De verzorgingsstaat schudt op zijn grondvesten, de participatiesamenleving is op komst. Gemeenten staan voor de opgave om drie gigantische decentralisaties werkbaar te maken: maatschappelijke ondersteuning, jeugdzorg en werk. Sociale wijkteams zijn daarvoor anno 2013 een populair instrument. Maar zijn ze wel het wondermiddel waar iedereen naar snakt? In 'Burgerkracht in de wijk' brengen Nico de Boer en Jos van der Lans perspectief in de discussie. Sociale wijkteams zijn een 'lokalisering van de verzorgingsstaat'. Ze kunnen een succes worden mits professionals en instituties zich laten leiden door de kracht van burgers en hun netwerken in de wijk.

Het begeleidende persbericht, van 9 oktober 2013:

Als sociale wijkteams er niet in slagen aan te sluiten op de kracht van burgers en wijken, zijn ze niet meer dan oude wijn in nieuwe zakken. Dat stellen publicisten Nico de Boer en Jos van der Lans in hun essay 'Burgerkracht in de wijk - sociale wijkteams en de lokalisering van de verzorgingsstaat'. Het essay 'Burgerkracht in de wijk - sociale wijkteams en de lokalisering van de verzorgingsstaat' wordt donderdag 10 oktober op de Dag van stad en regio van Platform31 in Rotterdam overhandigd aan Elly van Kooten, ‎directeur maatschappelijke ondersteuning van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.

De verzorgingsstaat zit midden in een enorme transformatie: decentralisaties ter waarde van 10 miljard, een ingrijpende versobering van de AWBZ, mogelijkheden tot een integrale aanpak van problemen van arbeid tot zorg op lokaal niveau. Om die transformatie mogelijk te maken is een systeeminnovatie nodig. Veel wordt daarbij verwacht integraal en interdisciplinair werkende sociale wijkteams. Generalisten zoeken daarin met elkaar en met burgers lokale oplossingen. Specialisten zijn op afroep beschikbaar. Die aanpak moet onder meer het beroep op (dure) tweedelijns zorg beperken. Gemakkelijk is dat niet: er spelen heftige kwesties rond organisatie, financiering, de rol van burgers en die van professionals en nog veel meer.
Op basis van eigen onderzoek in enkele koplopergemeenten (Zaanstad, Leeuwarden, Nijmegen en Eindhoven), interviews en literatuurstudie analyseren De Boer en Van der Lans die problemen. Ze plaatsen ze in een historisch kader en komen tot een indringende conclusie: Burgerkracht en wijkteams zijn als twee kanten van dezelfde medaille. Wijkteams die binnen de oude institutionele en professionele lijntjes blijven, zijn niet meer dan oude wijn in nieuwe zakken. Zonder een vitale lijn met wat burgers kunnen, dreigen ook wijkteams vast te lopen in bureaucratie.
De auteurs pleiten voor een andere rol van professionals (open, vanuit het dagelijks leven) en een re?nstitutionalisering vanuit de wijk, met in beide gevallen de burger als eigenaar.

Staatssecretaris Martin van Rijn schreef het voorwoord voor het in opdracht van de ministeries van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties geschrevenn essay. Hij stelt: Dit essay is een goed voorbeeld van een nieuwe manier om van elkaar te leren. Gevoed door de ervaringen en meningen van mensen die met de transitie van het sociale domein bezig zijn, brengen de auteurs gedachten en analyses bijeen. Anderen die op zoek zijn naar manieren om burgerkracht beter te benutten, worden hiermee vooruit geholpen.

Je kunt hier het essay downloaden.