Uit de inleiding:

De wijze waarop tegen verslaving wordt aangekeken, bepaalt in hoge mate de wijze waarop de samenleving omspringt met mensen die kampen met de gevolgen van verslaving. Dat is ook precies wat de geschiedenis van de verslavingszorg laat zien. In het industrialiserende en verzuilende Nederland van het midden van de negentiende eeuw ontstond een groeiend aantal organisaties dat zich te weer stelde tegen het fors toegenomen drankgebruik onder de bevolking. Drankbestrijding werd een krachtige sociale beweging, waarbij van lieverlee de politiek-maatschappelijke strijd tegen de drank gekoppeld werd aan het ’redden van dronkaards’. Uit dit reddingswerk ontstond begin twintigste eeuw de verslavingszorg toen in 1909 in Amsterdam het eerste Consultatiebureau voor alcoholisme werd opgericht. Uit deze kiem is een over het land verspreid netwerk gegroeid met rondom de eeuwwisseling een tiental grote regionale instellingen, die met elkaar jaarlijks zo’n 60.000 cliënten met verslavingsproblemen hulp bieden. ( )

Deze Canon wil de geschiedenis van die Nederlandse verslavingszorg en daarmee de kennisontwikkeling over verslavingsgedrag toegankelijk maken. Juist in tijden van verandering is het relevant om van de geschiedenis te leren. De Nederlandse verzorgingsstaat is immers volop in transitie. Dat gaat niet alleen over de huishoudelijke zorg of de jeugdzorg, dan wel de toekenning van de bijstand, dat raakt ook de verslavingszorg. Meer en meer moet die zorg verbonden worden met de nieuwe lokale zorgnetwerken die in gemeenten van de grond komen. Als alles echter verandert, is het relevant om te weten waar we vandaan komen. Wat waren de dilemma’s? Wat waren dwaalwegen? Welke voortgang is geboekt? De geschiedenis van de verslavingszorg biedt daarover meer dan voldoende leerstof. Alleen moet die dan wel op een toegankelijk wijze geordend en verteld worden. ( )

Tegen deze achtergrond is het idee geboren om een digitale Canon verslavingszorg te ontwikkelen en deze voor iedereen digitaal beschikbaar te stellen. Jaap van der Stel, die de geschiedenis meermalen heeft beschreven en ook in theoretisch opzicht een kenner is , toonde zich bereid om als auteur op te treden. Het resultaat daarvan was dat in het voorjaar van 2016 is deze Canon verslavingszorg online is gegaan. Aan de hand van 25 vensters kan de bezoeker op www.canonverslavingszorg.nl de grote lijnen van geschiedenis van de Nederlandse verslavingszorg tot zich nemen. Ook mensen die al goed geïnformeerd zijn of zich verder willen verdiepen kunnen op deze site hun hart ophalen, want achter de 25 vensters gaat een zeer uitgebreid online magazijn schuil, waar met behulp van links, literatuurverwijzingen, digitale basisdocumenten, uniek historisch materiaal, bewegende beelden en talloze afbeeldingen veel kennis voor het oprapen ligt. Met deze boekuitgave komt deze geschiedschrijving nu ook als hard copy beschikbaar.

Deze Canon is geen klassieke geschiedschrijving, waarin de gebeurtenissen elkaar opvolgen. Elk venster vertelt namelijk een verhaal vanuit een eigen specifieke invalshoek, waarbij steeds opnieuw de lijn naar het heden wordt doorgetrokken. De vensters zijn daardoor goed afzonderlijk, of in een zelfgekozen volgorde te lezen. Zo komt niet alleen de geschiedenis van de zorg (’het reddingswerk’) aan de orde, maar ook het beleid, de wetgeving, de wetenschap, de opkomst van drugs, de invloed van het buitenland, en nog veel meer aan de orde. De verslavingszorg heeft zich moeten ontwikkelen, zo blijkt, in een extreem gevoelige context met heftige maatschappelijke debatten en felle politieke meningsverschillen. Veel daarvan passeren in deze Canon de revue.

Bekijk de drukproef hier.