Jos van der Lans Weblog

JOS VAN DER LANS - WEBLOG / TWITTER

Tijdens mijn politieke carrière als Eerste Kamerlid (1999-2007) was ik een van de eerste politici die in 2004 een eigen - tamelijk primitief - weblog begon. Eerst vooral vanwege mijn politieke activiteiten/meningen, maar in de loop der tijd steeds meer over mijn publicaties en publieke optredens als journalist en publicist. Zo werd het weblog een etalage voor iedereen die op hoogte wilde blijven van mijn gepubliceerde artikelen en columns, van gebeurtenissen waar ik bij ben geweest, van observaties die ik doe, van meningen die in mij opwellen, of van andere persoonlijke wetenswaardigheden.

Het is geen dagboek, maar wel een soort maandboek geworden, waar ik zelf regelmatig in terug blader om nog even na te gaan hoe het ook al weer zat.

weblog - maart 2005

maa 30	*Van Mierlo in Trouw: Zo kan het niet* Trouw - D66-oprichter Hans van Mierlo vindt dat de leden de afspraken in het paasakkoord over de gekozen burgemeester moeten afwijzen. Zo niet, dan beraadt hij zich op zijn lidmaatschap. Van Mierlo zegt dat aan de voor avond van het D66-congres, zaterdag in Den Haag. De leden moeten daar oordelen over het akkoord dat fractieleider Dittrich dit paasweekeinde met CDA en VVD sloot over de regeringssamenwerking. Oud-D66-leider Van Mierlo zegt vandaag in Trouw dat de coalitiepartners in het paasakkoord 'sjoemelen met principes' door de verkiezing van de burgemeester alsnog in de Grondwet te willen vastleggen. Inzet van het Eerste-Kamerdebat waarin D66-minister Thom de Graaf vorige week sneuvelde, was juist de wijze van aanstelling van de burgemeester uit de Grondwet te schrappen. Met het streven naar een grondwettelijke regeling van de gekozen burgemeester, waarvoor een tweederde meerderheid in het parlement is vereist, vermindert de coalitie volgens Van Mierlo de kans van slagen van deze democratische vernieuwing. Bovendien zet zij volgens hem de verhouding met de PvdA op scherp. Ook vindt hij het verwerpelijk dat de coalitiepartners zich met deze afspraak ook na de Tweede- Kamerverkiezingen aan elkaar verplichten. ,,Wat me tegenstaat, is dat D66 met deze afspraak een aanloop neemt naar voortzetting van de coalitie met CDA en VVD.'' Hij wil dat het congres Dittrich terugstuurt naar de onderhandelingstafel, om te proberen de gewraakte afspraak te schrappen. Van het bestuur verlangt Van Mierlo een ondubbelzinnig 'ja' op de vraag of de politieke strijd voor de vernieuwing van de democratie nog de bestaansreden van D66 is. ,,Is het antwoord 'nee', dan is D66 een andere partij met een andere koers. Dan kan ik daar mijn conclusies uit trekken, welke dat dan ook zijn.'' De huidige D66-leider Dittrich koos gisteren in een debat in de Tweede Kamer voor een massieve verdediging van het akkoord. Kern van die verdediging was een aanval op het 'linkse blok' van PvdA, GroenLinks en SP. Dat wil Nederland 'op slot' doen voor bestuurlijke vernieuwing, meent Dittrich. ,,Maar wij vertrouwen de kiezer.'' De oppositiefracties hoonden dat juist D66 op dat terrein veel heeft ingeleverd. ,,Je moet toch wat als je koste wat kost wilt blijven regeren'', sneerde fractieleider Halsema van GroenLinks. ,,Je zoekt vooral een vijand als je het onderling niet zo goed kunt vinden.'' Ook haar PvdA-collega Bos concludeerde uit het akkoord dat CDA, VVD en D66 weinig meer gemeen hebben dan angst voor verkiezingen: ,,De lijn van de coalitie is: we geven Bos overal de schuld van.''
maa 29	Open Brief aan GroenLinks-EK-fractie Niet iedereen is het met de keuze van de GroenLinks-fractie van vorige week dinsdag eens, zoals blijkt uit onderstaande open brief die vanuit Zaandam naar ons en naar het Partijbestuur van GroenLinks is verstuurd. Volgens de ondertekenaars hadden we tegen de deconsitutionalisering moeten stemmen en is het GroenLinks-programma achterhaald. Daar valt zeer over te twisten en dat moeten we dan ook maar eens gaan doen. Hopelijk leidt dat tot een stevige discussie binnen GroenLinks over bestuurlijke vernieuwing'. Hieronder de belangste Zaandamse bezwaren: Nederland is zo ongeveer het laatste democratische land met zo een archa?sch instituut als de door de Kroon benoemde burgemeester. Dat is gewoon niet meer van deze tijd en daar moeten wij zo snel mogelijk vanaf. Daarvoor hadden wij vorige week de kans. Het ging hierbij om een principi?le keuze. Wij vinden het zeer te betreuren dat door toedoen van onder andere de Eerste-Kamerfractie van GroenLinks dat voorlopig onmogelijk is gemaakt ( ) Het offici?le standpunt van GroenLinks is op dit moment nog om de burgemeester door de gemeenteraad te laten verkiezen. Wij zouden graag een discussie hierover op gang gebracht zien, omdat wij dit na 15 jaar een achterhaald standpunt zijn gaan vinden. Het betuttelt de burger onnodig en het werkt achterkamertjespolitiek in de hand. Het is buitengewoon belangrijk om de burger meer bij de politiek te betrekken. De door de burgers rechtstreeks gekozen burgemeester kan ons inziens daaraan bijdragen. Maar zelfs om het offici?le standpunt van GroenLinks te bereiken, zou het nodig geweest zijn om de benoeming van de burgemeester door de Kroon uit de grondwet te halen. Dat was aan de orde in de Eerste Kamer op 22 maart jongstleden. Onze fractie heeft zich teveel laten leiden door wat er in de maanden daarna aan de orde zou komen in wet- en regelgeving. ( ) Vanwege de te grote focus op wat nu niet aan de orde was ? gesproken werd zelfs van een ?dubbelbesluit? ? heeft de fractie principieel een verkeerde keuze gemaakt. (...) Bert Boer, fractievoorzitter GroenLinks Zaanstad Romkje Mathkor, lid dagelijks bestuur GroenLinks Zaanstad. Correspondentieadressen: Bert Boer, Jonge Arnoldusstraat 90, 1501 VW Zaandam, tel. 075 ? 6147766, Romkje Mathkor, Tulpstraat 17, 1541 DA Koog a/d Zaan, tel. 075 - 6156087
maa 29	Die vermaledijde jaren zeventig De presentatie van het boek van Antoine Verbij, Tien rode jaren, en de discussie over HET MANIFEST VOOR DE JAREN ZEVENTIG leverde vanavond in de Balie een uiterst levendig debat op, waarin overigens wel de stem van vrouwen node gemist werd. Femke halsema en Heikelien Verrijn Stuart lieten het door omstnadigheden gedwongen afweten, waarna er op het podium alleen mannen overbleven. Dat geeft toch een wat verkeerd beeld van de jaren zeventig. Maar dat neemt niet weg dat het verder een bij vlage interessant en altijd onderhoudend debat was. Zie voor een impressie het weblog van de site www.jarenzeventig.nl. Links: Cees Grimbergen ondervraagt Antoine Verbij. Rechts: Jos van der Lans licht manifest toe.
maa 28	Geuzen verliezen toernooi op doelsaldo Twee goede wedstrijden en ??n matige legden de Geuzen vandaag bij hun eigen paastoernooi op de mat. De eerste twee wedstrijden tegen gelijkwaardige tegenstanders gaven zij uitstekend partij, wat resulteerde in twee zwaarbevochte, maar dik verdiende gelijkspelen (2-2 en 1-1, doelpunten Jelle en Lewis (2x)). Omdat de tegenstanders ook tegen elkaar gelijk speelden, moesten we in de laatste wedstrijd met 5-0 van het meidenteam van GeuzenMiddenmeer winnen om er met de eerste plaats vandoor te gaan. helaas, we kregen er maar ??n in (Max) vanwege een ernstige onderschatting van de kracht van de dames. Omdat de andere teams grotere uitslagen hadden gemaakt werden we weliswaar op punten gedeeld eerste, maar op doelsaldo derde. Tja, en als die bal tegen de lat er in was gegaan hadden we de hoofdprijs gegrepen. Als.....
maa 27	1000 ondertekenaars van OPROEP LINKSE SAMENWERKING Drie weken geleden publiceerden acht parlementariers een oproep tot linkse samenwerking onder de noemer: Een Ander Nederland. De bedoeling was om een discussie van-onderop tot stand te brengen. Dat lukt aardig, inmiddels hebben duizend mensen de oproep ondertekend. Mocht u dat nog niet gedaan hebben. Klik hier.
maa 27	BART TROMP OVER Bart Tromp reageerde vandaag op de meningenpagina van Het Parool op de oproep om te komen tot linkse samenwerking. Hij haalde daarbij fel uit naar Wouter Bos, zoals uit het slot van zijn bijdrage blijkt: Het is heel verstandig dat de opstellers van ?Een ander Nederland? juist niet voor ??n grote progressieve partij pleiten. Verschillen in traditie en cultuur, maar ook in inhoud en accent, moeten voor de kiezer juist herkenbaar blijven, zodat deze binnen zo?n samenwerkingsverband het relatieve gewicht van de deelnemende partijen kan bepalen.Ook in een ander opzicht verschilt deze oproep tot eenheid van eerdere. Die werden vrijwel altijd gedaan in een situatie waarin sommige van de beoogde partners op verlies stonden en andere op winst. Nu is er sprake van drie partijen die er alledrie goed voorstaan. Geen ervan hoeft uit nood naar samenwerking te streven. ( ) Kortom, er is voor de linkse partijen alle reden om dit manifest serieus te nemen. Maar door Wouter Bos is het onmiddellijk in het vuilnisvat gestopt. Volgens hem doet de PvdA het in de verkiezingen beter zonder bondgenoten. Maar dat is geen antwoord op de vraag aan wat voor coalitie die partij dan deel wil nemen. Het antwoord is ook in ander opzicht onthullend. Bos pleit met VVD-fractievoorzitter Jozias van Aartsen al tijden voor terugkeer naar afschaffing van de evenredige vertegenwoordiging en herinvoering van het 19e-eeuwse districtenstelsel. Hij verwacht daarvan ? overigens in strijd met de feiten ? de vorming van ??n grote linkse en ??n grote rechtse partij. En ook dat die linkse partij dan de meerderheid kan krijgen. Bos wil dus geen linkse meerderheid langs democratische weg, zoals voorgesteld in het manifest, maar wel eentje die gefabriceerd wordt door geknoei aan het kiesstelsel teneinde de kiezer in zijn keuze zoveel mogelijk te beknotten. De complete opiniebijdrage kunt u lezen op de site van Een Ander Nederland.
