Mijn dochter Lisa, zojuist afgestudeerd aan Hogeschool van de Kunsten in Utrecht, neemt deel aan Starters4communities, waarin net afgestudeerden hun talent gaan inzetten om buurtinitatieven verder te helpen. Zij gaat de komende maanden aan de slag in Amsterdam-Oost. Maar het hele project heeft geld nodig, dus starten ze met een crowd-funding actie. Wie de starters helpt, helpt de buurtinitiatieven in Oost. Geef dus. Doneer. Je krijgt er een door beide auteurs getekend exemplaar van Sociaal doe-het-zelven voor terug of iets anders leuks. Kijk op deze site.

Zie ook weblog van 7 en 8 september, hieronder.

Ruim 700 raadssleden namen zaterdagochtend de moeite om naar de Decentralisatiesdag in Zwolle at te reizen. Om alles te weten te komen over de drie decentralisaties waar zij als raadsleden richting aan moeten geven, om onderlinge ervaringen uit te wisselen en om met de verantwoordelijke bewindslieden (Ronald Plasterk, Martin van Rijn, Jetta Klijnsma) en VNG-voorzitter Annemarie Jorritsma in gesprek te gaan. En: om in de ochtend een presentatie van mij aan te horen. Ik heb de deelnemers beloofd de presentatie op mijn site beschikbaar te stellen. Bij deze. Klik hier voor de powerpoint. Wie het rustig wil nalezen kan terecht bij het mooie boek van Nico de Boer en mij: Decentraal. De stad als sociaal laboratorium.

PS: Deze voordracht was een uitzondering op mijn regel dat ik vooralsnog even een moratorium heb ingelast op publieke optredens over burgerkracht, decentralisaties en de transitie van de verzorgingsstaat om voor mezelf de ruimte creëren op zoek te gaan naar een nieuw verhaal dat minder om het waarom van al deze operaties zal gaan en meer over het hoe. Hoe krijgen we nu deze innovaties echt voor elkaar, hoe voorkomen we wensdenken, waar zitten de weerstanden?

Mooi weer. Lekker ritme. Het liep gesmeerd de van Dam tot Dam-loop vandaag. Ik had gedacht langzamer te lopen dan vorig jaar - je wordt immers elk jaar ouder. Maar ik eindigde ruim twee minuten sneller, net boven de 1 uur en 30 minuten. De laatste vijf kilometer zelfs sneller dan de twee voorafgaande vijf kilometers. Kortom, een tevreden hardloper is geen onruststoker. Misschien ga ik wel voor de halve marathon in oktober.

View this message in your browser

 

Vrijdag 19 september is de Tolhuistuin in Amsterdam-Noord officieel geopend door Kajsa Ollongren, wethouder Kunst en Cultuur. Met een nieuwe compositie 'IJ-signaal' werd de opening voltooid door jazztrompettist Loet van der Lee. De Tolhuistuin heeft nu officieel al haar deuren geopend voor iedereen. De gehele week kon het publiek al genieten van een uitgebreid programma met een veelvoud aan muziek, beeldende kunst, eten, drinken, literatuur, theater, dans, DJ’s en films. De openingsweek wordt vanavond, zondag 21 september, dansend afgesloten. 

De eerste lading mooie kinderboeken staat inmiddels bij basisschool De Kinderboom op de planken van de schoolbibliotheek. Het is het resultaat van onze feestelijke actie om een Leesbuisje in te richten in de Tolhuistuin en de basisschool van mooie boeken te voorzien. Zie de blogs van 7, 8 en 9 september hieronder.

JIM is genomineerd voor de nationale Zorgvernieuwingsprijs. Voor 10 november moet het project zoveel mogelijk ‘Likes’ op facebook verzamelen om in aanmerking te komen voor een prijs van € 5000,-, waarmee het project verder ontwikkeld kan worden. I kvind het een prachtig voorbeeld van de vernieuwing waarnaar we overal op zoek zijn. JIM is namelijk een miniscuul soort EigenKracht-conferentie of een vorm van Wraparoudn-care met een bekende naaste. Juist die bijzondere een-op-een-betrekking maakt het effect van JIM duurzaam en permanent, waardoor het iets kan realiseren wat geen professional kan bereiken. Daarom heb ik er op gestemd. En daarom zou u dat ook kunnen doen. Hier kan dat.

OMSCHRIJVING | JIM = jouw informele mentor en het zijn ooms, tantes en vrienden die door jongeren worden uitgekozen om een dreigende uithuisplaatsing te voorkomen. Deze JIM’s komen met oplossingen, ideeën en inzichten waar menig behandelaar een puntje aan kan zuigen. Als professionals willen wij deze JIM’s beter leren kennen, om geïnspireerd te raken en goed met ze te kunnen samenwerken. Daarom willen we JIM-dagen organiseren: zodat zij elkaar ontmoeten en wij van hen leren. Daarnaast willen we JIM’s volgen en een mini-documentaire maken, zodat we letterlijk zien hoe zij omgaan met lastige situaties. En als laatste willen we de inspirerende verhalen, krachtige adviezen en nieuwe inzichten bundelen. Want we weten wel hoe de professional en het gezin een dreigende uithuisplaatsing willen voorkomen, maar what would JIM do?

