk in bijvoorbeeld wijkteams naar een ruimere, maar nog steeds wettelijke omgang met privacy, waarin bijvoorbeeld de veiligheid van kinderen of het voorkomen van oplopende schulden een belangrijker gewicht in de schaal legde dan het angstvallig naleven van vaak zelf veronderstelde privacyregels. Meer en meer werd privacy een situatie-gerelateerd begrip.
Deze nog lang niet voltooide omslag heeft heel veel moeite gekost omdat professionals als het om privacybescherming gaat vaak roomser zijn dan de paus. Zij zien het delen van persoonlijke informatie als een schending van hun professionele ethiek. Dat de wetgeving veel meer ruimte biedt dan dat zij veronderstellen wilden ze daarom vaak niet eens horen. Die houding krijgt nu dankzij de AVG weer volop de wind in de zeilen. Daar zorgt de dreiging met grote boetes wel voor. Dat zal vooral managers bewegen om hun professionele troepen te instrueren om toch vooral geen risico te lopen. Er hoeft straks maar een keer een boete te worden uitgeschreven en heel hulpvelreningsland schiet in de kramp.
Sterker, de AVG zal in dat opzicht als een uitnodiging fungeren voor bijvoorbeeld ouders die met hun kinderen in het onderwijs gaan shoppen wetend dat hun dossier toch niet zal worden doorgegeven. De AVG beschermt dus niet alleen persoonsgegevens, maar op deze manier ook bureaucratische praktijken, professionele angstvalligheid, institutionele risicomijding, shoppende cliënten, stronteigenwijze ouders, verwarde patiënten, meedogenloze incassobureaus, eigenlijk al die praktijken waar we nu juist van af wilden.
Misschien moeten we het in Europa daar ook eens over hebben.

Deze bijdrage verscheen op 2 juni 2018 op de site socialevraagstukken.nl.
Volkskhuisvesting lijdt aan innovatie-armoede
Vanaf 2017 schrijf ik een column voor Huurpeil, het kwartaaltijdschrift van de Woonbond. Hieronder de tweede aflevering van dit jaar.


SEV 2.0

Veertien jaar geleden, in 2004, verscheen er een fascinerend boek met als titel Why is construction so backward?, oftewel in goed Nederlands: Waarom is de bouwwereld zo achterlijk? Het boek ging over het Verenigd Koninkrijk, maar een vergelijkbaar verhaal was toen makkelijk over Nederland te schrijven. De stelling van de auteurs, James Woodhuysen en Ian Abley, was dat de bouwwereld in de negentiende eeuw was blijven steken. Het is een bedrijfstak met een enorme politieke en maatschappelijke betekenis, maar met een buitengewoon gering innovatief vermogen.
Het is een wereld op zich, waar partijen elkaar van haver tot gort kennen, waar nieuwe spelers nauwelijks een kans maken om toe te treden, waar men elkaar (corporaties, projectontwikkelaars, overheden) volgens rituele formules verwijten maakt, om vervolgens de volgende dag gewoon met elkaar aan tafel (en de borrel) te gaan. Er is altijd krapte op de markt, er is altijd vraag naar woonruimte. Die schaarste grondvest het makkelijkste verdienmodel: veel van hetzelfde bouwen, bouwen, bouwen. Daardoor zijn initiatieven op het terrein van duurzaam bouwen, goedkoop bouwen, simpel bouwen, nieuwe beheersvormen, spannende tussenvormen tussen kopen en huren gedoemd marginaal te blijven. Te ingewikkeld, te veel gedoe, te kleine winstmarges en te grote risico’s.
Sinds 2004 is het niet veel beter op geworden. Klagen is nog steeds het opvallendste kenmerk van het backward-karakter van de bouwwereld. Laat ons bouwen, zit ons niet in de weg. Ondertussen wordt er nauwelijks nagedacht over een intelligent regelsysteem om de oververhitting van de woningmarkt in aantrekkelijke steden tegen te gaan. Iedereen vindt dat er voor de middeninkomens gebouwd moet worden, maar waar particuliere partijen het doen wordt de huur tot het uiterste opgedreven, waarbij winstbejag belangrijker is dan toegankelijkheid. De corporaties mogen het niet meer, zeggen ze.
Ondertussen moeten interessante initiatieven, zoals bijvoorbeeld het vorig jaar opgerichte Rotterdams Woongenootschap, vechten tegen de bierkaai. Deze wooncoöperatie heeft slimme plannen om 100 tot 200 betaalbare huurappartementen voor middengroepen, in of rond het centrum van Rotterdam te bouwen. Ze kan die in coöperatief huurdersverband realiseren voor kostprijshuren tussen 800 en 1150 euro, tot 30 procent onder de markthuur voor vergelijkbare woningen. Interessant voor de plaatselijke knuffelprijs, maar van de partijen die het echt voor het zeggen hebben krijgen ze spontaan niet de handen op elkaar. De initiatiefnemers hebben grond en geleend geld nodig, maar de toegang daartoe is vooral voorbehouden aan partijen die al de dienst uitmaken. Er wordt van dit soort alternatieven zoveel uithoudingsvermogen gevraagd dat navolgers bij voorbaat gedemotiveerd raken. Gelukkig zijn deze Rotterdammers van de afdeling geen-woorden-maar-daden en zijn ze er na lang en slim touwtrekken in geslaagd om van de gemeente een terrein toegewezen te krijgen waar zij in coöperatieve vorm 50 woningen mogen bouwen. Zij verdienen volhoudersprijs van dit jaar. En navolging.

