Tijdens mijn politieke carrière als Eerste Kamerlid (1999-2007) was ik een van de eerste politici die in 2004 een eigen - tamelijk primitief - weblog begon. Eerst vooral vanwege mijn politieke activiteiten/meningen, maar in de loop der tijd steeds meer over mijn publicaties en publieke optredens als journalist en publicist. Zo werd het weblog een etalage voor iedereen die op hoogte wilde blijven van mijn gepubliceerde artikelen en columns, van gebeurtenissen waar ik bij ben geweest, van observaties die ik doe, van meningen die in mij opwellen, of van andere persoonlijke wetenswaardigheden.
Het is geen dagboek, maar wel een soort maandboek geworden, waar ik zelf regelmatig in terug blader om nog even na te gaan hoe het ook al weer zat.
Reacties worden op prijs gesteld. Stuur een email naar: info©josvdlans.nl
|
|
|
weblog - mei 2008
mei 26
|
Reactie Ben Fruijtier
17 mei stond er een zeer interessante beschouwing in het
Volkskrant-katern van de hand van Ben Fruytier, lector aan de Hogeschool
Utrecht en hoofddocent aan de Radbout Universiteit te Nijmegen. De kop was:
'Harm was bij tante To niet beter af' en het ging over de veranderende
professionals en de zorg voor de verstandelijke gehandcipate broer van Ben
Fruytier: Harm. Eerder schreef hij mij een briefje als reactie op
'Ontregelen'. Ik heb deze indertijd op mijn weblog gepost, maar omdat het
stuk ook nog in de Volkskrant zou verschijnen, heb ik het op verzoek van de
auteur even er afgehaald. Maar nu het verschenen is, kan het weer.
Zeer geachte Jos van der Lans,
Ik heb met veel interesse uw boek Ontregelen gelezen. Ik wil graag een
opmerking maken over het begrip 'de professional' dat zo centraal staat in
uw analyse. In de hele ontwikkeling die u beschrijft, blijft 'de
professional' een constante. Dat is vreemd. De professional die in de jaren
zestig met veel aanzien en gezag in het hart van de organisatie stond, zou
dezelfde zijn als de professional die anno 2008 zich (gedwongen) heeft
teruggetrokken naar de periferie van de organisaties. Debet daaraan zijn de
steeds mondiger burger, de managers die met de groei van de organisaties in
grote getale hun intrede deden in de publieke en die de taal van de markt
meenamen verworven in specialistische managementopleidingen. Ik hoop het zo
goed samen te vatten.
Ik zou daar een stelling tegenover willen plaatsen die ik met net zoveel en
net zo, op het eerste gezicht overtuigende, argumenten kan staven. Die
stelling is dat de professional van 2008 niet het sláchtoffer is van de
door u genoemde ontwikkelingen, maar het prodúct. Evenzogoed als de manager
een specialist geworden is in het managen, het doet er niet toe van wat, is
de professional van nu het product van steeds verder voortschrijdende
specialisering in de publieke organisaties. Voordat ik u met allerlei
termen uit de organisatiewetenschap mijn analyse van de ontwikkeling van de
organisaties in de publieke sector ga geven, en daarmee het onheil over mij
afroep om als zo'n vervloekte management-professional afgeschilderd te
worden, wil ik u graag een verhaal vertellen.
Wie het hele - zeer interessante - verhaal wil lezen, moet
hier klikken.
|
mei 25
|
Verrassende parallel
Toen ik in maart 2008 het boek van Jos van der Lans “Ontregelen, de
herovering van de werkvloer” las was ik verrast en verheugd over de
treffende parallel met de publicatie van mijn boek “Hebben is hebben, maar
met het zijn is het de kunst” in januari 2008. De verrassende parallel zit
eenvoudig in het gegeven dat wij beiden de vastgelopen bureaucratie willen
tegengaan door de leefwereld van de werkvloer weer nieuw gezicht te geven.
In mijn boek gaat het specifiek over de Jeugdzorg waarbij ik de
metaforische vergelijking maak met het sprookje van Doornroosje.