Vierde OMOOC-college van Albert Jan Kruiter van het Instituut voor Publieke Waarden.

Het posititieve van een geweigerde column in deze tijden van sociale media is dat deze altijd meer lezers trekt dan dat de column gewoon geplaatst zou worden. Dat is na de weigering gisterenmiddag ook weer het geval met de column voor Aedes Magazine. Via Twitter verspreidde het 'nieuws' zich gisteravond (het duurde even voordat ik in de gelegenheid was  op mijn weblog tekst en uitleg te geven) razendsnel. Mijn tweet met verwijzing naar mijn weblog werd in korte tijd meer dan vijftig keer geretweet, en binnen twee uur hadden meer dan 1000 mensen mijn weblog bezocht. Je bent als columnist dus niet machteloos tegen het veto van hoofdredacteuren, je kunt - gelukkig - je eigen openbaarheid organiseren. (Zie blog hieronder of klik op de afbeelding hierboven.)

Vandaag heb ik na tien jaar besloten om mij terug te trekken als columnist van het Aedes Magazine. Voor de tweede achtereenvolgende keer weigerde de hoofdredacteur mijn column te plaatsen, omdat deze teveel op de persoon zou spelen. De eerste keer was begin augustus (zie het weblog van 7, 15 en 17 augustus) en toen dacht ik nog: nou ja, laat ik niet meteen de handdoek in de ring gooien. De betreffende column werd onmiddellijk in de Volkskrant van 7 augustus geplaatst en kreeg daarmee meer lezers dan ik ooit in Aedes Mgazine had gekregen.

De column ging over 'leiderschap' van corporaties en ik meende dat dit onderwerp belangrijk genoeg is om daar nog een keer op terug te komen. Er is immers sprake van een heuse vertrouwenscrisis in de volkshuisvesting en het leek mij gerechtvaaredigd om de vraag aan de orde te stellen welke gebaar wij kunnen verwachten van topbestuurders uit de sector. Huurders krijgen mede daardoor immers enorme huurverhogingen voor de kiezen waardoor betaalbaarheid van woningen (ooit het belangrijkste kenmerk van de sociale huisvesting in Nederland) een steeds groter probleem aan het worden is. Bij corporaties worden vele honderden medewerkers op straat gezet. Voor velen zijn de druiven zuur, maar wat voor verantwoordelijkheid tonen de mensen die aan het roer stonden?

Omdat de column een opmerking maakt over Jim Schuyt, net gepensioneerd corporatiedirecteur met topsalaris, meende de hoofdredacteur dat dat niet passend is voor een blad van een branche-organisatie. Dat ik in het verleden ombekommerd kon schrijven over personen als Erik Staal, Hubert Mölenkamp en Martien Kromwijk, was ze even vergeten. Kennelijk waren die toen al voldoende in discrediet geraakt dat ze met naam en toenaam genoemd mochten worden. De huidige topbestuurders moeten echter beschermd worden; ik mag wel over topslarissen schrijven, maar niet man en paard noemen.

Tja, dat is in strijd met alle afspraken die ik met Aedes Magazine heb gemaakt (binnen de grenzen van betamelijkheid zou ik de vrijheid krijgen die passend is voor een columnist) en dat maakt verdere samenwerking onmogelijk. Ik kan niet frank en vrij schrijven voor een tijdschrift waarin elke column langs de meetlat wordt gelegd of het al dan niet passend is voor een brancheorganisatie. In augustus heb ik lezers nog gevraagd om zelf een oordeel te geven over de vraag of de hoofdredacteur met haar weigering nu gelijk had of niet (87% van de 250 stemmers keurde het besluit af, zie de poll in het weblog van 7 augustus). Dat doe ik geen tweede keer. Ik hou de eer aan mezelf. Hieronder treft u de gewraakte column aan.

Helden van de terugtocht

In zijn afscheidsinterview in Aedes Magazine (12/2013) constateerde Jim Schuyt dat het de corporatiesector ontbrak aan nederigheid en dienstbaarheid. Een opmerkelijke uitspraak voor een bestuurder die jarenlang goed was voor een koppositie in de Volkskrant-salarisranglijst. Maar dat maakt zijn constatering niet minder waar. De corporatiesector is verworden tot een verzameling koninkrijkjes die uit naam van het maatschappelijk ondernemen toch vooral met eigen gelijk (en gewin) bezig was. Nu dat bij een paar koninkrijkjes totaal uit de hand gelopen is, krijgt de hele sector de rekening gepresenteerd die ze over zichzelf heeft afgeroepen.

Dat vraagt om een andere vorm van leiderschap, waarin begrippen als ‘nederigheid’ en ‘dienstbaarheid’ opnieuw betekenisvol kunnen worden. Dat was ook precies het onderwerp van mijn vorige – niet geplaatste - column, waarin ik probeerde duidelijk te maken dat de sector juist nu behoefte heeft aan wat ik – in navolging van de Duitse essayist Hans Magnus Enzensberger - ‘helden van de terugtocht’ noemde. Daarmee doelde Enzensberger op mannen/vrouwen die de moed tonen met een systeem, met een cultuur te breken, ook als ze daarvoor zelf een stevige aderlating moesten doen. Gorbatsjov was zo’n held en de Spaanse premier Alfonse Suárez die de Franco-dictatuur ontmantelde.