Dat het allemaal zo moeizaam gaat is een vorm van intellectuele schraalheid van de volkshuisvesting in Nederland, ik kan het niet anders noemen. In 1982 leek het erop dat het even anders zou worden. Toen stelde de regering de Stuurgroep Experimenten Volkshuisvesting in. En inderdaad, de SEV heeft veel aardige experimenten uitgevoerd rondom bijvoorbeeld wooncoöperaties en samenwerking tussen corporaties en bewoners in het beheer en kopen van huizen (Maatschappelijk Gebonden Eigendom) en de buurtbudgetten (Verenigingen van Wijkeigenaren). Er gebeurde niet altijd veel mee, maar er was in ieder geval een instantie die buiten de gebaande paden dacht en creatieve denkers van intellectuele zuurstof voorzag. Daar moet het toch mee beginnen.
Helaas, in de grote volkshuisvestingsschoonmaak in het post-Vestia tijdperk werd de SEV in 2012 ondergebracht in Platform31, waarna de innovatieagenda verdampte in de opdrachtenportefeuille van het nieuwe kennisinstituut. Sindsdien is de verbeelding stilgevallen. Niet dat er niets gebeurt, maar de afstand tot beleid is groter dan ooit. Zonder nieuwe ideeën en klinkklare voorbeelden valt ook de politiek dood. Daar kennen ze inmiddels ook maar een mantra: bouwen, bouwen, bouwen, alsof er niet iets meer, iets spannenders, iets oorspronkelijkers te verzinnen valt. Lieve Heer, schenk ons daarom een SEV 2.0.
In godsnaam!

NASCHRIFT: Op mijn tirade in het vorige nummer van Huurpeil over de onverschilligheid waarmee corporaties omgaan met huurders die vijftig jaar trouw huur hebben betaald, reageerde woningcorporatie Destion uit Gennep. Ter gelegenheid van het honderdjarig bestaan boden zij voor elk jaar dat huurders bij de corporatie huurden 0,1 procent structurele huurkorting aan. Maar liefst 164 trouwe huurders ontvingen daardoor een huurkorting van 5 procent of meer. Hulde! Kan dit initiatief tot wet verheven worden?