Doornroosje is de inhoud van de Jeugdzorg. Maar helaas ze slaapt en moet
wakker gekust worden. Echter menig prins die dat probeert komt jammerlijk
om in de doornhaag rond haar kasteel. De metafoor laat zich raden. De
doornhaag is de bureaucratie in de Jeugdzorg, waardoor Doornroosje, de
inhoud van de jeugdzorg, niet tot leven gewekt kan worden. En de prinsen
die jammerlijk omkomen zijn de extra gelden om de wachtlijsten weg te
werken, dat is minister Rouvoet met de Centra voor Jeugd en Gezin, dat zijn
de vele Task Force werkgroepen die de problemen moeten oplossen. En de
feeën die Doornroosje alle goeds toewensen zijn de onderzoekscentra voor de
Jeugdzorg, het Nederlands Jeugdinstituut (NJI), de werkgeversclub de
MO-groep.
De bureaucratie wordt veroorzaakt door de dominantie van prestatiemetingen,
protocollen die belangrijker zijn dan het daadwerkelijke contact (JvdL
noemt dat protocolgestuurde professionals) de certificeringen, de
statistiek, de cijfers. Dat is het “Hebben” de buitenkant, sturen aan de
oppervlakte. Evenals bij JvdL gaat het om het in evenwicht brengen van de
verstoorde balans tussen “Hebben” en “Zijn”.
JvdL houdt een pleidooi voor het ontregelen en formuleert 10
ontregelprincipes. En die moeten vooral gehanteerd worden door de
leidinggevenden “De nieuwe revolutionairen” ,zie zijn hoofdstuk 6. Dat
vraagt een andere vorm van leiderschap, dat meer dienend is. Ik spreek daar
ook over in hoofdstuk 5, maar heb zo mijn twijfels in het geloof van JvdL in de “nieuwe revolutionairen”. Zij zijn immers ook de gevangenen van de
bureaucratie.
Zelf ontwerp ik een instrument dat vragen stelt aan de cliënt zelf (het
kind in de Jeugdzorg), aan de professionals, aan de leidinggevenden en aan
de interventie. Een dergelijk instrument wordt in het WRR-rapport “Bewijzen
van goede dienstverlening” een “procesgestuurd” instrument genoemd. Het
gaat dan evenals bij JvdL om de inhoud van het proces, niet om de
outputmetingen. Daardoor ontstaat er in de organisatie een inhoudelijk
professioneel gesprek. Of om in termen van JvdL te spreken: er ontstaat een
andere logica. Zie zijn hoofdstuk 7 “Levende kennis”.
Kortom ik ben verheugd met zijn publicatie en hoop samen met hem dat er
sprake is van een daadwerkelijke kanteling. Maar eenvoudig zal het niet
zijn. Ook daarvan vinden we in zijn boek vele voorbeelden.
F.Kauffman
Hebben is hebben,maar met het zijn is het de kunst
Het zelfregulerend vermogen van het primair proces in de jeugdzorg
Uitgever: Graviant educatieve uitgaven, Doetinchem
ISBN/EAN: 978-90-75129-73-1
Bestellen kan via: www.graviant.nl |
mei 23
|
Particuliere handelaren in staatszaken
Bericht van de site van de Woonbond over hun congres 'Investeren in mensen of stenen'van 23 mei in Ede.
Woningcorporaties kunnen ook in de toekomst van eminent belang blijven voor
de Nederlandse volkshuisvesting. Maar dan moeten ze zich niet te veel
loszingen van hun publieke kerntaken (''), moeten hun te leveren prestaties
beter worden genormeerd en dient hun positie stevig te worden verankerd in
een niet-vrijblijvende overleg- en toezichtsstructuur, waarin huurders een
belangrijke positie krijgen. Daarover bleek grote eensgezindheid op het
Woonbondsymposium 'Investeren in stenen of in mensen?' op 23 mei in
Ede.