Inmiddels is er in de volkshuisvesting in Nederland sprake van een diepe vertrouwenscrisis, waarvoor velen een gedwongen prijs betalen. Huurders worden over de hele linie geconfronteerd met forse huurverhogingen waardoor de betaalbaarheid van het wonen voor velen echt een groot probleem aan het worden is. Vele honderden medewerkers van corporaties zijn aan de kant gezet. Voor grote aantallen mensen zijn de druiven meer dan zuur, maar van de eerst verantwoordelijken, van bestuurders, horen we – behalve het klagen over het Haagse plunderen van hun corpovermogens – opvallend weinig. Hoe denkt de top 10 van de corporatiebestuurders eigenlijk het vertrouwen te herstellen? Hoe gaan zij het tekort aan ‘nederigheid’ en ‘dienstbaarheid’ opvullen? Welke offers brengen zij zelf?

Ik ben ervan overtuigd dat de politiek, zeg maar rustig de samenleving, op een gebaar zit te wachten. Niet via een branche-organisatie, maar op een gebaar van mensen met vlees en bloed, van bestuurders met aanzien en macht, die de bereidheid tonen de hand in eigen boezem te steken en waar nodig een stap terug te doen. Er is, met andere woorden, een dringende behoefte aan aansprekende vormen van leiderschap, aan hedendaagse helden van de terugtocht. Helaas toont de sector op dat front bitter weinig beweging. Misschien kan pensionado Jim Schuyt een poging wagen om wat kopstukken bij de les van nederigheid en dienstbaarheid te brengen.
.

De hangout (tot een paar weken geleden wist ik niet wat dat was, en eigenlijk weet ik het nog steeds niet) over mijn OMOOC-college begint vanavond om acht uur met deze vraag van Jan van Ginkel, gemeentesecretaris van Schiedam.

Geen idee of het antwoord ook opYouTube komt, maar ik zal iedereen op de hoogte houden. 

Laatste nieuws. Iedereen zat er klaar voor. Er was iemand met een laptop, een camera en een microfoon die alles in gereedheid zou brengen, zodat we om acht uur aan dat merkwaardige fenomeen dat we hangout noemen konden beginnen. Helaas, de camera bleek met geen mogelijkheid bereid om mee te werken, waardoor alle deelnemers tegen een pratend grijs scherm zouden kijken. Na een kwartier prutsen en zweetdruppels bij de organisatie hebben we van de hangout afgezien. Vanwege technische problemen. We gaan het nog een keer overdoen. Het zijn van die problemen waar digitale pioniers nu tegenaan lopen, en waar we over tien jaar, als een hangout volkomen normaal is, lachtend op terugkijken. Jan van Ginkel moet dus nog even op het antwoord wachten.

Stevige debat over BURGERKRACHT met @josvanderlans in @DebatindeBieb *burgerkracht is excuus voor bezuinigingen pic.twitter.com/2FXe1S4a6d

— Marcel Kolder (@MarcelKolder) 10 september 2014

@rinske1982 @eef_deelt @alexvdhorst @Reynoldch jullie ook op d "college" bank voor @josvanderlans ? #aanrader pic.twitter.com/ZfLWNo4dLF

— ingeborg wispelwey (@ingeborgwispelw) 11 september 2014

De pioniers van Noord

In 2009 werd ik verliefd op de Tolhuistuin. Deze creatieve plek in Amsterdam-Noord had één van zijn eerste zomerfestivals en via een heerlijk kronkelpaadje omgeven door fakkels kwam ik in een sprookjesachtig park terecht. Daar ontdekte ik wat Amsterdam-Noord kon zijn: een eigenwijze tegenhanger van het meer commerciële Amsterdam dat ik kende met genoeg aantrekkingskracht om een geheel nieuwe doelgroep te trekken. Een noord dat “I’ve learned to know and love”.

Geen andere plek die ik ken, draagt zo duidelijk uit wat creativiteit voor een gebied kan betekenen als de omgeving rond de Tolhuistuin. Na diverse soorten investeringen gedurende zo’n 10 jaar begint dit gebied datgene te worden wat oud-stadsdeelvoorzitter Rob Post voor ogen moet hebben gehad: een nieuw en inherent creatief Amsterdam. Een Amsterdam dat veel gaat betekenen voor de rest van de stad en voor de rest van Amsterdam-Noord.

De meest duidelijke kentering in het imago van het ‘achtergestelde’ Noord was de verrassende komst van het EYE Filmmuseum. Een prachtig modern gebouw ontworpen door het Weense architectenbureau Delugan Meissl. De verwachting van 500.000 bezoekers per jaar is in het eerste jaar ruim overtroffen met 800.000 bezoekers. De hernieuwde aantrekkingskracht van Amsterdam-Noord werd onderstreept en verder aangeslingerd.

