JOS VAN DER LANS - WEBLOG / TWITTER

Tijdens mijn politieke carrière als Eerste Kamerlid (1999-2007) was ik een van de eerste politici die in 2004 een eigen - tamelijk primitief - weblog begon. Eerst vooral vanwege mijn politieke activiteiten/meningen, maar in de loop der tijd steeds meer over mijn publicaties en publieke optredens als journalist en publicist. Zo werd het weblog een etalage voor iedereen die op hoogte wilde blijven van mijn gepubliceerde artikelen en columns, van gebeurtenissen waar ik bij ben geweest, van observaties die ik doe, van meningen die in mij opwellen, of van andere persoonlijke wetenswaardigheden.

Het is geen dagboek, maar wel een soort maandboek geworden, waar ik zelf regelmatig in terug blader om nog even na te gaan hoe het ook al weer zat.

Reacties worden op prijs gesteld. Stuur een email naar: info©josvdlans.nl

weblog - april 2016
Nabij is beter #22


Klik hier of op de afbeelding om de hele aflevering te lezen. Een overzicht van alle afleveringen vind je hier.
Morgen lezing in en dus ook maar over onze buurt

De afgelopen jaren heb ik overal in het land meer dan 200 lezingen gehouden. Maar nog nooit sprak ik in mijn eigen buurt. Dat is raar, want ik schrijf en praat over hoe mensen zelf regie nemen over hun leven, over hun leefomgeving en over hun buurt. En wat voor een wijk in een andere gemeente geldt, is natuurlijk ook relevant voor het OHG. Op uitnodiging van de Buurtcoöperatie OHG neem ik u op 19 april mee in een reis door de geschiedenis van de verzorgingsstaat die eindigt in ons eigen Oostelijk Havengebied. Wie is er eigenlijk verantwoordelijk voor onze buurt? En wat hebben we ervoor over?

Klik op de afbeelding om de flyer te downloaden.

Verslag Van der Wielen-lezing

Decentralisatie is niet te stoppen reuzenrad

Het reuzenrad van de sociale decentralisaties is niet meer te stoppen, aldus de sprekers van de Van der Wielenlezing. Ook als PVV of SP aan de macht zouden komen, gaat de ‘grootste democratische machtsverschuiving’ in de Nederlandse historie gewoon door. Terugdraaien is geen optie meer. Voor een succes zijn optimisme en ‘wild denken’ nodig.

Burgemeesters, zorgbestuurders, Statenleden, wethouders, zorgondernemers, een enkel Kamerlid. Ruim honderd geïnteresseerden meldden zich vrijdagmiddag in Beetsterzwaag voor de jaarlijkse Van Der Wielenlezing, ditmaal over decentralisaties. Na afloop stapten louter opgewekte gezichten uit het Lycklamahûs. Precies wat sprekers Han Noten en Jos van der Lans met hun gehoor voor ogen hadden. Want zonder optimisme over de geboden kans op verandering schieten gemeenten en Rijk terug in de geldverslindende bureaucratische starheid waar we met zijn allen nu juist zo graag vanaf willen, waarschuwen de twee. Een flinke dosis lef om ‘out of the boxexperimenten’ de ruimte te geven is nodig voor een omwenteling ten goede. Het vraagt om loslaten van controle en vertrouwen op de professionaliteit van de praktijkuitvoerders (lees: de wijkteams). Dat betekent ook: verschillen accepteren. Anders is ‘maatwerk’ slechts een holle frase. Het nieuwe systeem zal zichzelf corrigeren als degenen over wie het gaat werkelijk een stem krijgen en kunnen meebeslissen over hun lot.