In het ochtendgedeelte waren er inleidingen van emeritus-hoogleraar Hugo
Priemus, Woonbondbeleidsmedewerker René van Genugten en Centraal
Fondsdirecteur Jan van der Moolen. Cultuurfilosoof en publicist Jos van der
Lans besloot het ochtendgedeelte met een provocerende column. 'Ik vind dat
woningcorporaties nog machtiger mogen worden dan ze al zijn. Laat ze echte
handelaren in staatszaken worden. Maar dan moeten ze echte, effectieve
countervailing powers in hun eigen organisaties durven toe te laten. Dan
moet er iemand een spaak in de wielen kunnen steken, dan moeten bestuurders
een nederlaag kunnen lijden.' Klik hier om zijn volledige column te lezen.
Het debat met de Tweede Kamerleden Bas Jan van Bochove (CDA) en Ineke van
Gent (GroenLinks) leverde weinig politiek vuurwerk op, al daagde Ineke van
Gent de zaal uit met haar standpunt dat corporaties wat haar betreft echte
emancipatiemachines mogen worden, met een zeer uitgebreid maatschappelijk
takenpakket. Bas Jan van Bochove haalde uit naar de bemoeizucht van de
Europese Unie. 'Blijf met je vingers van ons corporatiebestel af en hou op
met zeuren.'
Klik hier voor meer
informatie over de woonbond.
|
mei 17
|
CANON SOCIAAL WERK - nieuwe versie 1.3
www.canonsociaalwerk.nl
|
mei 17
|
Toelichting nieuwe versie 1.3 CANON
Er is opnieuw nieuws over de canon sociaal werk. Na de lancering van de
Vlaamse versie net voor Kerst, is afgelopen donderdag ter gelegenheid van
het congres BEING THERE de versie 1.3 van zowel de Nederlandse als Vlaamse
canon sociaal werk online gezet. Nieuwe elementen daarin zijn uitbreiding
van het aantal vensters naar 35, meer achtergrondmateriaal in de vorm van
gescande publicaties of doorverwijzingen naar online materiaal en links
naar Google Earth waar relevant.
Tijdens het congres kregen we weer veel tips voor nieuwe vensters, en ook
erg veel enthousiasme om een soort tussen-canon te maken, tussen de
Nederlandse en Vlaamse in, met een tiental vensters over belangrijke
internationale mensen die het sociaal werk in beide landen beinvloed
hebben. Denk daarbij aan Jane Adams, Octavia Hill, Mary Richmond, ... maar
ook aan mensen met kritiek op de sector zoals Charles Murray of Joel
Fischer.
We gaan er meer aan de slag, en verwelkomen zoals altijd
reacties/aanvullingen/correcties op deze versie of tips voor de volgende
versie.
Verdere info op www.canonsociaalwerk.nl en www.canonsociaalwerk.be
Jos van der Lans, Jan Steyaert, Wim Verzelen, Maarten van der Linde en
Willem van Leeuwen
|
mei 14
|
Een kwestie van geduld
Wat ik als kleine jongen het meest bewonderde aan mijn oma was dat ze
gigantsiche puzzels kon leggen. Van duizend stukjes, wat in mijn achtjarige
ogen, een ontelbaar groot geheel was. Mijn oma begon en overwon.
Ik moet vaak aan haar denken als ik weer eens een actieplan voor een
achterstandswijk doorneem of een resultaatgerichte wethouder hoor spreken.
Zij schetsen de beelden die op de puzzeldozen van mijn oma stonden. Het
eindplaatje is bekend en één voor één gaan we al ware het puzzelstukjes de
stappen zetten die tot het gewenste resultaat leiden.
Maar waar mijn oma met het grootste gemak elke keer weer in slaagde, lukt
een gemiddelde beleidsmaker of een doorsnee bestuurder niet. Er komt elke
keer net een ander eindplaatje uit dan de bedoeling was.
Dat komt omdat wij – ook al roept iedereen om het hardst dat de
samenleving ‘niet maakbaar’ is - nog steeds niet kunnen accepteren dat in
de sociale werkelijkheid het meeste niet volgens plan verloopt. De politiek
leeft van (papieren) plannen en de bestuurder kan niet zonder – zo beginnen
we elke keer weer aan het leggen van een onlegbare puzzel. Met alle
kamervragen en kritische opmerkingen vandien, die weer leiden tot een
beleidsbijstelling, etcetera.