De ware basis van deze aantrekkingskracht lag echter al veel eerder. Het EYE had grond nodig om op te kunnen bouwen en dit pad werd onder andere geplaveid door alle tijdelijke interventies van de Tolhuistuin en zijn creatieven er om heen. Door de TeC ambities van het A-Lab, de kunstenaars in de Van der Pekbuurt en alle andere succesvolle pioniers in Noord zoals de Noorderparkkamer, het NDSM terrein, het voormalige Storkterrein en de ondernemers hier omheen die hun dromen aan het verwezenlijken zijn. Het EYE kwam terecht in een warm bad waar het zijn wildste dromen kon waarmaken. Het geheel aan bijzondere programmering en plekjes werd opgepikt door de internationale pers waaronder de New York Times en de BBC.

Nu staan we aan het begin van weer een nieuwe en zeer spannende fase: de ontwikkelingen zetten zich in sneltreinvaart door. A’DAM komt eraan in de overhoekstoren met een 360 graden ronddraaiend observatiedeck, restaurants, nachtclub, kantoren en hotel. Das Arts is geland met onderdelen van de opleiding theater en dans van de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten in het Grootlab. Links achter de Tolhuistuin komt een groot hotel en congrescentrum van 50.000 m2. Zoals Hans Gerson (oud directeur Projectbureau Noordwaarts) het verwoord: “Het grote geweld komt eraan”.

Is het erg dat grote commerciële partijen naar Noord komen? Nee integendeel. Eindelijk gaat gebeuren wat al jaren de bedoeling is en wat een enorme boost zal betekenen voor het stadsdeel. Het grote geweld kan uiteindelijk wel tot een meer commercieel en eenzijdig aanbod leiden. En dit vraagt om een belangrijke bewustwording. Amsterdam-Noord ademt en leeft op dit moment door de creatieve geesten die hier werken en wonen en de creatieven die dit als gevolg aantrekt. Zij zorgen dat oude en nieuwe bewoners betrokken blijven bij de ontwikkelingen in het stadsdeel en zij hebben ruimte nodig om nieuwe ideeën op te doen en connecties te kunnen leggen.

Is het erg als de creatieve pioniers verdwijnen? Dat hangt er natuurlijk vanaf aan wie je het vraagt maar ik zeg ja. Zij zijn de ziel van het nieuwe Amsterdam-Noord. Zij zorgen dat er leefbare plekken blijven die dicht op de bewoners en ondernemers van Noord zitten. Zij zijn de schakel tussen oud en nieuw, tussen commercieel en kleinschalig en zij zorgen dat Amsterdam-Noord zich zal blijven vernieuwen en dus nieuw publiek kan blijven trekken.

Ik vraag alle ondernemers, ambtenaren, woningbouwcorporaties en projectontwikkelaars: onderneem, vernieuw én koester de diversiteit van dit stadsdeel en de pioniers die de vernieuwing mogelijk maken. Zij verzekeren dat Amsterdam-Noord blijvend aantrekkelijk is.

Blog: Donica Buisman

 Aankondiging overgenomen uit OMOOC-nieuwsbrief

5 reuzeproblemen - college Jos van der Lans Deze week is er geen hangout. Maar donderdag om 12 uur maakt Jos van der Lans dit meer dan goed in door omooc helder college te geven over de logica van de decentralisaties. Wat er nu aan de orde is, is niet alleen een tegengestelde beweging, maar ook nog iets anders. Het is niet alleen dat we burgers vragen om in de systemen te participeren. Wat we nu gaan doen, is ook de systemen veranderen. We maken eigenlijk twee bewegingen.

Jos van der Lans is cultuurpsycholoog en journalist/publicist. Hij schrijft boeken, columns, essays en opiniërende artikelen voor verschillende bladen en tijdschriften. Daarnaast was Jos tussen 1999 en 2007 lid van de Eerste Kamer voor GroenLinks. Jos houdt zich in het bijzonder bezig met de sociale sector: waaronder het welzijnswerk en de woningbouwcorporaties. Hij richt zich met name op de rol van de overheid, van burgers en van professionals in deze sector. Al sinds 1994 pleit Van der Lans, toen samen met Paul Kuypers in hun Modern Paternalisme, tegen de cultuur van afzijdigheid en vrijblijvendheid in de sociale sector. De hulpverlener moest zich actief met het leven van hun cliënten bemoeien zonder te vervallen in het moralisme van de jaren '50 of de drammerigheid van de jaren '70.

Klik op de afbeelding voor het reserveren.

Foto's: Don Olthof en Lisa Vlug

We vierden feest (Jos is zestig geworden, Hetty en Jos zijn 25 jaar bij elkaar), maar niet zomaar. We hadden onze vrienden en kennissen in grote getalen opgeroepen om iets mee te nemen naar de Tolhuistuin, waar het feest gistermiddag plaats vond: namelijk boeken, gebruikte boeken en kinderboeken voor basisschool De Kinderboom die er een tekort aan heeft. Met die boeken wilden we in de Tolhuistuin een Leeshuis inrichten waar de week ervoor nog keihard aan gewerkt was om de ruimte op tijd klaar te maken voor de ontvangst van zo'n 1200 boeken die op zo'n dertig meter boekenplanken een nieuwe bestaan moeten gaan vinden.