maa 26	Opinie-bijdrage in Onbegrijpelijk! Niet uit te leggen! Schande! De tegenstemmers van afgelopen dinsdag zijn deze week met pek en veren overladen. En - merkwaardigerwijs - niemand uit PvdA-kring verweert zich. Vandaar dat ik vandaag op de opiniepagina van de Volkskrant nog maar eens heb uitgelegd dat er zeer steekhoudende argumenten zijn om de deur naar de bestuurlijke vernieuwing ? la De Graaf op slot te houden. De tekst kan je ook van deze site plukken. Ga via de bovenstaande knoppen via Politicus naar Eerste Kamer, scroll naar beneden en klik de tekst '2005-03 Waarom tegen De Graaf.doc'. Overigens heeeft de redactie het zesde argument weggelaten. Dat is wel jammer, want het is het minst gehoorde, maar zeker niet onbelangrijkste argument. Vandaar dat ik het hier nog maar even toevoeg: Een argument dat weinig aan bod komt betreft de verandering van het ambtelijk apparaat onder een regime van een rechtstreeks gekozen burgemeester. We hebben in Nederland momenteel een ambtelijk apparaat dat gebaseerd is op professionaliteit en deskundigheid. Het is dienstbaar aan de politiek, maar leunt daarbij ook sterk op een eigen professionaliteit. Voor de continu?teit en zorgvuldigheid van het openbaar bestuur is dat een grote waarde. Maar die traditie komt onder druk te staan als dat apparaat onder een rechtstreeks gekozen politicus komt te staan. Die wil het apparaat naar zijn persoonlijk-politieke hand zetten, zoals dat in Amerika bijvoorbeeld ook gebeurt, waarin na elke verkiezing hele ambtelijke apparaten worden vervangen door de nieuwe zetbazen van de nieuwe leider. Zo?n vaart zal het in Nederland natuurlijk niet direct lopen, maar een langzame politisering van het ambtelijk apparaat zal onvermijdelijk zijn. Dat is geen goede ontwikkeling. Zie ook: GroenLinks.
maa 25	ER OP AF-beweging gaat Amsterdam veroveren Drie jaar geleden raakte ik betrokken bij de Vliegende Hollander, een vliegende brigade crisishulpverleners van HVO-Querido die erin gespecialiseerd is om op het laatste moment huisuitzettingen te voorkomen. dat doen ze door er simpelweg op af te gaan. Ze bellen aan en beginnen de zaak dan vlot te trekken. De gemeente dreigde toen de subsidie stop te zetten, en dat zou betekenen dat er jaarlijks zo''n zeshonderd mensen niet geholpen zouden kunnen worden. Met vereende krachten hebben we toen hard aan gewerkt om dat te voorkomen, en dat is gelukt. Sindsdien ben ik steeds bij betrokken gebleven. In het kielzog van deze actie heb ik samen met Marc R?kers en Nies Miedema het boek Bemoeien werkt geschreven (zie hierboven de knop 'boeken') en gewerkt aan het Amsterdamse Aanvalsplan ER OP AF, waarin een aantal vertegenwoordigers van woningcorporaties en van instellingen voor maatschappelijke dienstverlening zich voornemen om er meer op af te gaan. Proactief optreden, outreachend werken, gewoon aanbellen, om dat soort zaken gaat het dan. In 2003 werd dat plan aangeboden aan wethouder Hannah Belliot die het welwillend in ontvangst nam. Vandaag was er een grote ER OP AF-conferentie georganiseerd in de Leeuwenberg, de grote aula van de Hogeschool van Amsterdam. In die conferentie werd de balans opgemaakt van de kanteling die in de Amsterdamse hulp- en dienstverlening op gang moet komen. Er moet minder vanuit het kantoor, en meer in de leefwereld van de mensen om wie het gaat geopereerd worden. Ik had de eer om als gespreksleider te mogen optreden en het werd een zeer geslaagde middag. De zaal zat barstens vol, met een kleine driehonderd mensen, die met veel animo aan de discussie deelnamen en de presentaties aanhoorden. Aan het einde van de middag ondertekenden de voorzitter van de Amsterdamse instellingen voor maatschappelijke dienstverlening, Bart van der Neut (links op de foto) en de voorzitter van de Federatie van Amsterdamse woningcorporaties een intentieverklaring, waarin zij zich voornemen om hun werkwijzen zo op elkaar af te stellen dat het aantal huisuitzettingen verder terug wordt gedrongen. Er mag in de toekomst niemand meer uit zijn huisgezet worden zonder dat er echt iemand ter plekke polshoogte heeft genomen. Dat is het streven. Daarmee wordt een nioeuwe fase ingeleuid: de er-op-af- mentaliteit begint Amsterdam langzaam maar zeker te veroveren. Volgend jaar organiseren we weer een conferentie, maar dan met worshops en veel casuistiek. Het Amsterdamse Aanvalsplan vindt je op de site van HVO-Querido Mijn presentatie over 'weerstanden tegen outreachend werken' tref je aan op deze website onder de knop hierboven: journalist/publicist, dan doorklikken op lezingen, en dan tref je de power point presentatie aan onder de titel: 2005-03 EROPAF - weerstand tegen outreachend werken.doc Bart van der Neut, voorzitter van het overleg van instellingen voor maatschappelijke dienstverlening (links), en Hans van Harten, directeur van Federatie van Amsterdamse Woningcorporaties (rechts) ondertekenen de intentieverklaring.
maa 25	MANIFEST VOOR DE JAREN ZEVENTIG In de jaren zeventig van de vorige eeuw maakte Nederland een radicale omwenteling door. In vrijwel alle sectoren van de samenleving namen mondige en kritische burgers het heft in eigen hand. Daar plukken we nu nog de vruchten van. De wrange vruchten menen velen. Het is bon ton geworden om de jaren zeventig de schuld te geven van alles wat er mis is in de huidige samenleving. Onzin. Het erfgoed van de jaren zeventig is eerder de oplossing dan het probleem. Zo introduceert Vrij Nederland vandaag het manifest van Antoine Verbij en mij dat het opneemt voor de jaren zeventig. 'De softies slaan terug', heeft de redactie er wat plagend boven gezet, maar daar zit wel wat in. Het wordt tijd voor weerwoord van de babyboomers. De bedoeling is dat zij zich op het web verzamelen. Want we hebben een echte site gemaakt: www.jarenzeventig.nl. Ga er kijken en zegt het voort.
maa 24	Minister De Graaf treedt af DEN HAAG (de Volkskrant)- Minister De Graaf van Bestuurlijke Vernieuwing treedt af. Hij wilde niet het spoeddebat afwachten dat de Tweede Kamer vanavond met hem en premier Balkenende houdt over het sneuvelen van de kabinetsplannen voor de gekozen burgemeester. Dinsdag blokkeerde de PvdA in de Eerste Kamer de grondwetswijziging die hiervoor noodzakelijk was. Mogelijk stappen ook de andere D66-ministers uit solidariteit op. Dan zou een kabinetscrisis betekenen. Het spoeddebat werd aangevraagd door de SGP-fractie. Het zal worden gevoerd door de fractievoorzitters. Eerder woensdag leek de kans dat hij zou opstappen, niet zo groot. Vanuit zijn partij en coalitiegenoten CDA en VVD werd sterk druk op hem uitgeoefend om aan te blijven. Hij sprak ruim een uur met premier Balkenende over de situatie die is ontstaan, nadat de Eerste Kamer dinsdagavond de weg naar een rechstreeks gekozen burgemeester had geblokkeerd. Volgens een ingewijde was er op dat moment bij De Graaf sprake van een 'positieve grondhouding' om verder te gaan. 'Als hij had willen aftreden, dan had hij dat al lang gedaan.' D66- leider Dittrich zei eerder woensdag dat als De Graaf onverhoopt toch mocht aftreden, dat niet tot de val van het kabinet zou leiden. Naar verluidt besprak De Graaf met Balkenende de mogelijkheden om de wensen van D66 op het gebied van bestuurlijke vernieuwing toch nog zoveel mogelijk te verwezenlijken. Een van de opties is het opnieuw indienen van een voorstel om de burgemeester rechtstreeks te laten kiezen. Dat zou dan in 2010 voor het eerst kunnen gebeuren. Daarnaast is er de D66-wens het kiesstelsel te moderniseren. Over een voorstel van De Graaf hiertoe zijn de coalitiepartijen CDA, VVD en D66 het nog niet eens kunnen worden. Een nieuw kiesstelsel en de komst van de gekozen burgemeester waren voor D66 zeer belangrijke redenen deel te nemen aan het kabinet. Bij de democraten was woensdag nog veel woede over de fatale tegenstem van de PvdA-Eerste-Kamerfractie. Ook VVD-vice-premier Zalm vond dat de PvdA-senatoren 'onbehoorlijk spel richting De Graaf' hebben gespeeld door tegen de noodzakelijke grondwetswijziging te stemmen. 'Men doet alsof concessies en toezeggingen van hem er nog toe doen en als hij ze met pijn in het hart doet, stemt men toch 'en bloc' tegen.' In Berlijn wierp PvdA-leider Bos de kritiek van zich. 'De PvdA heeft geen schade opgelopen, doordat de Eerste-Kamerfractie de gekozen burgemeester heeft geblokkeerd. Partijen die ons regentesk noemen of spreken van achterkamertjespolitiek, hebben boter op het hoofd.' Bij een aantal belangenverenigingen is het uitstel van de gekozen burgemeester in ieder geval goed gevallen. Volgens de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) heeft de Eerste Kamer goed geluisterd naar de bezwaren van de gemeenten. De VNG is niet tegen de gekozen burgemeester, maar heeft altijd gepleit voor een zorgvuldige invoering ervan. Ook het Genootschap van Burgemeesters reageerde verheugd. 'Het was Haagse machtspolitiek zoals het onderwerp op de agenda kwam. En het was nog eens Haagse machtspolitiek zoals het weer is afgevoerd. De manier waarop klopt niet. Maar het resultaat lucht me op.', zei voorzitter J. Pop, tevens burgemeester van Haarlem. Individuele burgemeesters als Cohen (PvdA, Amsterdam), Opstelten (VVD, Rotterdam), Leers (CDA, Maastricht) en Sakkers (VVD, Eindhoven) toonden zich juist teleurgesteld. 'Ik kan dit niet uitleggen aan mijn burgers', zei Sakkers.
