JOS VAN DER LANS - WEBLOG / TWITTER

Tijdens mijn politieke carrière als Eerste Kamerlid (1999-2007) was ik een van de eerste politici die in 2004 een eigen - tamelijk primitief - weblog begon. Eerst vooral vanwege mijn politieke activiteiten/meningen, maar in de loop der tijd steeds meer over mijn publicaties en publieke optredens als journalist en publicist. Zo werd het weblog een etalage voor iedereen die op hoogte wilde blijven van mijn gepubliceerde artikelen en columns, van gebeurtenissen waar ik bij ben geweest, van observaties die ik doe, van meningen die in mij opwellen, of van andere persoonlijke wetenswaardigheden.

Het is geen dagboek, maar wel een soort maandboek geworden, waar ik zelf regelmatig in terug blader om nog even na te gaan hoe het ook al weer zat.

Reacties worden op prijs gesteld. Stuur een email naar: info©josvdlans.nl

weblog - juni 2005
Brief verwijderd op weblog Van der Stoel


Email, 29 juni 2005

Geachte heer van der Lans,

U heeft een goede brief geplaatst in Het Parool gisteren aangaande de affair Alcides en de rol van Van der Stoel hierin. Misschien dat nu bij meer mensen de ogen geopend worden.
Zou ik deze brief mogen plaatsen op de website van Van der Stoel als reactie op haar stuk waarin zij zichzelf vrijpleit? Ik zal er bij zetten dat ik degene ben die deze door U (Jos van der Lans) geschreven open brief plaatst.

Met vriendelijke groet

Peter Kramer

==========================================================================
Antwoord email 29 juni 2005

Geachte Heer Kramer,

Als u er inderdaad uw eigen naam en oelichting bijschrijft dan kan ik daar geen bezwaar tegen hebben. Integendeel.

Vriendelijke groeten,

Jos van der Lans
========================================================================== email 30 juni

Geachte heer van der Lans,

Zoals te verwachten was heeft "ons" bericht het niet lang uitgehouden op de website van Van der Stoel. Gisteravond is hij voor de eerste keer weggehaald. Het is trouwens helemaal onmogelijk gemaakt om bij het Alcides item commentaar te geven. Dat durft zij blijkbaar niet aan. Ik heb toen "ons" bericht voor de tweede keer geplaatst, noodgedwongen bij een ander item. Maar ook daar was het binnen de kortste keren verdwenen.
Dat zijn blijkbaar haar manieren om elke discussie te ontlopen. Zoals op haar website staat, inzake Alcides onthoudt zij zich van elk commentaar. En de rest van de wereld mag er blijkbaar ook geen mening over nahouden.

Met vriendelijke groet

Peter Kramer
PvdA-Zeeburg : 'MET PEK EN VEREN DE STAD UIT'
Het stadsdeelraad Zeeburg vergaderde gisteren over de kwestie Alcides, die natuurlijk meer en meer de vorm aanneemt van de kwestie-Van der Stoel. Verontwaardiging en verbazing streden bij de meeste raadsleden om voorrang. Verontwaardiging omdat het rapport van Ernst&Young nog eens zonneklaar duidelijk maakt dat Alcides Zeeburg heeft bedrogen; verbazing vanwege het feit dat het rapport geen conclusies durft te trekken, en zelfs niet openbaar mag worden gemaakt. Verbazing ook over de reactie van Van der Stoel, waarin zij meldt geen commentaar meer te geven (zie weblog: 25 juni).
Vooral de positie van AnneLize van der Stoel was een steen des aanstoots. PvdA-fractievoorzitter Jaap Meindertsma nam zelfs – de figuurlijk bedoelde – woorden ‘met pek en veren de stad uit’ in de mond. Dat zal vandaag wel de kop worden in Het Parool. Hij vroeg zich af hoe stadsdeelvoorzitter Tjeerd Herrema zich nu tegenover Van der Stoel gedroeg als zij elkander troffen in het wekelijkse stadsdeelvoorzittersoverleg. Herrema ontweek die vraag diplomatiek, maar liet zich wel ontvallen dat AnneLize van der Stoel meermalen informeel is gewezen op het onmogelijke van haar positie: èn voorzitter van een stadsdeelbestuur èn voorzitter van een Raad van Toezicht van een grote afnemer van welzijnsdiensten. Hij pleitte voor het versneld invoeren van een gedragscode voor bestuurders waardoor dit type belangenverstrengeling voor eens en voor altijd onmogelijk gemaakt zou worden.
De stadsdeelraad stemde in met een voorstel van het dagelijks bestuur van het stadsdeel waarin in overleg met de stadsadvocaat nader wordt gekeken of er juridische stappen nodig zijn. Dat is overigens, volgens een vertrouwelijke notitie van deze stadsadvocaat die aan de raadsleden ter inzage werd gegeven, een zaak van lange adem en met slechts een geringe kans op een voor het stadsdeel succesvolle afloop. Dat was dan ook de reden dat de meerderheid van de raad meer ziet in een vorm van politiek-morele genoegdoening. Om die reden stelde Meindertsma voor om gezamenlijk met het stadsdeel centrum een commissievergadering aan deze kwestie te wijden. Daarover wordt contact gezocht met het stadsdeel Centrum, die natuurlijk inmiddels ook meer en meer met de kwestie in hun maag komt te zitten. Wordt vervolgd.
Ondertussen in stadsdeel centrum

Geachte raad,

Bijgaand treft u aan een brief van het raadslid Molenaar (GroenLinks) over het rapport van Ernst&Young inzake het faiilissement van welzijnsinstelling Alcides.
De brief komt als ingekomen stuk op de (suppletore) raadsagenda van 30 juni a.s. In de brief stelt dhr. Molenaar voor om het onderwerp te bespreken in de commissie AZ van 13 september.
De raadsvoorzitter moet nog bepalen wat zijn behandelingsvoorstel van de brief zal zijn. Dit komt ook in seniores vanmiddag nog ter sprake.
Het genoemde rapport ligt bij mij ter inzage.