Gisteren was het zover en het was een overweldigend succes. We kunnen wel vier Leeshuisjes inrichten en meerdere basisscholen van kinderboeken voorzien. Met een vrolijke glimlach overhandigden mensen (zie de collage elders in dit weblog) hun boeken die nu eindelijk een goede bestemming hadden gevonden, terwijl ze thuis in de boekenkast stonden te suffen en de meeste mensen het niet over hun hart kunnen krijgen om overtollige boeken in de papierbak te gooien. Nu konden ze hun boeken een tweede leven geven in een prachtig Leeshuisje dat rondom de klok van half zeven door minister Jet Bussemaker officieel werd geopend. Vanaf woensdag is het Leeshuisje regelmatig open: je kunt er boeken komen bekijken, meenemen als je wilt en je hoeft ze niet meer terug te brengen. Je mag er in de toekomst ook boeken komen brengen, maar voorlopig even niet want we de paar duizend boeken die we over hebben moeten we eerst nog even een goede bestemming gaan geven. Dat lukt zeker, want op veel meer plaatsen willen mensen met vergelijkbare initiatieven boeken een tweede leven gaan bieden.

In de OMOOC-digitale collegereeks hier het tweede college. Van SCP-directeur Kim Putters.

Gisteren was ik aanwezig bij het afscheid van Henk Cornelissen, 25 jaar lang directeur van het LSA, Landelijk Steunpunt Actieve bewoners. Hieronder het persbericht van het LSA met de vermelding dat Henk benoemd is tot riddder in de orde van oranje nassau ('áls ik maar niet langs de weg met een vlaggetje hoef te staan') Ter gelegenheid van zijn afscheid verscheen er een Liber Amercorum, waarin ik de bijdrage "De tien wetenswaardigheden van Henk Cornelissen' heb geschreven. Deze kunt u hier downloaden.
Mijn bijdrage begint zo:

Het was een schokkende ontdekking om erachter te komen dat Henk Cornelissen in Amsterdam is geboren. Weliswaar is dat al 65 jaar geleden, maar Amsterdam was wel de laatste plaats in Nederland waar ik Henks geboortewieg had gesitueerd. Hij heeft namelijk weinig op met hoofdstedelingen. Hij vindt ze arrogant, ze denken dat ze een patent hebben op vernieuwing, Amsterdammers doen alles liever zelf, ze kijken neer op de provincie (alles buiten Amsterdam) en van de LSA moeten ze weinig hebben. De LSA heeft in Amsterdam nauwelijks voet aan de grond gekregen; de palmares van dit samenwerkingsverband van actieve bewoners – en dat zijn er veel - zijn zonder uitzondering buiten de grachtengordel tot ontwikkeling gekomen.
Henk stak die aversie niet onder stoelen of banken. Dat ik uit Amsterdam kwam, was dan ook behoorlijk verdacht. Ik kon pas door de beugel toen ik beweerde dat Amsterdam al minstens vijfentwintig jaar in de achterhoede van de sociale innovatie van Nederland vertoeft. ‘Uit Amsterdam niks nieuws, de stad is verstrikt geraakt in haar eigen bureaucratie en zelfgenoegzaamheid’ – liet ik mij een keer in Henks aanwezigheid ontvallen en dat was koren op zijn molen.

Sindsdien hebben onze wegen zich herhaaldelijk gekruist. Maar al die tijd was ik ervan uit gegaan dat Henk in 1949 ergens in Brabant was geboren; ik vermoedde in of in de buurt van Eindhoven. Ik vond (en vind) Henk namelijk een echte Brabander, zoals hij sprak, maar ook zoals hij dacht en zoals hij te werk ging. Praktisch, gericht op resultaat, doenerig; inderdaad, meer een Feijenoord-type dan van de Ajax-school. Geen hoogdravende kunstjes, geen omslachtige praatjes, geen theoretisch-artistieke hoogstandjes, vooral niet moeilijk doen als het eenvoudig is. Het is een stereotype, maar dat is wel wat ik in Brabanders waardeer. En ik kan het weten, want in tegenstelling tot Henk ben ik er geboren. Terwijl Henk in Amsterdam zijn eerste stapjes zette, lag ik in Breda in de luiers. Onze levens hebben zich kennelijk geografisch gesproken in tegenovergestelde richtingen bewogen.

Maar in inhoudelijke zin zijn we in de loop der jaren toch in hetzelfde spoor terecht gekomen. Dat komt omdat we ons hebben kunnen laven aan een vergelijkbare bron. Ik kwam begin jaren tachtig te werken bij het Tijdschrift Marge, een tijdschrift dat zich richtte op de ‘maatschappelijke dienstverlening en het opbouwwerk’. Henk kreeg een baan bij het Landelijk Centrum Opbouwwerk, een landelijke organisatie die het opbouwwerk in Nederland naar grotere hoogten moest stuwen. Het verbindende woord tussen deze twee werkplekken is het woord ‘opbouwwerk’, een begrip dat tegenwoordig uitleg behoeft, maar dat toen, in de jaren tachtig, tot de hardcore van het welzijnswerk behoorde.