maa 23	Het Waterloo van Thom de Graaf Rechtsboven: 9.25 uur: De Graaf luistert naar de inbreng van de EK-kamerleden. Daarnaast: 11.30 uur: eerste termijn is voorbij. De Graaf heeft vijf uur om zich op zijn antwooord te beraden. Tweede rij, rechts: 16.35 uur: Leo Platvoet, woordvoerder voor GroenLinks, Diana de Wolf, fractievvoorzitter GroenLinks en Han Noten, fractievoorzitter PvdA nemen de scenario's door. Daarnaast: 17.05 uur: De Graaf zoekt zijn papieren bij elkaar voor zijn antwoord. Derde rij, 17.35 uur: Leo Platvoet interumpeert De Graaf. Daarnaast, 18.15 uur: De Graaf rondt zijn eerste termijn af. Vierde rij, 20.45 uur: De Graaf heeft schorsing gevraagd voor drie kwartier. Daarnaast, 21.30: D66-fractievoorzitter Schuyer meldt niets van de linkse partijen meer te begrijpen. Vijfde rij, 22.05: na de tweede termijn vraagt de PvdA-fractie schorsing aan. CDA-fractievoorzitter Werner begint zich zorgen te maken ne meldt zich bij De Graaf Daarnaast, 22.06: De Graaf harkt zijn papieren bij elkaar, hij gelooft nog steeds niet dat de PvdA tegen zal stemmen. Onderste rij, 23.00 uur: de woordvoerders van SP (Ronald van Raak) en GroenLinks (Leo Platvoet) overleggen met PvdA-fractievoorzitter NOten. Daarnaast 23.12 uur: de stemming is voorbij, de deur naar de rechtstreeks gekozen burgemeester is dichtgegooid, de deconstitutionalisering is verworpen, De Graaf beent weg. Wie nog eens alle commotie van de dag wil nakijken kan ondermeer terecht op: het weblog gekozen burgemeester. Zeer lezenswaardig is ook het dinsdagboek van collega Leo Platvoet.
maa 23	PvdA-senatoren torpederen bestuurlijke vernieuwing De komende dagen zal alle gram zich op de PvdA richten. Ten onrechte, want SP, GroenLinks en PvdA zijn in de EK gelijk opgetrokken. Mooi voorbeeld is het bericht in Trouw van vandaag: Een door de bevolking gekozen burgemeester is voor lange tijd van de baan. De PvdA-fractie in de Eerste Kamer keerde zich gisteravond laat tegen een wijziging van de Grondwet die de weg daarvoor had moeten vrijmaken. Minister De Graaf (bestuurlijke vernieuwing) wilde na zijn nederlaag nog niet ingaan op vragen over zijn politieke toekomst. Hij slaagde er tijdens het marathondebat niet in om voldoende PvdA-senatoren mee te krijgen. Ook pogingen van PvdA-voorzitter Koole en druk van PvdA-leider Bos om de geestverwanten in de Eerste Kamer tot een voorstem te bewegen, mochten niet baten. Met 42 stemmen voor en 31 tegen werd het voorstel van De Graaf aangenomen. Maar dat was te weinig. De Graaf had minstens 50 van de 75 stemmen nodig, omdat het om een wijziging in tweede ronde van de Grondwet ging. De Graaf reageerde zeer teleurgesteld. ,,De PvdA is de kampioen van de regenten'', zei hij. D66-senator Schuyer sprak van de 'Partij van de Achteruitgang'. Zijn CDA-collega Werner noemde de stellingname van de PvdA 'onbegrijpelijk'. Ook Wouter Bos noemde de tegenstem van zijn geestverwanten 'verschrikkelijk'. Voorzitter Noten van de PvdA-fractie in de Eerste Kamer was ook niet tevreden. ,,Wij hadden graag voorgestemd. Wij wilden de gemeenten de keus laten of ze in 2006 al dan niet aan een gekozen burgemeester wilden beginnen. Dat is geen regentenoplossing.'' Voor zo'n geheel vrije keuze voelde De Graaf niet. Als uiterste concessie had hij voorgesteld in 2006 enkele grote gemeenten te laten beginnen, plus gemeenten die zelf aangaven dat ze er klaar voor waren. Twee weken geleden had hij nog aangegeven dat een gefaseerde invoering voor hem alleen aanvaardbaar was als in 2006 al een 'onomkeerbare stap' zou worden gezet. Maar gister, tijdens het moeilijkste debat uit zijn ministeri?le loopbaan, nuanceerde hij dat dus sterk. De sociaal-democraten hebben nooit principieel bezwaar gehad tegen de grondswetswijziging die een einde maakt aan de benoemde burgemeester en de weg vrij maakt voor een andere wijze van aanstellen. Die kan dan gewoon met de helft plus ??n worden geregeld. Ook de PvdA wil af van de benoemde burgemeester, maar zij opteert voor een burgemeester die door de gemeenteraad wordt gekozen. CDA, VVD en D66 hadden zich vastgelegd op een door de bevolking gekozen burgemeester, waarmee de route naar de voorkeur van de sociaal-democraten was afgesneden. Dat stak de PvdA. En daarnaast had ze in de laatste fase van de al enkele jaren lopende grondwetsprocedure nog een aantal zwaarwegende voorwaarden op tafel gelegd: geen invoering ineens in 2006, en geen aantasting van de zeggenschap van de burgemeesters over de politie. Werd aan deze voorwaarden niet voldaan, dan zou de PvdA-fractie tegenstemmen, dreigde PvdA-senator en woordvoerder Van Thijn.
maa 23	Waarom tegen De Graafs voorstellen? De tegenstanders van De Graaf krijgen nu van alles voor de voeten geworpen, maar er waren zeer steekhoudende redenen om de gekozen burgemeester ? la De Graaf tegen te houden. Laat ik de argumenten die voor mij speelden hier nog even op een rijtje zetten. 1. De Graaf verbouwt de Nederlandse democratie van een meerpartijen stelsel naar een personendemocratie. Dat vind ik een zeer onwenselijke ontwikkeling. Macht wordt persoonlijk eigendom. Dat klinkt modern, maar ik heb geen hoge pet op van de democratie?n in de wereld die volgens dit principe georganiseerd zijn, zoals bijvoorbeeld de Verenigde Staten. Die democratie?n blinken ook bepaald niet uit door een hogere betrokkenheid van de burgers bij het bestuur, integendeel zelfs. Dus verpersonificering van de politiek is leuk voor de media, voor de liefhebbers van amusement en spektakel, maar of het bestuur daar zoveel beter van wordt is zeer de vraag. 2. Sinds GroenLinks bestaat (15 jaar inmiddels) is de partij een hartgrondig voorstander geweest van een door de gemeenteraad gekozen burgemeester. Dat was een eenzaam geluid, want we werden weggehoond door het CDA en VVD, die van geen verandering wilden weten. En de PvdA trok er ook niet hard aan. Toen D66 in het kielzog van de Fortuyn-revolte in 2003 tot dit kabinet toetrad, draaiden de partijen die altijd dwars hadden gelegen ineens 180 graden om. Niet van harte, zoals uit het laten bungelen van De Graaf de afgelopen maanden bleek, maar ze zetten een handtekening onder een hoofdlijnenakkoord, waarin een rechtstreeks gekozen burgemeester mogelijk wordt gemaakt. Dat is niet echt geloofwaardig (in hun verkiezingsprogramma?s wordt met geen woord over de gekozen burgemeester gerept), maar dat is uiteraard hun goed recht. (Hoewel het bepaald van lafheid getuigt dat nogal wat CDA- en VVD-senatoren kwistig strooien met dankbaarheid voor een daad waar ze zelf het lef niet voor hebben)Hoe het ook zij, nbiemand mag en kan van GroenLinks of andere partijen verwachten dat ze meewerken aan een ontwikkeling die ze nooit gewild hebben. 3. Sinds de laatste wetswijziging (zo?n vier jaar geleden) is het de facto zo dat de gemeenteraad zijn eigen burgemeesterkandidaat voordraagt en dat de Kroon (het kabinet, cq de minister van BiZa) benoemt. Er zijn dus de laatste jaren geen Kroonbenoemingen meer geweest, waarbij de regering een gemeente een kandidaat door de strot duwde. De huidige praktijk ontwikkelt zich dus in de richting van wat wij willen. Gemeenten kunnen bovendien zelf besluiten om de bevolking een stem te geven, bijvoorbeeld door een referendum te organiseren. Materieel komt deze praktijk en de ontwikkelingen die daarbinnen nog mogelijk zijn, dichtbij wat GroenLinks wenselijk acht en in zijn verkiezingsprogramma heeft staan: de gemeenteraad moet zijn eigen burgemeester kunnen kiezen. De route die De Graaf wilde inslaan brengt ons daar alleen maar verder van af. 4. Voor GroenLinks is een vast uitgangspunt dat het primaat van de lokale democratie ligt bij de gemeenteraad. Het dualisme heeft dat primaat al enigszins aangetast en menig gemeente worstelt er nu mee om een goed evenwicht te vinden tussen het College van B&W en de gemeenteraad. Dat systeem moet je niet verder uit het lood trekken door daar een gekozen burgemeester aan te hangen die zich uiteraard niet voor niets laat kiezen en de macht verder naar zich toe zal trekken. In de feitelijke organisatie van de lokale democratie zoals wij die wenselijk achten blijft een gekozen burgemeester een wezensvreemd element. Je probeert twee systemen met elkaar te verenigen die elkaar niet verdragen. Dus als je de gekozen burgemeester zou willen invoeren, dan moet je er ook echt een presidentieel systeem van maken. Dat zou ene consequente keuze zijn, maar De Graaf hutselde de twee systemen door elkaar heen wat op het lokale niveau alleen maar tot chaos en onduidelijkheid zou leiden. 5. De meest populaire lokale politicus is momenteel de burgemeester. In vrijwel alle gemeenten ? groot en klein ? kennen de bewoners hun burgemeester. Hij is de meest geaccepteerde en gewaardeerde bestuurder, inderdaad een burgervader (of ?moeder). Dat vloeit voort uit ons bestuurlijk systeem, die de burgemeester als het ware boven de partijen en het wethouders-gekissebis uittilt. Die populariteit dankt de burgemeester dus niet aan zijn persoonlijke uitverkiezing, maar aan de wijze waarop hij/zij binnen het openbaar bestuur thans zijn ambt bekleedt. Dat is een waarde op zich. Een door de raad gekozen burgemeester past in dat systeem. Maar dat systeem begint te wringen als de burgemeester zich aan de hand van een persoonlijk politiek programma moet profileren. Dan verandert hij van iemand die boven-de-partijen-staat in iemand die partij is. Die is er niet langer primair voor alle burgers, maar vooral voor zijn eigen politieke programma, want daar wordt hij op afgerekend. Ik vind ? maar daar lopen binnen GroenLinks de meningen over uiteen ? een dergelijke politisering van het burgemeesterambt een ontwikkeling die onnodig tornt aan een waardevolle traditie in de Nederlandse bestuurscultuur. Inderdaad, beter een populaire burgemeester, dan een populistische burgemeester. 6. Een argument dat weinig aan bod komt betreft de verandering van het ambtelijk apparaat onder een regime van een rechtstreeks gekozen burgemeester. We hebben in Nederland momenteel een ambtelijk apparaat dat gebaseerd is op professionaliteit en deskundigheid. Het is dienstbaar aan de politiek, maar leunt daarbij sterk op een eigen professionaliteit. Voor de continu?teit en zorgvuldigheid van het openbaar bestuur is dat een grote waarde. Maar die traditie komt onder druk te staan als dat apparaat onder een rechtstreeks gekozen politicus komt te staan. Die wil het apparaat naar zijn persoonlijk-politieke hand zetten, zoals dat in Amerika bijvoorbeeld ook gebeurt, waarin na elke verkiezing hele ambtelijke apparaten worden vervangen door de nieuwe zetbazen van de nieuwe leider. Zo?n vaart zal het in Nederland natuurlijk niet direct lopen, maar een langzame politisering van het ambtelijk apparaat zal onvermijdelijk zijn. Ik vind dat geen goede ontwikkeling. Kortom, reden genoeg voor een senator om de deur die deze onwenselijke, misschien zelfs wel on-Nederlandse ontwikkeling, mogelijk moet maken op slot te houden. Dat dat gisteren is gebeurd is lullig voor De Graaf, maar voor wie waarde hecht aan bestaande democratische tradities in dit land is het pure winst.