Deze column verscheen in maart in het Huurpeil, nr. 2, 2018. Huurpeil is het kwartaalmagazine van de Woonbond.
Stop met de aanbestedingstombola
De AVG werpt sociale sector jaren terug


Vandaag op de site van socialevraagstukken.nl een effect van de invoering van de AVG die merkwaardigerwijs in de discussie tot nu toe nauwelijks belicht is, maar die ronduit dramatische gevolgen kan hebben. Klik op de afbeelding hierboven of hier om het hele verhaal te lezen.


Kies een periode: oktober 2024
september 2024
augustus 2024
juli 2024
juni 2024
mei 2024
april 2024
maart 2024
februari 2024
januari 2024
december 2023
november 2023
oktober 2023
september 2023
augustus 2023
juli 2023
juni 2023
mei 2023
april 2023
maart 2023
februari 2023
januari 2023
december 2022
november 2022
oktober 2022
september 2022
augustus 2022
juli 2022
juni 2022
mei 2022
april 2022
maart 2022
februari 2022
januari 2022
december 2021
november 2021
oktober 2021
september 2021
augustus 2021
juli 2021
juni 2021
mei 2021
april 2021
maart 2021
februari 2021
januari 2021
december 2020
november 2020
oktober 2020
september 2020
augustus 2020
juli 2020
juni 2020
mei 2020
april 2020
maart 2020
februari 2020
januari 2020
december 2019
november 2019
oktober 2019
september 2019
augustus 2019
juli 2019
juni 2019
mei 2019
april 2019
maart 2019
februari 2019
januari 2019
december 2018
november 2018
oktober 2018
september 2018
augustus 2018
juli 2018
juni 2018
mei 2018
april 2018
maart 2018
februari 2018
januari 2018
december 2017
november 2017
oktober 2017
september 2017
augustus 2017
juli 2017
juni 2017
mei 2017
april 2017
maart 2017
februari 2017
januari 2017
december 2016
november 2016
oktober 2016
september 2016
augustus 2016
juli 2016
juni 2016
mei 2016
april 2016
maart 2016
februari 2016
januari 2016
december 2015
november 2015
oktober 2015
september 2015
augustus 2015
juli 2015
juni 2015
mei 2015
april 2015
maart 2015
februari 2015
januari 2015
december 2014
november 2014
oktober 2014
september 2014
augustus 2014
juli 2014
juni 2014
mei 2014
april 2014
maart 2014
februari 2014
januari 2014
december 2013
november 2013
oktober 2013
september 2013
augustus 2013
juli 2013
juni 2013
mei 2013
april 2013
maart 2013
februari 2013
januari 2013
december 2012
november 2012
oktober 2012
september 2012
augustus 2012
juli 2012
juni 2012
mei 2012
april 2012
maart 2012
februari 2012
januari 2012
december 2011
november 2011
oktober 2011
september 2011
augustus 2011
juli 2011
juni 2011
mei 2011
april 2011
maart 2011
februari 2011
januari 2011
december 2010
november 2010
oktober 2010
september 2010
augustus 2010
juli 2010
juni 2010
mei 2010
april 2010
maart 2010
februari 2010
januari 2010
december 2009
november 2009
oktober 2009
september 2009
augustus 2009
juli 2009
juni 2009
mei 2009
april 2009
maart 2009
februari 2009
januari 2009
december 2008
november 2008
oktober 2008
september 2008
augustus 2008
juli 2008
juni 2008
mei 2008
april 2008
maart 2008
februari 2008
januari 2008
december 2007
november 2007
oktober 2007
september 2007
augustus 2007
juli 2007
juni 2007
mei 2007
april 2007
maart 2007
februari 2007
januari 2007
december 2006
november 2006
oktober 2006
september 2006
augustus 2006
juli 2006
juni 2006
mei 2006
april 2006
maart 2006
februari 2006
januari 2006
december 2005
november 2005
oktober 2005
september 2005
augustus 2005
juli 2005
juni 2005
mei 2005
april 2005
maart 2005
februari 2005
januari 2005
december 2004
november 2004
oktober 2004
september 2004
augustus 2004