Opbouwwerkers waren professionals die zich met bewonersinitiatieven bezig hielden. Ze opereerden in buurten, brachten mensen met elkaar in verbinding, ondersteunden initiatieven, ze coachten actieve bewoners, wisten de weg naar instanties, naar de politiek, ze waren een spin in het web van allerhanden buurtnetwerken en activiteiten. Ze werden betaald door de overheid, maar waren – en dat was een professionele erezaak – niet van de overheid. Bewoners waren hun opdrachtgevers; hun werk werd wel eens gekscherend ‘betaalde oppositie’ genoemd, want menig door opbouwwerkers ondersteunde activiteit was gericht tegen de bestaande instanties en autoriteiten. Menig grootschalig sloopplan is in deze jaren door een hecht samenwerkingsverband van bewoners en opbouwwerkers naar de prullenbak verwezen ten gunste van kleinschalige renovatie van buurten, ook wel bekend als stadsvernieuwing.

Voor mij is deze opbouwwerker-oude-stijl altijd het ideaaltype gebleven van een sociale professional. Dienstbaar aan mensen (in plaats van instanties), vindingrijk, creatief, resultaatgericht. Ik denk eigenlijk dat dat voor Henk Cornelissen niet veel anders is. Wie de palmares van de LSA nader inspecteert ziet daarin steeds deze ideaaltypische opbouwwerker terug komen. Het zijn de buurtcoaches in de Kan Wel-projecten; het zijn de bewonersondersteuners bij het opstarten van bewonersbedrijven. Natuurlijk spelen bewoners in de geschiedenis van de LSA de hoofdrol, maar in de flank worden zij keer op keer gesteund door die professionals waar Henk en ik in de jaren tachtig voor werkten en over schreven.

Lees hier verder.

==========PERSBERICHT LSA=========================================

Op 4 september 2014 ,tijdens zijn afscheidssymposium, is scheidend directeur van het LSA, de heer Henk Cornelissen, bij Koninklijk besluit benoemd tot Ridder in de orde van Oranje-Nassau. Cornelissen (65) ontving de onderscheiding vanwege zijn grote verdiensten voor het versterken van bewonerskracht.

Cornelissen ontving de onderscheiding tijdens een bijeenkomst ter gelegenheid van zijn afscheid als directeur van het Landelijk Samenwerkingsverband Actieve bewoners uit handen van de burgemeester Rob van Gijzel  van de gemeente Eindhoven en in aanwezigheid van ruim 100 genodigde bewoners, bestuurders, familie en vrienden.

Verdiensten voor het LSA (Landelijk Samenwerkingsverband Actieve bewoners)

Cornelissen werkte vanaf 1989 voor het LSA.

Onder zijn leiding verandert het LSA van een project van het Landelijk Centrum Opbouwwerk naar een landelijke zelfstandige vereniging van actieve bewoners. De missie van de vereniging is al 25 jaar:  ‘Bewoners werken samen om de leefbaarheid in hun buurt te vergroten en de positie van actieve bewoners te versterken.’

Onder Cornelissens leiding groeide de landelijke vereniging van en voor bewoners LSA uit tot een krachtige en innovatieve organisatie die succesvol is in het vergroten van de betrokkenheid van bewoners bij de leefbaarheid in hun wijk en het versterken van de positie van bewoners als samenwerkingspartner en initiatiefnemer. De focus ligt daarbij altijd op de bewoners uit achterstandsgebieden.

Zo heeft hij met de vereniging de Asset-Based Community Development-methodiek naar Nederland gehaald en heeft hij deze bottom-up methodiek handen en voeten gegeven. Ook is hij de initiator van het bewonersactiveringsproject Kan wél! waar vele honderden bewonersinitiatieven uit voortgekomen zijn. Hij heeft met de vereniging het project ‘Tweede Kamerleden adopteren een aandachtswijk’ opgezet dat nu al meer dan 2 decennia succesvol draait. Hij stond aan de wieg van het bewonersbudgettensysteem: vouchers voor bewoners. Een methodiek waar bewoners de mogelijkheden krijgen om initiatieven in eigen beheer op te zetten.  Hij is de organisator van vele nationale en internationale conferenties en bijeenkomsten op het gebied van bewonersparticipatie, altijd gericht op de bewoners zelf. Hij heeft met de vereniging LSA het innovatieve en experimentele project BewonersBedrijven opgezet, waar bewoners een bedrijf opzetten zonder winstoogmerk met de bedoeling hun eigen buurt fysiek, sociaal en economisch vooruit te helpen.

Ella Vogelaar, oud-minister Wonen, Wijken en Integratie, zegt over de Koninklijke Onderscheiding: “Ik heb Henk leren kennen als een stevige onderhandelaar, die het bewonersperspectief altijd voorop stelt. Door zijn brede en ook internationale netwerk heeft hij nieuwe ontwikkelingen in Nederland geïntroduceerd. Ik denk daarbij aan de ‘Kan wél!’ campagne en zeer recent  de ‘BewonersBedrijven”. Henk is een voorbeeld van iemand die burgerkracht weet te organiseren.”