maa 22	Gedenkwaardige dag? 07.45 uur Zou dit een gedenkwaardige dag worden? Zelfs mijn dertienjarige dochter, die bepaald niet overloopt van de politieke belangstelling, vroeg mij geisteren of wij het kabinet laten vallen. Ja, antwoordde ik in een vlaag van ijdele hoop. De Volkskrant kopt op pagina 3: 'Een sisser of de nacht van Noten'. Met als laatste zin: 'Het is ook mogelijk dat de beslissing wordt uitgesteld.' Daar zal het wel op neer komen, vrees ik. Nare dingen voor je uit schuiven is een van de dingen waar de Nederlandse politiek een meester is. Het commentaar, een paar pagina's verder, preludeert op een vermoedleijke uitkomst: volgend jaar burgemeesterverkiezingen in een aantal grote steden. 'Als D66 dat niet voor elkaar krijgt dringt de vraag zich op of deze partij nog een reden van bestaan heeft.' Dat is waar, het gaat vandaag niet alleen over de gekozen burgemeester, het gaat ook over het voortbestaan van D66. Ik stap in de trein naar Den Haag.
maa 22	De Graaf begint aan antwoord 17.35 uur Zojuist is Thom de Graaf begonnen aan zijn antwoord op de inbreng van de Eerste Kamer in de eerste termijn. Dat zal een tijd duren. Vanochtend heeft de inbreng niet veel verassingen opgeleverd. De PvdA heeft drie eisen op tafel gelegd: op zijn minst dezelfde bevoegdheden, heldere verhouding met de gemeenteraad en zorgvuldige invoering. Daar moet De Graaf nu op reageren. Gisteren heeft Remkes al bij NOVA laten weten dat de bevoegdheden geregeld zijn, nu is het dus aan De Graaf om op de andere punten ruimte te maken. Opmerkelijk is wel dat het CDA en de VVD met de eis kwamen vanochtend dat de positie van de burgemeester in de toekomst dereconstitueerd moet worden. De nieuwe taken en bevoegdheden zouden dan opnieuw in de grondwet geschreven moeten worden. Dat betekent feitelijk dat de gekozen burgemeester ? la De Graaf als dat voorstel wet zou worden pas ingevoerd zou kunnne worden als dat in de grondwet is geschreven. Dat lijkt wel een slimme manoeuvre om later in dit jaar de zaak alsnog op de lange baan te schuiven. Weer een tegenvaller voor De Graaf Zelf heb ik mij van 12.00 uur tot 17.00 uur ledig gehouden met het zogeheten integrale ruimtelijk-economisch beleidsdebat, waar drie ministers en drie staatssecretarissen het woord voerden. Ik heb mijn best gedaan om de foeilelijke bedrijfsterreinen in Nederland aan de orde te stellen. Staatssecretaris Van Geel heeft volmondig erkend dat de bedrijventerreinen die in Nederland de afgelopen twintig jaar heeft aangelegd tot een grote herstructureringsopgave zullen leiden de komende jaren. In de toekomst zal overal de SER-ladder worden toegepast (eerst inbreiden, dan herstructureren, en dan pas uitbreiden), die onderdeel moet worden van de procesmatige basiswaarden en een rol speelt in het vaststellen van structuurvisies. Enfin, daar moeten we de komende jaren dus maar over blijven zeuren. Mijn bijdrage over de aanpak van bedrijventerreinen kunt u overigens van deze site plukken. Klik bovenaan dit scherm op Eerste Kamer, scroll naar Volkshuisvesting, Ruimtelijke ordening en Milieu. De tekst heet: 2005-03 VROM & EZ - Aanpak van bedrijventerreinen.doc Of lees de tekst op de site van GroenLinks.
maa 22	Eerste toezegging 18.15 uur De eerste toezegging is gedaan. In feite was die al bekend. De Graaf meldde zojuist dat er een gefaseerde invoering zal komen van de gekozen burgemeester. En wel in 'een in aantal beperkt' deel van de gemeenten, terwijl 'in het overgrote deel van de gemeenten' de verkiezing tot 2010 wordt uitgesteld. De Graaf regelt de precieze invulling daarvan met de Tweede Kamer (nota van wijziging). Vermoedelijk gaat het om gemeenten boven de 100.000 inwoners, die - en dat is de argumentatie - 'het minste problemen hebben met de dualisering'. Daarna is De Graaf begonnen aan het tweede punt waar de PvdA een toezegging verlangt: de bevoegdheden van de burgemeester met betrekking tot de politie en de veiligheid. Daarover straks meer.
maa 22	Toezegging twee blijft vaag 18.35 uur De Graaf heeft zojuist zijn eerste termijn beeindigd. Hij probeerde de senaat daarbij gerust te stellen over de bevoegdheden van de gekozen burgemeester mbt de politie. Maar hij bleef een beetje vaag. Voor de 25 corpsbeheerders/burgemeesters verandert er niks. Maar voor de rest wil hij niet vooruitlopen op wat er uit het evaluatie-onderzoek van de commissie Leenhout komt. Die commissie evalueert thans de organisatie van het politiebestel, en zou met andere grotere gebieden kunnen komen. Al met al een vaag verhaal. Erger is dat hij niks heeft gezegd over het derde punt: de verhouding van de gekozen burgemeester tot de gemeenteraad. Waar ligt het primaat. Daar zal hij in tweede termijn wat over moeten zeggen. Eerste indruk uit het PvdA-kamp: dit is te weinig. Nu gaan we een hapje eten, fracties gaan vergaderen en de hele kermis gaat om een uur of negen verder.
maa 22	Hoe verder? 19.15 uur Alle fracties beraden zich over De Graaf's antwoord. Dat is niet voldoende, maar wanneer zou het wel vodldoende zijn? De GroenLinks-fractie zou het acceptabel vinden als alle gemeenten zelf kunnen kiezen of ze in 2006 mee willen doen. Dat zou een reden kunnne zijn om met deze deconstituionalisering in te stemmen. Daartoe neigt in meerderheid de GroenLinks-fractie, ik ben eignelijk mordicus tegen de weg van De Graaf (de personendemocratie), maar leg mij bij de meerderheid neer. Er vindt nu overleg plaats tussen de linkse fracties. Mijn water zegt me dat het allemaal met een sisser afloopt.
maa 22	Van Thijn blijft bij nee 19.52 uur Voor een doodstille zaal heeft PvdA-woordvoerder Ed van Thijn zojuist gezegd dat hij in het antwoord van de minister geen reden ziet om zijn fractie te adviseren voor te stemmen. Als opening bood hij de minister aan dat alle gemeenten mogen kiezen, maar daar was De Graaf in eerste termijn resoluut over: nee. Ronald van Raak (SP) volgt Van Thijn en pleit voor uitstel om 'een open debat te voeren'. Er volgen nog 5 sprekers. Rondom half negen is het antwoord van De Graaf te verwachten.
maa 22	De Graaf vraagt drie kwartier schorsing 20.45 uur De Graaf weet nu dat hij niet haalt, tenzij hij met iets komt. Hij heeft net om schorsing gevraagd. Drie kwartier nog wel, wat bekent dat hij in het kabinet gaat overleggen. Ookm de linkse fractties gaan nu in overleg. De PvdA zit het meest in de maag met het feit dat zij bij het afstemmen van de deconstitutionalisering de zwarte piet krijgen toegespeeld. Daarom spelen de PvdA-senatoren nu met een list: we stellen een motie op, waarin onze eisen helder en duidelijk worden verwoord, als die een meerderheid haalt stemmen we voor, zo niet dan tegen. Dan moeten ook de coalitiepartijen kleur bekennen: hoe graag willen ze de richting van De Graaf in? In zo'n motie staat bijvoorbeeld onze eis dat gemeenten mogen kiezen. Het lijkt mij een beetje ingewikkeld, maar goed daar wordt nu koortsachtig over overlegd. We gaan om 21.30 verder. Inmiddels wemelt het van de pers, vinden er volop gang interviewtjes plaats en loopt alleen daardoor de spanning al op. De dagen van Wiegel herleven, maar wie speelt de rol van Wiegel eigenlijk?
maa 22	Wouter Bos stemt met sms-jes 22.15 uur Er is opnieuw geschorst. De schorsing is gevraagd door de PvdA. Han Noten vertelt dat ie gek ge-sms-ed wordt door Wouter Bos, die de druk kennelijk hoog opvoert. Dat probeert ook Thom de Graaf te doen, want die kwam met een wel heel merkwaardige toezegging. Kijk, zei hij, we gaan de gekozen burgmeeester twee keer invoeren. de eerste keer dus voor die kleine groep grote sateden en dan nemen we opnieuw een besluit voor de rest, en dat is dan een open debat. Ander kabinet, dat is een onmogelijke wettelijke constructie die bijvoorbeeld onmiddellijk na indiening door een meerderheid van de Tweede Kamer onschadelijk wordt gemaakt. Dit is echt knoeiwerk, en aan de eis van ons: laat gemeenten kiezen wil De Graaf geen millimeter toegeven. Dus dat is niets. Maar inmiddels hebben zich alle PvdA-voorlieden verzameld die willen voorkomen dat de sociaal-democraten straks moeten gaan uitleggen dat zij de bestuurlijke vernieuwing hebben geblokkeerd. Zij voeren de druk op de PvdA-fractie op en die is nu in diep beraad. Ja, en als ze straks om gaan, dan is de hele kermis voor niks geweest. ...Han Noten wordt gek ge-sms-ed door Wouter Bos...