Terwijl mijn oma eigenlijk een heel andere strategie volgde. Ze keek een
keer naar de foto aan de voorkant, gooide de puzzelstukjes dan in de
achterkant van de deksel en begon stukje voor stukje te combineren, kleuren
te zoeken en langzaam maar zeker ontstonden er verzamelingen stukjes die in
haar handen tot een geheel groeiden. Wij vroegen haar wel eens of ze die
foto niet nodig had. Dn haalde ze haar schouders op en zei: ‘Nee hoor, die
komt vanzelf uit de stukjes te voorschijn. Het is een kwestie van geduld.’
Zo’n oma had Ella Vogelaar moeten hebben.
Verschijnt in ‘Op de Hoogte’ een nieuwsbrief van Laagland Advies. |
mei 8
|
Soberheid
Toen de onderhandelaar van het Platform van Gemeentelijke
Woningbedrijven zich begin jaren negentig opmaakte om de ‘ambtenaren’ van
de Gemeentelijke Woningbedrijven in het kader van de privatisering over te
hevelen naar de CAO voor woningcorporaties zag hij aanvankelijk erg op
tegen de klus. Het overhevelen van een groep van de ene naar de andere CAO
is altijd een heel gepuzzel, omdat verschillende waarderingssystemen op
elkaar aangesloten moeten worden en er natuurlijk niemand op achteruit mag
gaan.
Maar in dit geval was het zo gepiept. Vrijwel alle werknemers van de
woningbedrijven zouden er in de nieuwe CAO aanmerkelijk op vooruit gaan. Op
alle fronten betaalde de corporatie-CAO aanmerkelijk beter, behalve op het
laagste niveau van huismeesters. Daarvoor kon je beter door gemeenten
worden uitbetaald.
Er is geen reden om aan te nemen dat er sindsdien veel is veranderd. De
arbeidsvoorwaarden van de corporatiesector zijn verreweg het beste van alle
CAO’s in de publieke sector. Dat geldt al zeker voor de hogere regionen (en
dan heb ik het dit keer niet over de salarissen van bestuurders).
Er wordt gewoon zeer goed verdiend. Je kunt ook zeggen: de sector heeft de
afgelopen kwart eeuw bovengemiddeld goed voor zichzelf gezorgd. Dat zal
alles te maken hebben met het feit dat – in tegenstelling tot de salarissen
in het onderwijs, de zorg of bij de politie – de corporaties over hun CAO
niet met Den Haag hoeven te onderhandelen.
Maar wat mij erg goed zou lijken als men zich in de sector wel wat meer
van deze weelde bewust zou zijn. Op alle fronten. Dat het eigenlijk bizar
is dat leerkrachten op een vmbo-school wegens geldgebrek hun leerlingen
nauwelijks een maquette kunnen laten bouwen, terwijl een corporatie het
gewoon voor veel geld uitbesteed. Dat een clubhuis met veel moeite haar
meubels bij IKEA koopt, terwijl de corporatiekantoren ‘design’ zijn.
Ik weet dat het een illusie is, een nostalgisch verlangen zelfs, maar soms
zou ik iets van die degelijkheid en soberheid terug willen zien die de
pioniers van de woningcorporaties in Nederland honderd jaar geleden zo
kenmerkte. Het zou me gewoon een keer dat goede gevoel geven dat ik
tegenwoordig zelden of nooit heb als ik een corporatiekantoor achter mij
laat.
Deze column verschijnt in Aedes Magazine, nr.9, van 15 mei 2008.
|
mei 7
|
Nog een beetje in Den Haag aanwezig
Er ligt nog een heel klein restje Van der Lans in politiek Den Haag.
Het wordt in leven gehouden door vooral de Tweedekamerfractie van de PvdA
die minister Cramer achtervolgt met een toezegging die zij aan mij op 22
mei 2007 deed (bij de behandeling van de Grondexploitatiewet) om te
onderzoeken of er nu eens systematisch onderzoek gedaan kan worden naar de
posities op de grondmarkt in Nederland. Dat is acht jaar mijn Haagse
stokpaardje geweest. Naar aanleiding van de uitzending Landroof op de
televisie heeft de vaste kamercommissie de minister vragen gesteld, waarin
zij nog eens aan haar toezegging werd herinnerd. Vandaag heeft minister
Cramer geantwoord. En weer net zo vaag als dat nu al acht jaar is gebeurd.