Ronald Paping, directeur Woonbond: “Henk is al een eeuwigheid actief om de belangen van bewoners te behartigen. Hij doet dat op zijn eigen rustige manier, maar vol passie. Opvallend is dat hij aan de ene kant continuïteit van enige decennia waarborgt, maar aan de andere kant sturend is geweest om het LSA met de nieuwe ontwikkelingen te laten meegaan. Henk zijn agenda is het ontwikkelen van de kracht van de bewoners: een emancipatorische project.”

Staf Depla, wethouder van de gemeente Eindhoven. “Henk heeft een belangrijke bijdrage geleverd dat de inwoners van de aandachtswijken niet het etiquette “zielig” gekregen hebben maar het etiquette ‘strijdbare en initiatiefrijke” inwoners die samen de toekomst van hun buurt willen en kunnen bepalen. Als serieuze gesprekspartners van lokale overheden, corporaties maar ook van de landelijke politiek en ministers.”

Noot:

Ter gelegenheid van het afscheid van Henk Cornelissen hebben wij een boekje samengesteld: een Liber amicorum, oftewel een vriendenboekje. In de publicatie ‘Kracht van Bewoners’ vind je essays en bijdragen van verschillende mensen waar Henk in zijn lange carrière mee heeft samengewerkt. Van publicist Jos van der Lans, tot oud voorzitter van Aedes: Willem van Leeuwen. En van natuurlijk van actieve bewoners van het eerste uur, zoals Cees van der Veur. Het boekje is hier te downloaden.

 

Gisteren namen wij afscheid van Chris Keulemans als directeur van de Tolhuistuin. Vanaf nu is Chris de founding father van de Tolhuistuin, die bijzondere plek in Amsterdam-Noord die - na enige maanden proefdraaien - over een kleine twee weken definitief de deuren opent. (Klik hier voor het programma.) Het was een prachtig afscheid, een indrukwekkend  eerbetoon, aan Chris die de afgelopen zeven jaar hart en ziel, ziel en zaligheid aan deze bijzondere plek heeft gegeven. En met succes, want de Tolhuistuin is inmiddels een begrip in de stad. Een plek waar tal van verbindingen zijn ontstaan, een lanceerbasis voor tal van initiatieven en culturele vernieuwing. Eigenlijk precies zoals Chris het zeven jaar geleden op een heel indringende wijze in het prijswinnend plan voor deze plek had opgeschreven.  Zie kader hieronder. Overigens hoeven we niet echt te treuren, want Chris blijft op vele fronten actief. Het stadsdeel heeft hem bovendien voor twee jaar benoemd als chroniqueur van Noord. 

Fragment uit het eerste Tolhuistuin-plan uit 2007

auteur: Chris Keulemans

Ooit werden er mensen opgehangen. Rembrandt schilderde er zijn Elsje. Toen kwamen de gezinnen zich aan het water verpozen. Totdat Shell het terrein kocht en de Tolhuistuin het best bewaarde geheim van Amsterdam werd, zeventig jaar lang. Dat geheim gaan we nu onthullen. De plek is adembenemend. Direct naast de pont, in het hart van het nieuwe centrum van Amsterdam, dat de komende jaren weer aan het water komt te liggen, liggen de puntdaken van het uitgestrekte paviljoen, in de jaren zeventig ontworpen door architect Arthur Staal.
(…) Volgend jaar (we waren rijkelijk optimistisch, uiteindelijk zou het zeven jaar duren JvdL) komt dat allemaal tot leven, als Shell is verhuisd. De Tolhuistuin wordt het nieuwe centrum voor kunst, drank, vreemde gasten en hardop nadenken aan het IJ. Buiten varen de schepen voorbij, de kranen en de heipalen van de nieuwbouw zijn in bedrijf. En ook binnen is er altijd werk in uitvoering.
Of je nu van de pont stapt, uit de Van der Pekbuurt bent komen lopen, uit Waterland hier naartoe bent gefietst of net naar school bent geweest op het Bredero College - in de Tolhuistuin wandel je binnen om iets te eten of te drinken, om zelf kunst te maken of te kijken en te luisteren naar verhalenvertellers, kinderschilderijen, lichtinstallaties, experimentele films, Turkse trouwfeesten, Europese plannen voor stadsvernieuwing, avantgarde breakdance, kunst tussen de bomen, intieme concerten en heupwiegende afro-latin. (...) Aan schotten en grenzen doen we niet. Het gaat om de confrontatie van verschillen, het samenwerken van tegenpolen, de kunst van het onmogelijke.
(…) De Tolhuistuin heeft een schaal, een sfeer en een niveau die in een Amsterdamse behoefte voorzien. Geen broedplaats maar ook geen tempel. Laagdrempelig, maar niet op de hurken. Voor en van de buurt, maar met de blik ver over de grenzen. Een plek waar kunst getoond wordt maar ook gemaakt. Een plek van wild rumoer en diepe concentratie. Je kan er zorgeloos dronken raken, maar je kan er ook hardop nadenken over de nieuwe stad. Er wordt niet zomaar over Amsterdam en Europa gepraat, maar Amsterdam en Europa worden er gemaakt. Van het lokale detail naar het internationale gebaar. Wat er gebeurt vindt plaats onder de radar van de gevestigde orde, maar reikt hoger en verder.