maa 22	De Graaf haalt zeperd 23.15 uur De Graaf kan niet verder met zijn rechtstreeks gekozen burgemeester. De Eerste Kamer heeft net een streep gehaald door dde deconstitutionalisering van de burgemeenstersbenoeming. De Graaf had 49 stemmen nodig, en haalde er maar 42. 31 senatoren, waaronder die van de PvdA, GroenLinks, SP en Christen Unie, stemden tegen. Het was tot het laatste moment spannend, maar Van Thijn en de zijnen hielden voet bij stuk. De minister wilde weinig af doen aan zijn haastklus. En nu staat hij met lege handen. De komende dagen zullen de pijlen wel afgeschoten worden op de PvdA, GroenLinks en de SP. Maar ik zit daar niet echt mee. GroenLinks is altijd fel tegen de rechtstreeks gekozen burgemeester geweest, en fel voor de door de gemeenteraad gekozen burgemeester. De huidige praktijk zit daar het dichtst bij. De deur voor de weg van De Graaf zit, gelukkig, voorlopig op slot. Morgen een uitgebreide nabeschouywing en fotoserie.
maa 21	Eerste Kamer gonst van burgemeester-spanning De Eerste Kamer van deze week begon al op maandagavond, omdat de dinsdag naar verwachting grotendeels heen zal gaan met het debat over de deconstitutionalisering (mooi woord voor galgje) van de burgemeesterbenoeming. Dus traden wij vanavond om 19.00 uur al om met drie ministers (V&W, LNV en EZ) en drie staatssecretarissen (V&W, EZ, VROM) een integraal beleidsdebat te voeren over de vier ruimtelijke economische nota's van dit kabinet: Nota Ruimte (VROM), Vitaal Platteland (LNV), Nota Mobiliteit (V&W) en Pieken in de Delta (EZ). Dat is erg interessant, maar in feite was de Kamer met haar hoofd al bij het grote debat van morgen. Het gonst, zogezegd in de wandelgangen. Houdt de PvdA voet bij stuk? Kunnen ze de druk van allerhande partijgangers (Peper, Oudkerk, Van den Berg, Bos) weerstaan of gaan ze na wat toezeggingen door de bocht? Volgens mijn bronnen in de PvdA-fractie zijn ze vastberaden: er moeten hele harde toezegingen komen over de bevoegdheden en taken van de burgemeester, zijn rol ten opzichte van de gemeenteraad en de termijn dat de wet van kracht wordt (niet 2006, maar 2010). De verwachting bij de PvdA-senatoren is dat De Graaf niet aan dat wensenpakket tegemoet zal komen en dan zullen ze met overgrote meerderheid (er zijn slechts twee PvdA-senatoren echt voor een gekozen burgemeester a la De Graaf) tegen stemmen. Dat belooft dus een leuke dag te worden. De cameraploegne draaiden vanavond al warm, er is extra veel koffie en gevulde koeken ingekocht. Maar ergens in mij zegt een ervaren Eerste Kamer-stemmetje dat het allemaal met een sisser zal aflopen. Zo gaat het meestal in de Eerste Kamer. Morgen ga ik proberen mijn achterban regelmatig via dit weblog op de hoogte te houden. Overigens kunt u mijn complete plenaire inbreng in het ruimtelijk-economisch beleidsdebat nalezen op deze site. Ga naar Eerste Kamer, daal af naar Volkshuisvesting, Ruimtelijke ordening & Milieu en klik op '2005-03 VROM - Ruimtelijk-economisch beleidsdebat.doc'.
maa 20	Lezing in Gouda: Veranderend Land De Agnietenkapel ligt in het hartje centrum van Gouda, pal achter de Waag en het fraaie plein met het oude stadhuis. vaniddag was daar een gecombineerde voorstelling van Eigenwijs, een Gouds koor dat zes liederen zong uit haar productie "Veranderend land" (zie dit weblog, 5 februari 2005)en van mij, die over dit onderwerp een lezing verzorgde. Er waren - ondanks het mooie lenteweer - zo'n veertig mensen gekomen in deze kleine kapel en het gesprek dat na de pauze plaatsvond tussen drie koorleden, de voorzitter en mij was onderhoudend. Waar het over ging? Over of Nederland opnieuw voor een nieuw tijdperk staat. De slotalinea van mijn lezing geeft een goede indruk waar het debat over ging: Nederland is immens veranderd de laatste halve eeuw. Nederlanders zijn ook enorm veranderd. Ze zijn van de kleinburgers van Europa de kosmopolieten geworden, van een natie van families Doorsnee met veel geraniums naar een ruimdenkende moderne gemeenschap. Die natie, dat volk wordt momenteel op de proef gesteld, waarbij 2002 dat proces in een stroomversnelling heeft gebracht. Nemen we afscheid van onze recente geschiedenis en snijden we Nederland naar een soort Amerikaans model, of zijn we in staat om te corrigeren , te verbeteren, te inspireren en recht te doen aan onze recente geschiedenis. Ik hoop natuurlijk het laatste, ik denk zelfs het laatste, maar dat lukt alleen als zoveel mogelijk mensen hun stem verheffen en zich bemoeien met de vraag in wat voor Nederland we eigenlijk willen wonen. In het Nederland van de nieuwe politiek of in het Nederland dat ? met de nodige aanpassingen - de babyboomers op hun ouders hebben veroverd. Ik verzeker u dat is een wereld van verschil. Wie weet is het antwoord op die vraag een mooi onderwerp voor een volgende muziektheaterproductie van Eigenwijs. " De tekst van de lezing kunt u van deze website plukken door hierboven te klikken op journalist en vervolgens op lezingen. Bovenaan de lijst treft u dan de tekst van de lezing aan. Als u meer wilt weten van Eigenwijs, klik dan hier. Voor meer informatie over de organiserende stichting Agenietenconvent kunt u hier klikken. De Agenietenkapel in Gouda.
maa 19	GroenLinks-congres in Rotterdam Het jaarlijkse GroenLinks-congres vond vandaag plaats in Hotel Luxor, aan de Kop van Zuid in Rotterdam. Mooie plek, mooi hotel (foto links boven). In de wandelgangen broeide het over de gekozen burgemeester, wiens benoeming aanstaande dinsdag in de Eerste Kamer 'gedeconstitutionaliseerd' moet worden. Femke Halsema heeft gisteren bij NOVA gesuggereerd dat de Eerste Kamer-fractie van GroenLinks daar wel mee in zou stemmen. Dat is op zijn minst een voorbarige bewering, zoals senator Leo Platvoet op de foto rechts boven aan Femke duidelijk poogt te maken. Wat de Eerste- Kamerfractie van GroenLinks doet is eigenlijk al lang bekend, zie dit weblog van 8 maart. Er is geen reden om daar van af te wijken: waar dit kabinet op afkoerst staat verder af van wat GroenLinks wil dan de huidige situatie, waarin de kroonbenoeming van de burgemeester slechts een formaliteit is en de gemeenteraad in feite beslist. Wie met het GroenLinks programma in de hand moet kiezen tussne deze twee opties, weet wat hem/haar te doen staat. Het congres koos vandaag een partijbestuur, besloot de kandidaatsstelling van kandidaten voor de Tweede Kamer te democratiseren, en luisterde naar een toespraak van Femke Halsema (foto's onderaan), weaarin zij zeer indringend de politieke sfeer van hysterie aan de kaak stelde. Zij pleitte verder voor progressieve samenwerking en gaf daarmee onze oproep voor een 'Een ander Nederland' actief een steuntje in de rug. (Zie het weblog, hieronder.) Dat leverde nog eens zo'n 250 handtekeningen op van mensen die het initiatief ondersteunden. U kunt dat dus ook doen op de site: www.eenandernederland.nl.
maa 17	Discussie komt op gang over Er wordt flink gediscussieerd over Een Ander Nederland. Zie bijvoorbeeld de site van de PvdA Den Haag
maa 16	Een gedicht als reactie op ER IS EEN LAND WAARIN IK NIET WIL WONEN door Joyce Hes (vrij naar Joke Smit) Er is een land waarin ik niet wil wonen kampioen afluisterland waar een mens in een camera gehuld moet zijn om nog gezien te worden Waar de grote normzetter de tv / beheerst wordt door volwassen pubers die grenzen van fatsoen verleggen en genieten van hetzes, geweld en onttakeling van de persoon Waar politici en bestuurders de wet allang niet meer kennen alleen nog maatregelen durven nemen die ?stoer?zijn maar zonder grond en zonder duur Er is een land waarin ik niet wil wonen waar mensen worden uitgestoten uit het arbeidsproces omdat ze te betrokken zijn even niet hebben gelet op hun eigen belang maar op dat van de gemeenschap Waar alleen degenen het volhouden die likken naar boven en trappen naar onderen of gewoon hun tijd uitzitten Waar telkens als mens en organisatie hun draai gevonden hebben zonodig een fusie moet plaatsvinden waar wat goed gaat geen ?nieuws?is en dus niet wordt gezien of gehoord Waar de ene hand niet weet wat de andere doet waar machteloosheid heerst en een volstrekt gebrek aan visie en aan moed Maar waar alles wat fout gaat geweten wordt aan die Ander die ver van het bed niet langer wordt ontmoet. Joyce Hes is juriste en doctoraalstudente filosofie en oa auteur van: Tussen Wal en schip;tussen recht en hulpverlening (proefschrift, 1981) Wijken onder druk ( HRWB signalement, uitgebracht onder verantwoordelijkheid van de WRR, 1989) Recht doen aan de buurt (SMVP 2000) Domineren of faciliteren (LCO 2003)
maa 15	Linkse achterbannen zijn voor Maurice de Hond peilde afgelopen dagen of de achterbannen van de drie linkse partijen brood zien in de oproep die wij afgelopen zaterdag in de Volkskrant plaatsten. Het antwoord is ronduit positief: 69% van de PvdA-achterban, 89% van de SP-aanhang en 85% van de GroenLinks-sympathisanten zijn er voor dat deze drie partijen na de komende verkiezingen een regeringscombinatie zouden vormen. Aan de achterbanenn ligt het dus niet. U kunt het onderzoek (er zijn drie vragen gesteld) nalezen op de site van Maurice de Hond (klik op 14-03-2005 Linkse coailtie. Of downloadt de uitslagen via deze site. Klik op Eerste Kamer scroll naar Algemeen GroenLinks-fractie en in die lijst treft u het onderzoek aan onder de naam:2005-03 LINKS ? peilingen maurice de hond.pdf.