Ze komt namelijk binnenkort met een brief, maar laat wel doorschemeren dat
er niet het onderzoek zal komen waar ik naar gevraagd heb. Iedereen zal na
lezing van dit proza begrijpen dat de vreugde dat ik de residentie achter
me gelaten heb nog steeds groeiendende is. Maar oordeel zelf:
4
Kan de Kamer, op grond van uw toezegging in de Eerste Kamer (antwoord aan
Van der Lans) binnenkort voorstellen verwachten om systematisch onderzoek
mogelijk te maken dat nauwkeurig en concreet inzicht biedt in de
activiteiten en verworven rechten van partijen op de grondmarkt en de
grondposities die deze inmiddels in Nederland hebben ingenomen?
In het debat op 22 mei 2007 met de Eerste Kamer over de Grondexploitatiewet
heb ik een verkenning toegezegd naar verbetering van het inzicht in
bestaande grondposities, uitgaande van beschikbare informatie en zonder dat
(grote) verzwaring van administratieve lasten optreedt. Doel daarbij is de
transparantie van grondtransacties te vergroten. Toegezegd is in mei 2008
hierover een brief aan de Eerste Kamer te verzenden. Volgens de huidige
verwachtingen kan deze brief inderdaad in mei a.s. aan de Eerste Kamer en
in afschrift aan de Tweede Kamer worden verzonden.
Het door mij toegezegde grondpositieonderzoek heeft daarmede een minder
vergaande strekking dan thans door uw commissie bij vraag 4 wordt
verwoord.
|
mei 2
|
Betutteling
Dit is het kabinet van de betutteling. Voor nogal wat moderne geesten
is alleen de constatering al voldoende om dit kabinet te diskwalificeren
als een grote propagandaploeg voor de jaren vijftig. Ook D66-leider
Pechtold (heeft die man eigenlijk nog wel een partij?) heeft er een handje
van om te doen alsof de moraalridders ons dagelijks leven onmogelijk maken.
Ach, ach, ach, hoe verschrikkelijk.
Ik merk daar weinig van, dus vraag ik deze diep verontwaardigde en sterk
verontruste criticasters wat er nu zo precies betuttelend aan dit kabinet
is.
Weet je dan niet, kaatsen ze dan meestal terug.
Nee, dat weet ik niet.
Nou, vrouwen moeten langer borstvoeding geven. Ik leg dan uit dat er
weliswaar een plan is om dat te stimuleren, maar dat mij geen wet bekend is
die dat dwingend voorschrijft. Ja, maar dit is het kabinet van achter de voordeur! Heel goed, zeg
ik dan, want je wilt niet weten wat voor ellende zich daar afspeelt tussen
mannen en vrouwen, en ouders en kinderen. Kindermishandeling of
–verwaarlozing of geweld tegen vrouwen lijken mij niet perse een
privéaangelegenheid.
Ja, maar ze bemoeien zich met de opvoeding. Voor die ouders die er
een potje van maken, lijkt mij dat geen slecht idee. Het is misschien wel
heel goed dat het helemaal niet zo vreemd is als je je bij
opvoedingsproblemen terzijde laat staan door een deskundige. Kan een hoop
ellende besparen.
Ja, maar ze willen openbare seks verbieden en propageren preutsheid.
Mij is dat niet bekend, maar als je bedoelt dat het kabinet de tamelijk
armoedige en fantasieloze verbeelding van vrouwenlichamen in het publieke
domein geen onverdeeld genoegen vindt, dan kan ik daar een eind in meegaan.
De combinatie commercie en vrouwenlichamen heeft ons niet echt een hoger
stadium van beschaving binnengeleid. Toch?
Maar mag ik wat vragen, zo probeer ik het gesprek vervolgens een wending te
geven. Mag het kabinet mensen aanspreken op hun milieugedrag? Mogen ze
mensen er op wijzen dat hun nonchalance, verspilling en slordigheid moreel
verwerpelijk is en ze bij ongewijzigd gedrag desnoods dwingen om daar
verandering in aan te brengen.