Spaans benauwd
“Niet best, maar beter dan een jaar geleden.” Zo luidt het standaard antwoord van Han Noten op de vraag hoe Nederland ervoor staat bij de ingezette decentralisaties. De oud-senator van de PvdA zit sinds 2013 de driekoppige commissie voor, die in opdracht van Binnenlandse Zaken de overheveling van het sociale domein van Rijk naar gemeenten volgt. “Een onmogelijke opgave, met bijna vierhonderd gemeenten”, zo geeft Noten grif toe. Dat hij er toch aan begon, komt door zijn geloof in de goede zaak. “Ik ben een ‘believer’, in de kern is de denkrichting juist: het versterken van de eigen keuze en het vergroten van de autonomie van het individu. Maar eerlijk gezegd krijg ik het af en toe ook Spaans benauwd: komt dit wel goed?” Noten spreekt van een waanzinnige bezuinigingsoperatie en de meest fundamentele sociale omwenteling ooit. Zo zijn de kosten van de jeugdzorg in tien jaar tijd verdubbeld en daar moet nu 25 procent af. Hij heeft zijn bedenkingen. “Maar liever een commissievoorzitter die twijfelt dan eentje die zegt: dit varkentje gaan we even wassen. Inmiddels weten we wat we niet weten.”

Minder controle
Hoe complex de operatie in elkaar steekt, bleek wel in het kleine Dalfsen waarvan Noten burgemeester is. “We zijn begonnen met het uitnodigen van alle zorgondernemers in onze gemeente. Dat bleken er 182 te zijn.” Alleen al het lezen van de beleidsnota’s van zijn eigen gemeente vreet tijd, laat staan dat zijn commissie de plannen van alle gemeenten kan overzien. “We hebben bij aanvang dan ook gezegd: het gaat ons niet om nota’s, maar om wat werkt in de praktijk.” Noten trekt voorlopig de conclusie dat de belofte van de drie decentralisaties niet ligt in de bezuiniging, maar in de verschuiving van de verantwoordelijkheid naar de professionele zorgverleners. Hoe meer controle, hoe minder professionele autonomie en des te minder kans van slagen. Dat is de wetmatigheid, houdt hij zijn gehoor van gemeentebestuurders voor. “Controleer dus minder.” Dat is eng voor wethouders en raadsleden, beseft Noten. Maar hij wijst op de correctieve kracht van democratische platforms, zoals die van de sociale media. De onlinepagina over de 3 D’s in Dalfsen heeft inmiddels meer dan 30.000 hits, terwijl het inwonertal daar ver onder zit. Ook de landelijke cijfers over de beleving van cliënten stemmen hoopvol; de tevredenheid over de Wmo liet eerst een enorme daling zien, inmiddels vertoont de graadmeter een stijgende lijn.

Volgens Noten heeft de verzorgingstaat de afgelopen decennia ook een vorm van cliëntelisme voortgebracht waar met een beetje boerenverstand de nodige vraagtekens bij te zetten zijn. Zo ziet hijzelf niet het verschil tussen een scootmobiel voor een bejaarde en een driewieler voor een peuter. Waarom zou het ene dan wel moeten worden vergoed en het andere niet? “De transitie is op weg van een gezondheidsvraag die mensen afhankelijk maakt naar een meer nuchtere kijk op wat mensen nodig hebben voor een fijn leven.”

Meedenkstand
Cultuurpsycholoog en publicist Jos van der Lans vormt met Pieter Hilhorst (oud- televisieombudsman, ex-wethouder van Amsterdam) een coöperatie van actieonderzoekers die de verbouwing van de verzorgingsstaat nauwlettend volgt en gevraagd en ongevraagd aanbevelingen doet. In een historisch overzicht laat Van der Lans zien dat Nederland al vanaf begin jaren zeventig, het moment van voltooiing van de verzorgingsstaat, worstelt met de centralisatie en de betaalbaarheid ervan. Het woord ‘decentralisatie’ duikt dan al op in krantencommentaren, waarbij fijntjes wordt opgemerkt dat ambtelijke organisaties eenmaal verworven macht nog nooit hebben afgestaan. Dat het ruim veertig jaar na dato er nu toch van lijkt te komen is ongekend, maar ook onvermijdelijk. “Dit is ook een democratische beweging die al veel langer aan de gang is en waarbij mensen weer het heft in eigen hand nemen. Een onomkeerbaar proces, zelfs met SP of PVV in de regering.”