maa 15	Commentaar de Volkskrant op Opnieuw klinkt de roep om nauwere samenwerking tussen de linkse politieke partijen. Acht prominente senatoren en Tweede-Kamerleden van PvdA, GroenLinks en SP roepen hun geestverwanten op te streven naar een progressieve meerderheid. Een eerste vereiste daartoe is het opstellen van een gezamenlijke linkse agenda, als alternatief voor het programma van het kabinet-Balkenende. Want, stelt de groep rond Adri Duivesteijn terecht, links kan niet met lege handen staan als CDA en WD hun kabinet tot inzet van de volgende verkiezingen maken. Het zit er dik in dat CDA en WD dat zullen doen. In 2003 lieten ze al weten samen door te willen gaan. De PvdA van Bos kreeg bij de kabinetsformatie uiteindelijk geen poot aan de grond. Sindsdien zijn er weliswaar voortdurend strubbelingen in de coalitie, maar geen onverzoenlijke politieke conflicten. De PvdA zou dan ook wel eens een misrekening kunnen maken als zij denkt dat het CDA of de WD op haar zit te wachten. Daarom lijkt het een verstandige exercitie in elk geval de mogelijkheden tot linkse coalitievorming te verkennen. Gegeven de grote schommelingen op de kiezersmarkt en het gebrek aan draagvlak van de huidige coalitie is een linkse meerderheid in 2007 op zichzelf helemaal niet ondenkbaar. Bij de totstandkoming van het CDA en later bij GroenLinks, waren het uiteindelijk niet de politieke leiders, maar hun achterbannen die een bundeling van de politieke krachten hebben afgedwongen. Dat zal ook hier bepalend zijn. De initiatiefnemers van nu gaan ervan uit dat de progressieve kiezers een sterke onderlinge verwantschap tonen. Pas als zij dat onontkoombaar duidelijk kunnen maken aan hun politieke leiders, zullen dezen zich willen binden aan een gezamenlijk politiek optreden.
maa 14	VOLKSKRANT: 'Met drie visnetten vang je meer' Uit de Volkskrant, maandag 14 maart, verslaggever Marc Peeperkorn DEN HAAG - Samenwerken akkoord, maar meer ook niet. Fractievoorzitter Bos van de PvdA reageert terughoudend op het voorstel, zaterdag in de Volkskrant, om te komen tot ??n links actieplan. PvdA-voorzitter Koole verwoordde zijn afkeer van een nieuwe progressieve volkspartij onlangs heel beeldend: met drie visnetten vang je meer dan met eentje. Dus waarom in hemelsnaam nog verder gezeurd over een fusie van PvdA, GroenLinks en SP? Zaterdag waagden niettemin acht Tweede-Kamerleden en senatoren van PvdA, SP en GroenLinks opnieuw een voorzichtige poging. Zij riepen in de Volkskrant op tot een gezamenlijk actieplan van hun partijen. Een 'links' antwoord op de 'doortimmerde, conservatieve agenda' van de huidige coalitie van CDA, VVD en D66 . Geen partijfusie dus, maar inniger samenwerking op weg naar de verkiezingen. PvdA-fractievoorzitter Bos reageert met een beleefd maar afgemeten 'nee'. Samen optrekken in de dagelijkse politiek is prima. 'Maar we moeten geen exclusieve voorkeur uitspreken voor een coalitie.' De deur naar CDA, VVD en D66 blijft gewoon open. Het samenvoegen van progressieve partijen is volgens Bos zelfs dom. 'Links in Nederland is op zijn sterkst als iedere partij zijn eigen identiteit benadrukt. We moeten niet te dicht op elkaars huid zitten. Anders vindt de SP'er het allemaal te PvdA-ig en de PvdA'er heeft het idee dat hij bij SP zit. Dat kost alleen maar kiezers.' De afwijzende houding van Bos past in een lange traditie. Sinds het befaamde Keerpunt '72, het gezamenlijk program waarmee PvdA, PPR en D66 de verkiezingen ingingen (en wonnen), zit de klad in de Groot Links- gedachte. D66-oprichter Van Mierlo toonde zich in de jaren zeventig nog bereid zijn eigen politieke kindje op te geven voor een Progressieve Volkspartij, maar het bleef stil om hem heen. Ook PvdA'ers lieten zich niet onbetuigd. Medewerkers van het wetenschappelijk bureau (Kalma), publicisten (Scheffer), hoogleraren (De Beus), campagneleiders (Monasch) en Kamerleden (Van Heemst, De Vries, Duivesteijn, Oudkerk) spraken zich afgelopen vijftien jaar uit voor vergaande samenwerking tussen of het samensmelten van de linkse partijen. SP-leider Marijnissen en Halsema van GroenLinks pleitten onlangs nog voor de vorming van een links front. Dat die oproepen geen weerklank vinden, komt doordat de electorale nood bij een (of twee) van de drie beoogde fusiepartners niet hoog genoeg is. De geschiedenis leert, dat pas als de neergang onomkeerbaar is, partijen bereid zijn de handen ineen te slaan. Neem het CDA, dat bij de verkiezingen van 1977 voor het eerst als gezamenlijke lijst van KVP, ARP en CHU meedeed. De ontzuiling had in de jaren ervoor de aanhang van de KVP van 50 zetels (1963) gereduceerd tot 27 in 1972. De CHU daalde in diezelfde periode van 13 naar 7 zetels. Alleen de ARP bleef min of meer constant op 14 zetels. Uit welbegrepen eigenbelang besloten de drie confessionele partijen tot een fusie. Niet zonder succes: het CDA is momenteel de grootste partij. GroenLinks ontstond in 1989 uit de restanten van CPN, PPR en PSP. De communisten, ooit goed voor 7 zetels, waren op dat moment al uit de Kamer verdwenen. De PPR was van 7 tot 2 zetels teruggebracht en de PSP van 4 naar 1. Anno 2005 telt GroenLinks 8 zetels. PvdA-leider Bos benadrukt dat zijn partij (42 zetels) het momenteel 'uitstekend' doet in de peilingen (51 zetels). 'Ook SP en GroenLinks staan op winst. Ik zeg dan: never change a winning team.' SP-leider Marijnissen is teleurgesteld. 'Bos laat een historisch moment verloren gaan. De peilingen tonen dat een linkse meerderheid mogelijk is. Laten we die kans pakken en samenwerken uit kracht. En niet uit zwakte als het te laat is.' Reactie op artikel Bovenstaand artikel in de Volkskrant van 14 maart 2005 is de eerste reactie op het initiatief voor ?Een Ander Nederland?. Het artikel gaat vooral in op iets wat in het geheel niet wordt bepleit in de oproep voor Een Ander Nederland: een fusie tussen linkse partijen. Integendeel, in de oproep wordt juist de nadruk gelegd op de verschillen tussen PvdA, SP en GroenLinks. Citaat: Laat ons duidelijk zijn: wij bepleiten niet ??n progressieve partij. Of ??n lijst bij de komende Tweede Kamerverkiezingen. PvdA, SP en GroenLinks hebben een verschillende geschiedenis, een eigen profiel, werkwijze en partijcultuur die verschillende groepen kiezers aanspreken. Vaak zijn zij elkaars politieke concurrenten en soms zelfs elkaars opponenten. Over een aantal actuele politieke thema?s verschillen de drie partijen sterk van opvatting. Zoals de wijze waarop de Europese Unie verder vorm gegeven moet worden. PvdA en GroenLinks zijn voor de Europese grondwet, terwijl de SP er tegen is. Maar ondanks deze verschillen hebben zij meer met elkaar gemeen dan met partijen als CDA en VVD. Dat geldt zeker ook voor de kiezers van PvdA, GroenLinks en SP, die desgevraagd de meeste verwantschap blijken te hebben met andere linkse partijen. Dat biedt een goede basis voor links om te werken aan een aansprekend, progressief alternatief voor het huidige kabinet. Ik kan het alleen maar eens zijn met wat Ruud Koole (PvdA- voorzitter) zegt, nl. dat je met drie netten meer vis vangt dan met ??ntje, alleen bepleit de oproep of het niet beter zou zijn die vangst vervolgens bij elkaar te leggen! Leo Platvoet
maa 14	Naoorlogse geschiedenis: 1966 versus 2002 College geven aan ouderen, dat is geweldig om te doen. Vandaag was het mijn beurt om in het kader van de het Brabantse HOVO (Hoger Onderwijs voor Ouderen) aan de Universiteit van Tilburg twee uur college te geven aan zo?n 25 heel nauwlettend luisterende ouderen. De collegecyclus gaat over ?De opstand der burgers? en is een duplicaat van de cyclus die in het najaar van 2004 aan de Rotterdamse HOVO werd georganiseerd door prof. Dr. S.W. Couwenberg. (zie dit weblog, 27 oktober 2004). Mijn college was hetzelfde als in oktober, zij het dat ik er deze keer een powerpoint-presentatie van had gemaakt. Die had ik opgeslagen op zo?n minuscuul USB-stickje, dat ik achterin de PC duwde en viola daar dansten 27 informatieve e schema?s over de muur. Ik heb jarenlang geweigerd om aan deze presentatiemode mee te doen, maar nu ik het een paar keer gedaan heb, kan ik niet anders zeggen dan dat ik ?om? ben. Dit ga ik vaker doen! Mijn verhaal was een reis door de naoorlogse geschiedenis, waarin ik met de aanwezigen op zoek ga naar de gistingsprocessen die de dominante cultuur aan het wankelen brengen, waarbij ik twee breukjaren vergelijk: 1966 en 2002. Wat kan je vanuit deze reis dan zeggen over wat er de afgelopen jaren is gebeurd, hoe fundamenteel is die omslag? Wat voor aanzetten voor een nieuwe culturele ordening zijn er te ontwaren? Ge?nteresseerd? De power-point presentatie kunt u oppikken van deze site. Ga naar journalist, klik op lezingen. En daar treft u de presentatie aan onder de titel: 2005-03 HOVO ? Naoorlogse geschiedenis 1966 vs 2002.ppt Links: Nederland zoals het er uit de trein uitziet. Rechts: Tilburg West het eindstation van vandaag.