Ja, antwoorden de meeste moderne geesten dan, maar dat doet dit
kabinet niet.
Precies, zeg ik dan, dit is dus niet het kabinet van de betutteling, dit
kabinet is niet betuttelend genoeg.
De ze column verschijnt in hetGroenLinks Magazine van mei.
|
mei 1
|
Inmiddels DERDE druk!!!!!!
|
|
Kies een periode:
december 2024 november 2024 oktober 2024 september 2024 augustus 2024 juli 2024 juni 2024 mei 2024 april 2024 maart 2024 februari 2024 januari 2024 december 2023 november 2023 oktober 2023 september 2023 augustus 2023 juli 2023 juni 2023 mei 2023 april 2023 maart 2023 februari 2023 januari 2023 december 2022 november 2022 oktober 2022 september 2022 augustus 2022 juli 2022 juni 2022 mei 2022 april 2022 maart 2022 februari 2022 januari 2022 december 2021 november 2021 oktober 2021 september 2021 augustus 2021 juli 2021 juni 2021 mei 2021 april 2021 maart 2021 februari 2021 januari 2021 december 2020 november 2020 oktober 2020 september 2020 augustus 2020 juli 2020 juni 2020 mei 2020 april 2020 maart 2020 februari 2020 januari 2020 december 2019 november 2019 oktober 2019 september 2019 augustus 2019 juli 2019 juni 2019 mei 2019 april 2019 maart 2019 februari 2019 januari 2019 december 2018 november 2018 oktober 2018 september 2018 augustus 2018 juli 2018 juni 2018 mei 2018 april 2018 maart 2018 februari 2018 januari 2018 december 2017 november 2017 oktober 2017 september 2017 augustus 2017 juli 2017 juni 2017 mei 2017 april 2017 maart 2017 februari 2017 januari 2017 december 2016 november 2016 oktober 2016 september 2016 augustus 2016 juli 2016 juni 2016 mei 2016 april 2016 maart 2016 februari 2016 januari 2016 december 2015 november 2015 oktober 2015 september 2015 augustus 2015 juli 2015 juni 2015 mei 2015 april 2015 maart 2015 februari 2015 januari 2015 december 2014 november 2014 oktober 2014 september 2014 augustus 2014 juli 2014 juni 2014 mei 2014 april 2014 maart 2014 februari 2014 januari 2014 december 2013 november 2013 oktober 2013 september 2013 augustus 2013 juli 2013 juni 2013 mei 2013 april 2013 maart 2013 februari 2013 januari 2013 december 2012 november 2012 oktober 2012 september 2012 augustus 2012 juli 2012 juni 2012 mei 2012 april 2012 maart 2012 februari 2012 januari 2012 december 2011 november 2011 oktober 2011 september 2011 augustus 2011 juli 2011 juni 2011 mei 2011 april 2011 maart 2011 februari 2011 januari 2011 december 2010 november 2010 oktober 2010 september 2010 augustus 2010 juli 2010 juni 2010 mei 2010 april 2010 maart 2010 februari 2010 januari 2010 december 2009 november 2009 oktober 2009 september 2009 augustus 2009 juli 2009 juni 2009 mei 2009 april 2009 maart 2009 februari 2009 januari 2009 december 2008 november 2008 oktober 2008 september 2008 augustus 2008 juli 2008 juni 2008 mei 2008 april 2008 maart 2008 februari 2008 januari 2008 december 2007 november 2007 oktober 2007 september 2007 augustus 2007 juli 2007 juni 2007 mei 2007 april 2007 maart 2007 februari 2007 januari 2007 december 2006 november 2006 oktober 2006 september 2006 augustus 2006 juli 2006 juni 2006 mei 2006 april 2006 maart 2006 februari 2006 januari 2006 december 2005 november 2005 oktober 2005 september 2005 augustus 2005 juli 2005 juni 2005 mei 2005 april 2005 maart 2005 februari 2005 januari 2005 december 2004 november 2004 oktober 2004 september 2004 augustus 2004 |
|