Volgens Van der Lans staan gemeenten en Rijk echter nog onvoldoende in ‘de meedenkstand’. Zo mogen de gemeenten de ravage opruimen die het Justitieel Incassobureau van het Rijk aanricht bij gezinnen met schulden. Maar ook bij de gemeenten zelf staan de eigen bureaucratische regels adequaat ingrijpen van wijkteams vaak in de weg. Huishoudens die een dakloze opvangen opvangen, worden gekort op hun uitkering. Van der Lans pleit ervoor even afstand te doen van snel specialistische hokjesdenken. “Durf wild te denken. We moeten van verticaal besturen (top-down) naar horizontaal handelen (bottom-up); de doorbraak komt van de generalisten in de wijkteams. Leg de basisverantwoordelijkheid bij handelende professionals.” Nu de eerste rook van de decentralisaties optrekt en gemeenten geld over blijken te houden, moeten ze de poot stijf houden, aldus Van der Lans. “Claim het geld om te innoveren. En kijk bij elkaar af.”

Overgenomen van: SA24

FabCity is vandaag van start gegaan


Vandaag is FabCity geopend. Een laboratorium van de toekomst waar je vrolijk van wordt. Wat er niet allemaal mogelijk is als het gaat om goedkoop, duurzaam en snel bouwen bijvoorbeeld. Wie FabCity achter zich laat vraagt zich werkelijk af wat ons eigenlijk tegenhoudt, waarom doen we in Nederland niet gewoon wat mogelijk is, waarom doen we eigenlijk vooral moeilijk over wat onmogelijk lijkt? Enfin, ga kijken op de kop van het Java-eiland in Amsterdam. Klik hier voor de info.
Van der Wielen-lezing met Han Noten in Opsterland
Vrijdag 8 april verzorgde ik samen met Han Noten, voorzitter van de Transitiecommissie Sociaal Domein, in Opstertland de 14e Van der Wielen-lezing. Deze tweejaarlijkse reeks is vernoemd naar Jarig en Henk van der Wielen, beiden pioniers van het volkshogeschoolwerk, waarvan de eerste, Allardsoog, in 1933 starrte in de Friese gmeeente Bakkeveen op het terrein van Jarig van der Wielen. Zij neef Henk (zijn schilderij zie je op de foto hierboven) zorgde voor de organisatorische ontwikkeling van deze volkshogeschool. Zie voor meer informatie, uiteraard, het venster in de Canon sociaal werk.
Het was een leuke en onderhoudende bijeenkomst, in de volgepakte trouwzaal van de gemeente Opsterland. Wie geïnteresseerd is in mijn powerpoint-presentatie kan hier of op de afbeeldingen hierboven klikken.
Opvang in de regio


Nabij is beter #21 - Meer tijd voor generalisten


Verder lezen? Klik hier of op de afbeelding.
Jaarboek sociale vraagstukken verschijnt op 11 mei

Op donderdagavond 12 mei wordt in Spui 25 in Amsterdam  het eerste exemplaar van het Jaarboek 2016 van het Tijdschrift voor sociale vraagstukken overhandigd aan de Amsterdamse wethouder Arjan Vliegenthart. De avond begint om 20.30. Je kunt je binnenkort opgeven via de site van Spui25

 

Wim Brands kreeg schrijvers op hun praatstoel


Op een of andere manier is de dood van Wim Brands een enorme schok. Ik kende hem nauwelijks. Ik was bij zijn programma boeken te gast in 2008 met mijn boek Ontregelen. De herovering van de werkvloer. Dat was een bijzondere ervaring. Als je een boek schrijft ben je vaak maandenlang van de wereld, en als het uitkomt wil je je verhaal vertellen. Dat lukt nauwelijks. Als je mazzel hebt, dan word je geïnterviewd door wat kranten en wat andere media. Maar de teneur daarvan is: hou het kort, geef je kernboodschap weer, en beperk je tot de highlights. Je hebt dus een half jaar je hersens laten kraken om het resultaat daarvan moet je voortdurend in een paar ademzuchten samenvatten.
Daarom was het programma van Wim Brands zo goed. Hij liet je vertellen. Waarom heb je het boek geschreven? wat fascineerde je? Hij zette de schrijver op een praatstoel, en ondanks het scherpe licht van de opnamelampen en de bijzondere omstandigheden met rijdende camera’s daalde er een enorme rust over je heen. Eindelijk een plek waar je de resultaten van die eenzame worsteling in alle rust kon vertellen.
En Wim Brands had het vermogen om je te laten groeien in dat verhaal. Dat was uniek. Ik denk dat ik daarom zo geschokt was. Ik ken geen andere programma waar de liefde voor het boek en het mededogen met langdurig ploeterende schrijvers zo goed tot wasdom kwam als bij Boeken van Wim Brands. En in vrijwel alle gevallen was het nog goede televisie ook. Dat was het vakmanschap van Wim Brands. Zonde dat we dat nu niet meer onder ons hebben. Doodzonde.
Goede Gieren-pilot Eindhoven afgesloten