maa 12	Samen Links voor Een Ander Nederland: OPROEP *Acht parlementari?rs van PvdA, GroenLinks en SP roepen vandaag in de Volkskrant* progressief Nederland op om samen te werken aan een alternatief voor het huidige, conservatieve kabinetsbeleid.** Enkele citaten uit hun oproep: ?De polls laten een vaste trend zien: PvdA, SP en GroenLinks hebben beduidend meer steun onder het electoraat dan de huidige regeringscoalitie van CDA, VVD en D66. Natuurlijk, het zijn maar peilingen, maar het feit dat links virtueel in de buurt van een electorale meerderheid komt, geeft hoop. Het zegt iets over de grote onvrede onder de bevolking over het kabinet-Balkenende. Het vertrouwen in dit kabinet is vanaf het begin opmerkelijk laag. En dat is heel begrijpelijk. Veel mensen voelen zich in de steek gelaten. Het kabinet is naar binnen gekeerd en spreekt mensen niet aan.Het lijkt van incident naar incident te hollen. Maar daar achter gaat een goed doortimmerde, conservatieve agenda schuil.? ?Hoe kan links het verschil maken? Laat ons duidelijk zijn: wij bepleiten niet ??n progressieve partij. Of ??n lijst bij de komende Tweede Kamerverkiezingen. PvdA, SP en GroenLinks hebben een verschillende geschiedenis, een eigen profiel, werkwijze en partijcultuur die verschillende groepen kiezers aanspreken. ( ) Maar ondanks deze verschillen hebben zij meer met elkaar gemeen dan met partijen als CDA en VVD. Dat geldt zeker ook voor de kiezers van PvdA, GroenLinks en SP, die desgevraagd de meeste verwantschap blijken te hebben met andere linkse partijen. Dat biedt een goede basis voor links om te werken aan een aansprekend, progressief alternatief voor het huidige kabinet.? ?Wij willen een ander Nederland met een ander politiek klimaat, waarin niet de behoudzucht regeert, maar de nieuwsgierigheid. Niet alleen de keuzevrijheid, maar ook de solidariteit. Waar burgers niet om hun afkomst worden buitengesloten, maar volop mogelijkheden krijgen om mee te doen. ( ) Dat is een ander Nederland dan we nu om ons heen zien ontstaan. Want dat is een wereld waarin cynisme en onverschilligheid ruim baan krijgen. Waar mededogen een schaars goed en solidariteit een ouderwets woord is geworden. Dat moet anders. Dat kan anders. Die opdracht is actueler dan ooit voor progressief Nederland.? De oproep staat in verkorte versie op zaterdag 12 maart 2005 geplaatst op de Forum-pagina van de Volkskrant. De integrale tekst treft u aan onder de knop Eerste Kamer en dan onder de rubriek Algemeen GroenLinks-fractie. De acht parlementari?rs hebben een website geopend, die een platform voor discussie wil zijn over de vorm en inhoud van Een Ander Nederland:www.eenandernederland.nl De acht parlementari?rs zijn: Adri Duivesteijn (PvdA Tweede Kamerlid) - Arda Gerkens (SP Tweede Kamerlid) - Tiny Kox (SP Eerste Kamerlid) - Jos van der Lans (GroenLinks Eerste Kamerlid) - Bert Middel (PvdA Eerste Kamerlid) - Leo Platvoet (GroenLinks Eerste Kamerlid) - Ronald van Raak (SP Eerste Kamerlid) - Marijke Vos (GroenLinks Tweede Kamerlid)
maa 12	GeuzenMiddenmeer verspeelt punten tegen Kadoelen Het was koud, en winderig. De jongens van GeuzenMiddenmeer D4 verlangen hartstochtelijk naar de lente, en hun leiders nog meer. We willen de wei in, in plaats van de kou in. Misschien dat daarom de mannen van GeuzenMiddenmeer maar moeilijk in beweging te krijgen waren tegen hekkesluiter Kadoelen, die uit nog met een stevige 0-6 was afgedroogd. Het begin was nog wel aardig, de tegenstander werd zoals het hoort op zijn eigen helft vastgezet. Dat resulteerde na een kwartier spelen in een 1-0 voorsprong, toen Dani een voorzet van Lewis na enig geluk voor zijn voeten kreeg en de Kadoelen-keeper zich verkeek op zijn dwarrelschot. Maar daarna begonen de Geuzen toch langzaam maar zeker de greep op de wedstrijd te verliezen. De duels werden verloren, de combinaties liepen vast in kluitjes spelers en er was niemand meer die het voortouw nam. Kortom, de overtuiging ontbrak. Kadoelen rook zijn kans en kwam ook steeds meer opzetten. De rust haalden de Geuzen nog met een 1-0 voorsprong, maar na de thee werd het er niet veel beter op. Zo af en toe krgen de roodzwarten nog een klein kansje, maar de wil om het af te maken ontbrak. En dan kan je wachten op het moment dat de tegenstander toeslaat. Dat gebeurde een kwartier na rust, toen onachtzaamheid aan de rechterflank plotseling leidde tot een vrijstaande speler in de buurt van Shaquille. Die raakte de bal weliswaar verkeerd, maar over het resultaat was hij meer dan tevreden: 1-1. Dat bleek uiteindelijk ook de eindstand, waar gezien de toenemende druk van Kadoelen de Geuzen nog best tevreden mee moesten zijn. Nee, het wordt tijd dat het lente wordt.
maa 9	Twee keer volkshuisvesting Woensdagochtend was ik te gast bij het Aedes-directeuren Contact. In drie bijeenkomsten bespreken corporatiedirecteuren in dit verband recente rapporten over maatschappelijk ondernemerschap (van de WRR, SER en commissie-De Boer). Vandaag ging het om het recente WRR-rapport Bewijzen van goede dienstverlening. (Zie voor een bespreking van dit rapport mijn essay voor De Helling, klik op journalist, dan op Artikelen en ga dan naar het bovenste artikel op de lijst). Na een inleiding van de WRR-schrijver Pauline Meurs, reageerden er vier Eerste Kamerleden, wat op zich tamelijk uniek is. Ik kan me niet een discussie herinneren met de grote buitenwereld waarvoor als sprekers alleen EK-leden zijn uitgenodigd. Ik had maar vijf minuten, maar genoeg om nog eens mijn grote schema over Maatschappelijk Ondernemerschap & Publiek Verantwoorden uit te leggen (zie journalist, klik op lezingen en scrol dan op de lijst naar: ?2004-06 Goed bestuur ? conferentie De Beuk.doc?). Dat schema laat een verschuiving zien van een verticale verantwoording tussen overheid en maatschappelijke organisaties, naar een multidemensionele publieke verantwoording. En met dat schema in de hand valt ook goed uit te leggen, waarom de nationale uitwisseling tussen bijdragen aan de huursubsidie versus krijgen van meer huurinkomsten door huurliberalisatie (De Grote Beweging) zo?n totaal verkeerde gedachten is. Hier worden partijen van elkaar afhankelijk gemaakt die er eigenlijk steeds minder toe zouden moeten doen: het is dus een beweging de verkeerde kant op. Dat vcnd Aedes- directeur Willem van Leeuwen niet echt leuk om te horen, en verder reageerde er niemand op. Nette heren (en een paar vrouwen) die corporatiedirecteuren. Ruzie maken ze niet in de buurt van vreemden. Zeist ziet er best leuk uit. Althans het stadhuis (foto rechts) heeft wel iets monumentaals. Daartegenover staat Tulip Hotel Figi, waar de Aedes-directeuren confereerden. Zo'n nieuwe, groot en duur hotel , waarvan je je altijd afvraagt wie daar nu gaat overnachten. Was ik ?s ochtends bij de Aedes-directeuren de enige zonder stropdas, aan het einde van de middag waren er van de veertig aanwezigen maar twee stropdassen te ontdekken. Dat moet dus wel een bijeenkomst van GroenLinks zijn geweest. De werkgroep volkshuisvesting had GroenLinksers bijeen geroepen om over de volskhuisvesting en GroenLinks te spreken. Er was een grote belangstelling, en een levendig debat. De show werd gestolen door Ren? Scherpenisse, de kersverse directeur van de Stuurgroep Experimenten Volkshuisvesting, die een fascinerend inkijkje bood in de totaal vastgelopen volkshuisvesting. Zie ook de stite van de SEV. Ook Ineke van Gent, Tweede Kamerlid van GroenLinks en woordvoerder volkshuisvesting liet zich van haar beste kant zien. GroenLinks heeft de laatste jaren bepaald niet voorop gelopen in nieuwe standpunten over volkshuisvesting. Maar daar komt verandering in. Binnenkort komt de TK- fractie met een nota Baas in eigen huis, waarin een stevig pleidooi voor het kooprecht van huurders van corporatiewoningen. Dat is goed nieuws. Mijn rol in deze leuke bijeenkomst was beperkt: ik moest een workshop voorzitten over lokale prestatiecontracten. De stukken van deze bijeenkomst kan de lezer downloaden via de knoppen Eerste Kamer en dan scrollen naar ?Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu?. Het bestand heet: ?2005-03 Werkgroep Volkshuisvesting ? conferentie maart 2005.pdf?. Zie voor de jongste GroenLinks-nota: Baas in eigen huis.
maa 8	Donner krijgt in EK kous op zijn kop Vandaag stemde de Eerste Kamer over de invoering van Richtlijn nr. 2002/47/EG van het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie van 6 juni 2002 betreffende financi?le zekerheidsovereenkomsten (28874). . Deze richtlijn werd door de Tweede kamer unaniem aanvaard, maar de Eerste Kamer had iets raars ontdekt: een extra toevoeging die eigenlijk helemaal niet nodig is en allerlei onevenwichtigheden in het financiele verkeer veroorzaakt. Of Donner dat niet met een novelle uit de de wet wilde halen? Nee, zei Donner, daar begin ik niet aan. Dus deed de Eerste Kamer waar ze voor ingehuurd is, maar eigenlijk nooit doet: tegenstemmen. Hieronder de stemverklaring die PvdA-senator Rabinge, mede namens GroenLinks uitsprak: De heer Rabbinge (PvdA): Mevrouw de voorzitter. Ik heb het voorrecht hier te mogen spreken namens de fracties van de Partij van de Arbeid, de Socialistische Partij en GroenLinks. ( ) Het prangende punt is de uitbreiding van de werkingssfeer. Naar de opvatting van mijn fractie en van de fracties van de SP en GroenLinks is niet voldoende beargumenteerd waarom deze uitbreiding van de werkingssfeer nodig is. Integendeel, het verschuiven in de machtsverhouding in de richting van de kredietverschaffer of de pandnemer zou te billijken zijn geweest op het moment dat het alleen financi?le instellingen betreft, maar nu het ook ondernemingen onderling betreft, is het iets wat onacceptabel is en niet onder dit wettelijk kader moet worden gebracht. De minister bleek niet bereid, het wetsvoorstel op dit punt aan te passen en beter in overeenstemming te brengen met wat elders in Europa gebeurt en ook conform de Europese richtlijn moet gebeuren. Om die reden zullen de fracties van de Partij van de Arbeid, de Socialistische Partij en GroenLinks tegen dit wetsvoorstel stemmen. En omdat alle andere fractie dat ook deden, kreeg Donner de kous op zijn kop.