==========================================================

Een van de kunstenaars, Malou de Roy van Zuydewijn, waar Chris veel mee heeft samengewerkt  heeft dit gedicht 'neergezet' op het Mosplein in Amsterdam-Noord. Een gedicht dat precies vertelt wat Chris Keulemans doet.

Wie droegen bij aan het afscjheid van Chris Keulemenas? (Uit een bedankmail van Koosje Laan, die het afscheid organiseerde.)

De buurt, waar we begonnen met een kroning van de Koning van Noord (alhoewel om met Chris z’n woorden te spreken; "de republiek Noord heeft geen koning nodig") door Floor Ziegler, onthulling van het gedicht (als je snel bent nog te zien op het Mosveld) van Malou de Roy van Zuydewijn, overhandiging van een eigen “waar ga je heen” lampion van visueel kunstenares Rosie Heinrich (en tevens eerste buurtproject initiator betrokken bij de Tolhuistuin), Buurtsoapies Rogier Schippers, Kees Scholten en Jef Hofmeister die met gierende banden op een motor aangereden met een sterk staaltje ‘op noord afgestemde troonrede van hare prinsesheid Amalia' aan kwamen zetten en vervolgens soaplied "aan de Zonzij van het IJ’ zongen, naar Winters Binnen voorstellings-after 'Natuurlijk’ van Roma B, waar Ariadna Rubio Lleo en Collin van de Broek nog steeds vast zaten in hun relationele verwikkelingen in de Mesir Döner en tot slot ‘The Green Monster” – Marta Pisco - naar het gelijknamige project uit 2010 i.s.m. de Kijkruimte die ons liefdevol en woordeloos omhelsde op de Van der Pekstraat.

De tuin, waar we ontvangen werden door host en programmeur van de Tolhuistuin Tim Blaauw, die het woord gaf aan Frank Alsema en Sylvia Fennis, die in naam van de Cultuurtafel een tafel van uniek ontwerp (later te innen) aanboden, buurtkok Andrea ter Beek die namens de vaste buurt-medewerkers, het Tolhuistuin-team en vaste aanhang een Reisfonds-cheque ter waarde van 2500,- (intussen 3000,-) euro aanbood, naar een videoboodschap van oud- Artist in Residence Kevin Dalton Johnston, het schrijvershuisje "Pas Perdu” onthuld door Tim Hermsen en Jasper Harlaar met binnen verhalen en gedichten van Joost Baars, Thomas Möhlmann, Massih Hutak en een gigantische groepsknuffel vanuit de Open Coop onder leiding van Joost Janmaat, met tot slot de onthulling van een kunstwerk door Saskia Noordhuis van Noordjes Kinderkunst.

Het pand, waar we ontvangen werden met bubbels verzorgt door THT horeca Tijmen Vermaas en Remco Struik en lekker eten uit alle windstreken verzorgt door buurtkoks Abier Mahmoud, Namye & Ali Senol, Mounia Dabachi, Maaike Vondenhoff, Tessa van Grafhorst/ Taartrovers en Anita Kluge, georganiseerd door Mama Louise (Jeditah van der Meulen, Mira ter Braak en Maaike Poppegaai). De zaal waar we ontvangen werden door schrijver, superhost en presentator Asis Aynan, die ons meenam in de fijne tunes van jarenlang verbonden artiesten Boi Akih, Spinvis en The Nordanians, met tussendoor speeches van bestuurslid Harry van de Berg, algemeen directeur Touria Meliani, bestuursvoorzitter Jos van der Lans en stadsdeelvoorzitter Coby van Berkum, die in naam van het Stadsdeel tevens de Knoop van Volten uitreikte aan Chris en hem benoemde tot stadsdeelchroniqueur, waarna Chris zelf ook eindelijk iets mocht zeggen. Met tot slot een battle inval van de dansers van Solid Ground Movement - vaste huurders van de Tolhuistuin - onder leiding van Bryan Druiventak en Alida Dors, die Chris omver bliezen met zowel hun opzwepende energie en coole moves als een blingbling zilveren ’one-of-a-kind-cassettedeck'.

En tot middernacht werd er nagepraat, draaiden DJ’s Jairzinho, Lovesupreme en Moksi Alesi plaatjes, maakte fotografe Marlise Steeman (graag naam vermelden indien foto’s gebruikt worden) sfeerfoto’s en een prachtige gezamenlijke fotoportret van de aanwezigen en zorgden de immer onuitputtelijke vrolijke techniek en productie-teams van de Tolhuistuin dat het geheel tot in de puntjes perfect verliep.

Vanaf 28 augustus, digitale colleges over de #3D's |'Waar is de overheid van?' Hier de trailer: http://t.co/TzT5ON8fGd. Aanmelden: omooc.nl

— Jos van der Lans (@josvanderlans) 26 augustus 2014

Meedoen: registreer je op omooc.nl