Klik hier of op de afbeelding hierboven voor het eindverslag van de Goede Gieren Pilot in Eindhoven.
Nabij is beter 20: kleine bedragen, grote gevolgen

Klik hier of op de afbeelding voor het hele verhaal.

Kies een periode: oktober 2024
september 2024
augustus 2024
juli 2024
juni 2024
mei 2024
april 2024
maart 2024
februari 2024
januari 2024
december 2023
november 2023
oktober 2023
september 2023
augustus 2023
juli 2023
juni 2023
mei 2023
april 2023
maart 2023
februari 2023
januari 2023
december 2022
november 2022
oktober 2022
september 2022
augustus 2022
juli 2022
juni 2022
mei 2022
april 2022
maart 2022
februari 2022
januari 2022
december 2021
november 2021
oktober 2021
september 2021
augustus 2021
juli 2021
juni 2021
mei 2021
april 2021
maart 2021
februari 2021
januari 2021
december 2020
november 2020
oktober 2020
september 2020
augustus 2020
juli 2020
juni 2020
mei 2020
april 2020
maart 2020
februari 2020
januari 2020
december 2019
november 2019
oktober 2019
september 2019
augustus 2019
juli 2019
juni 2019
mei 2019
april 2019
maart 2019
februari 2019
januari 2019
december 2018
november 2018
oktober 2018
september 2018
augustus 2018
juli 2018
juni 2018
mei 2018
april 2018
maart 2018
februari 2018
januari 2018
december 2017
november 2017
oktober 2017
september 2017
augustus 2017
juli 2017
juni 2017
mei 2017
april 2017
maart 2017
februari 2017
januari 2017
december 2016
november 2016
oktober 2016
september 2016
augustus 2016
juli 2016
juni 2016
mei 2016
april 2016
maart 2016
februari 2016
januari 2016
december 2015
november 2015
oktober 2015
september 2015
augustus 2015
juli 2015
juni 2015
mei 2015
april 2015
maart 2015
februari 2015
januari 2015
december 2014
november 2014
oktober 2014
september 2014
augustus 2014
juli 2014
juni 2014
mei 2014
april 2014
maart 2014
februari 2014
januari 2014
december 2013
november 2013
oktober 2013
september 2013
augustus 2013
juli 2013
juni 2013
mei 2013
april 2013
maart 2013
februari 2013
januari 2013
december 2012
november 2012
oktober 2012
september 2012
augustus 2012
juli 2012
juni 2012
mei 2012
april 2012
maart 2012
februari 2012
januari 2012
december 2011
november 2011
oktober 2011
september 2011
augustus 2011
juli 2011
juni 2011
mei 2011
april 2011
maart 2011
februari 2011
januari 2011
december 2010
november 2010
oktober 2010
september 2010
augustus 2010
juli 2010
juni 2010
mei 2010
april 2010
maart 2010
februari 2010
januari 2010
december 2009
november 2009
oktober 2009
september 2009
augustus 2009
juli 2009
juni 2009
mei 2009
april 2009
maart 2009
februari 2009
januari 2009
december 2008
november 2008
oktober 2008
september 2008
augustus 2008
juli 2008
juni 2008
mei 2008
april 2008
maart 2008
februari 2008
januari 2008
december 2007
november 2007
oktober 2007
september 2007
augustus 2007
juli 2007
juni 2007
mei 2007
april 2007
maart 2007
februari 2007
januari 2007
december 2006
november 2006
oktober 2006
september 2006
augustus 2006
juli 2006
juni 2006
mei 2006
april 2006
maart 2006
februari 2006
januari 2006
december 2005
november 2005
oktober 2005
september 2005
augustus 2005
juli 2005
juni 2005
mei 2005
april 2005
maart 2005
februari 2005
januari 2005
december 2004
november 2004
oktober 2004
september 2004
augustus 2004