maa 8	Drie tekortkomingen van het Waterland Manifest Drie publieke optredens in 24 uur, gelukkig komt het niet elke week voor. Maar deze optredens waren leuk. Het begon dinsdagavond in Zeeburg, mijn eigen stadsdeel in Amsterdam. Daar was een discussie georganiseerd met Dick Pels, een van de schrijvers van het Waterland-Manifest. Het was helaas niet druk, maar wel interessant. Het Waterland-manifest is een van de leukste initiatieven aan de linkerzijde. De Stichting Waterland wil een links alternatief zijn voor de conservatieve Burke Stichting en heeft om te beginnen een paar maanden geleden een mooi manifest gepubliceerd in de Volkskrant, waarin zij een pleidooi houdt voor het sociaal-individualisme. Zo opgeschreven staat het een beetje truttig, maar ga maar even kijken op de site www.waterlandstichting.nl. Er staan veel aardige dingen in het manifest. Maar er ontbreekt ook wel wat. Wat mij betreft zijn dat drie punten: 1) er staat niks in over links en de staat, wat toch een van de grote probemen is van de links gedurende de afgelopen 25 jaar. Dat is een ernstige omissie. 2. Het is moelijk toepasbaar. Als je dit manifest langs het GroenLinks-programma zou liggen wat zou er dan moeten veranderen? Ik zou het niet zo snel weten. Tja, wat stelt het dan precies voor? 3. Wat betekent sociaal-individualisme nu precies? Welke keuzes kan je daarmee maken. Helpt het om dilemma?s met btrekking tot de zaken als de orgaandonatie (mag de staat over organen beschikken) te slechten. Eigenlijk niet. Het is een beetje een slap amalgaan van iets goeds (sociaal) met iets minder links (individualisme). Daar was Dick Pels het natuurlijk niet mee eens, wat een geanimeerde discussie opleverde.
maa 8	De deconstitutionalisering van de burgemeester Veel vragen berieken de GroenLinks-fractie in de Eerste Kamer over wat GroenLinks van de gekozen burgemeester vindt en waarom GroenLinks tegen de wijziging van de grondwet is die een gekozen burgemeester ook mogelijk moet maken (de zogeheten deconstitutionalisering. Hieronder onze uitleg: De tweede lezing van de grondwetswijziging, die de benoemingswijze van de burgemeester uit de grondwet haalt en daarmee de weg moet openen voor het wetsvoorstel van de direct gekozen burgemeester, ligt nu ter behandeling bij de Eerste Kamer. Voor deze grondwetswijziging, die de benoeming van de burgemeester door de Kroon schrapt, is een 2/3e meerderheid nodig. De Eerste Kamerfractie van GroenLinks heeft zich in de schriftelijke voorbereiding, die vooraf gaat aan het debat en de besluitvorming, kritisch uitgelaten over deze tweede lezing en dreigt nu met PvdA, SP, ChristenUnie en SGP tegen de grondwetswijziging te stemmen. Waarom die kritische houding, terwijl GroenLinks (en ook PvdA en SP) indertijd wel voor de eerste lezing heeft gestemd? Waarom eventueel tegenstemmen, terwijl GroenLinks toch een geharnast voorstander is van het schrappen van de Kroonbenoeming? De tweede lezing van deze grondwetswijziging is uiteraard gelijk aan de eerste lezing, maar bereikt de Eerste Kamer in een totaal andere situatie dan de eerste lezing. Deze eerste lezing, ingediend door het kabinet Kok II, werd vergezeld van een Memorie van Toelichting. Drie citaten daar uit: ?De regering acht het van belang dit vraagstuk niet te belasten met principieel-dogmatische standpunten maar het te benaderen vanuit de noodzaak toekomstige ontwikkelingsmogelijkheden van het burgemeesterschap die zich in het licht van de veranderingen in de positie van het openbaar bestuur als geheel en die van het lokaal bestuur in het bijzonder aandienen, te kunnen integreren in het stelsel.? ?Naar het oordeel van de regering kunnen aan het advies van de Staatscommissie Dualisme en lokale democratie, in aanvulling op de aanbevelingen van de Commissie-Van Thijn die ten grondslag liggen aan genoemd wetsvoorstel, krachtige argumenten worden ontleend om tot grondwetswijziging over te gaan en daarmee ruimte te bieden aan een inhoudelijke en open discussie die de wetgever de aanknopingspunten biedt om te zijner tijd te beoordelen of wijziging van de aanstellingswijze aangewezen is en daarover te besluiten.? ?De regering loopt niet vooruit op de aanstellingswijze van de burgemeester na herziening van artikel 131 van de Grondwet. Deze herziening kan pas in de volgende kabinetsperiode na de grondwettelijk voorgeschreven ontbinding van de Tweede Kamer tot stand komen. Een ander systeem van aanstelling van de burgemeester kan ook pas dan aan de orde zijn.? Het is overduidelijk: de discussie en besluitvorming over de grondwetswijziging in eerste lezing vond plaats in een politiek klimaat waarin sprake was van het cre?ren van ruimte voor een open en inhoudelijke discussie over de meest wenselijke vorm van de aanstelling van de burgemeester. Over die wenselijke vorm doen sinds jaar en dag twee varianten de ronde: ?f de gemeenteraad kiest, ?f de bevolking kiest de burgemeester. Bij de besluitvorming over de eerste lezing was enige richting in de besluitvorming over de meest wenselijke variant in geen velden of wegen te bekennen. N? is dit echter radicaal verandert. D66 heeft het voor elkaar gekregen om de door de bevolking gekozen burgemeester in het regeerakkoord opgenomen te krijgen. Minister De Graaf heeft niet met een ?open mind? het debat gevoerd, maar is onmiddellijk aan de slag gegaan om het D66 kroonjuweel in een wettekst neer te slaan om daar vervolgens de politieke markt mee op te gaan. Van enige inhoudelijke dialoog kon geen sprake zijn. Daarmee staat de tweede lezing in dienst van het wetsvoorstel van minister de Graaf om dit ook voor de zomer van 2005 gerealiseerd te krijgen, zodat in 2006, bij de gemeenteraadsverkiezingen in alle gemeenten de burgemeester door de bevolking kan worden gekozen. Het kabinet Balkenende heeft de toezegging van het kabinet Kok II gebroken dat ??rst de deconstitutionalisering geregeld moest worden, en dat pas daarna een ?open? en ?inhoudelijke? discussie zou plaats vinden over de meest wenselijke aanstellingswijze van de burgemeester. Daarmee wordt GroenLinks gedwongen om de grondwetswijziging te beschouwen in het licht van het wetsvoorstel van De Graaf om te komen tot een direct gekozen burgemeester. En dit wetsvoorstel wijst GroenLinks af om de volgende redenen. ? Politieke macht behoort in handen te zijn van de direct gekozen, pluriform samengestelde gemeenteraad en niet in handen van ??n persoon. ? Het direct kiezen van de burgemeester betekend dat er naast de gemeenteraad een tweede ?macht? komt, gelegitimeerd door de kiezers, wat het bestuur in een gemeente behoorlijk kan verlammen als er verschillen van mening zijn tussen de gemeenteraad en de burgemeester. ? Het direct kiezen van een burgemeester zal betekenen dat de roep om hem of haar meer bevoegdheden te geven steeds harder zal klinken. De VVD is hier al mee begonnen door te pleiten voor een krachtige burgemeester met veel bevoegdheden. Dit zal verder ten koste gaan van de positie van de gemeenteraad. ? Een direct gekozen burgemeester zal in veel gevallen niet de echte wil van de meerderheid van de kiezers vertegenwoordigen. Als in de eerste ronde geen kandidaat een meerderheid haalt volgt er een tweede ronde tussen de twee hoogst ge?indigde kandidaten. Een deel van de kiezers wordt dan gedwongen om een stem uit te brengen op een door hen eigenlijk niet gewenste kandidaat. GroenLinks is dan ook voor een door de gemeenteraad te benoemen burgemeester. Een burgemeester die vooral co?rdineert en het gezicht van de gemeente is. Ook voor deze burgemeester moet de Kroonbenoeming uit de grondwet worden gehaald. Als minister De Graaf star vasthoudt aan de ?directe? verkiezing van de burgemeester in 2006 zal GroenLinks niet nalaten tegen de grondwetswijziging te stemmen als daarmee wordt bereikt dat de noodzakelijke 2/3e meerderheid niet wordt behaald. De Kroonbenoeming blijft dan gehandhaafd, maar deze heeft feitelijk geen betekenis meer, omdat recente wetswijzigingen als hebben geleid tot de situatie dat de aanbeveling van de gemeenteraad altijd wordt gevolgd.
maa 7	Gekozen burgemeester voorlopig van de baan? Trouw meldt vanochtend dat de gekozen burgemeester in de ijskast moet. Dat is goed nieuws. GroenLinks heeft die kermis nooit zien zitten en sinds jaar en dag pleiten wij al voor een burgemeester die niet door de Kroon (=kabinet) wordt benoemd, maar door de raad wordt gekozen. Dat is een heel normale democratische procedure die logisch in het verlengde ligt van de wijze waarop wij onze democratie hebben georganiseerd. Tot 2002 werden we voor dat standpunt weggeleachen door VVD en CDA, en nu zouden we ineens achter de fanfare van dit kabinet moeten gaan lopen, die meent dat de slogan 'kies-uw-eigen-politicus' van Nederland weer een vitale democratie maakt. Als wij daar in de Eerste Kamer een stokje voor kunnen steken, dan zullen we dat niet laten. Hieronder het bericht in Trouw: PvdA, GroenLinks, SP, ChristenUnie en SGP stemmen tegen de grondwetswijziging die nodig is voor een rechtstreeks gekozen burgemeester. Daarmee is er geen tweederde kamermeerderheid. D66-minister Brinkhorst reageerde gisteren geschokt op de mededeling van de PvdA tegen de grondwetswijziging te zullen stemmen. ,,Ik ben van mijn stoel gevallen'', aldus de bewindsman. ,,De argumenten zijn schijnheilig, regentesk. De PvdA maakt zich hiermee tot een partij van het verleden.'' Volgens PvdA-fractievoorzitter in de senaat, Han Noten, hebben de uitgewerkte plannen van minister De Graaf voor de gekozen burgemeester te veel weg van een 'haastklus'. De fractie vreest dat invoering voor grote uitvoeringsproblemen bij gemeenten gaat zorgen. Een groot bezwaar is ook dat de gekozen burgemeester in de praktijk veel minder te zeggen krijgt over onderwerpen als veiligheid dan momenteel. Daarnaast is de rolverdeling tussen burgemeester en gemeenteraad niet duidelijk. ,,Er zijn in de fractie veel voorstanders van de gekozen burgemeester, maar niet in dit tempo. Dit is onverantwoord'', aldus Noten in het programma 'Buitenhof'. SGP en ChristenUnie waren al principieel tegen de gekozen burgemeester. GroenLinks en SP lieten gisteren desgevraagd ook weten tegen de grondwetswijziging op 22 maart te zullen stemmen. Volgens GroenLinks- senator Platvoet wil zijn partij een burgemeester die door de gemeenteraad wordt gekozen. ,,Er moet op zijn minst eerst een debat komen over de rol en positie van de nieuwe burgemeester. Welke bevoegdheden krijgt hij?'' Ook de SP stemt tegen, zegt senator Van Raak. ,,Omdat we geen idee hebben wat we terugkrijgen voor de benoemde burgemeester. De spelregels van de democratie zijn dat we eerst een beeld moeten hebben wat we willen, voordat we grondwetten gaan wijzigen. Het kabinet draait dat nu om met de gekozen burgemeester. Daar zijn wij principieel op tegen.''
maa 3	Treinreis Amsterdam-Den Bosch 45 min. vertraging