Mechtild Rietveld
griffier
==========================================================
Amsterdam, 29 juni 2005

Aan de Stadsdeelraad,

Hierbij bied ik u een kopie (ter inzage) aan van het rapport ‘Oriënterend onderzoek naar het faillissement van de stichting Alcides’ van Ernst & Young, uitgevoerd in opdracht van de curatoren van Alcides en de stadsdelen Zeeburg, Zuidoost en Zuider-Amstel.
Uit berichten in de pers en de eerdere aandacht in onze stadsdeelraad hebt u kunnen opmaken dat dit rapport een serieuze zaak behandelt. Ook voor ons stadsdeel, omdat de voorzitter van het dagelijks bestuur als toezichthouder betrokken was en drie genoemde stadsdelen direct belanghebbenden zijn.
Vanzelfsprekend dient de kwestie Alcides en het rapport zorgvuldig behandeld te worden. Wel vinden wij het van belang om ook in onze stadsdeelraad het rapport en zijn eventuele consequenties te bespreken. Het faillissement van stichting Alcides zelf is daarbij geen onderwerp, de positie van een van onze dagelijks bestuurders wel.
Aangezien het rapport momenteel in de andere stadsdeelraden aan de orde is, stellen wij u voor dit thema samen met o.a. de verklaring van de leden van de Raad van Toezicht van 25 juni 2005, na het zomerreces voor bespreking te agenderen in de commissie Algemene Zaken. Indien gewenst kan de behandeling een vervolg krijgen in de deelraadsvergadering.
Een kopie van het rapport ligt thans ter inzage bij griffie. Daarmee zijn alle raadsleden in de gelegenheid om het rapport tijdens het reces te lezen en in hun fracties te bespreken.

Met vriendelijke groet,
namens de GroenLinksfractie

F. Molenaar
fractievoorzitter
OPEN BRIEF AAN ANNELIZE VAN DER STOEL


Vandaag in Het Parool van mijn hand een Open Brief aan AnneLize van der Stoel, stadsdeelvoorzitter in het centrum en voormalig voorzitter van de Raad van Toezicht van de welzijnsgigant Alcides die in april 2004 hopeloos failliet ging. De reden is het verschijnen van het onderzoeksrapport van Ernst & Young, dat - hoewel volledig gestript door haar advokaten - Van der Stoel bepaald niet vrijpleit. Integendeel. Vandaar dus onderstaande brief.
‘U bent uw collega’s een verklaring schuldig’

Geachte mevrouw Van der Stoel,
Omdat u bij een vorig stuk van mijn hand over de Alcides-kwestie (Het Parool, 19 november 2004) zich publiekelijk afvroeg waarom een GroenLinks- senator zich zo nodig met uw betrokkenheid moest bemoeien, is het misschien goed dat ik mij nader verklaar. Daarvoor moet ik terug naar 10 oktober 2002, toen ik een email ontving van Albert van Wingerden, voorzitter van de Raad van Bestuur van Alcides, waarin hij reageerde op een column die ik in het Tijdschrift voor de Sociale Sector had geschreven over de krankzinnigheid van het landelijk aanbesteden van welzijnswerk. Van Wingerden meende dat ik er totaal achterhaalde opvattingen op nahield en wees op het grote succes van Alcides met vestigingen in Aalsmeer, Almere, Alphen aan de Rijn, Amersfoort, Amsterdam, Dordrecht, Emmen, Landsmeer, Leiden, Purmerend en Zaandam.
Wij mailden een tijdje heen en weer zonder een stap dichter tot elkaar te komen, waarbij ik hem tenslotte uitnodigde om er dan maar eens een publiek debat over te organiseren. Sindsdien heb ik niks meer van hem vernomen. Maar mijn belangstelling voor de welzijnsgigant was gewekt. Ik schreef er regelmatig kritische stukjes over, die Van Wingerden kennelijk niet aan de leden van de Raad van Toezicht heeft doorgespeeld. Zo heeft u het stukje gemist, waarin ik mijn verbijstering uitsprak over de rol van Raad van Toezicht. Ik was werkelijk stomverbaasd toen ik vernam dat u daar voorzitter van was. Dat zou in mijn partij ondenkbaar zijn: een politieke functie in een stadsdeelbestuur laat zich niet combineren met een positie van toezichthouder van een plaatselijke welzijnsorganisatie op overnamepad. Dat zou de VVD ook niet moeten accepteren.
Hoezeer ik gelijk had, bleek in november 2004 toen duidelijk werd dat u als voorzitter van de Raad van Toezicht op de hoogte was van het feit dat Van Wingerden in zijn poging om het welzijnswerk in het stadsdeel Zeeburg over te nemen zijn financiële gegevens moedwillig had opgeleukt.Daarover schreef ik toen een kwaad stuk in deze krant. U reageerde daarop in een brief aan de leden van de deelraad Amsterdam- Centrum, waarin u liet weten niks te kunnen zeggen door een zwijgplicht vanwege een lopend onderzoek van het accountantsbureau Ernst & Young. Daarom zou u aandringen ‘op een spoedige publicatie van de bevindingen’.
Dat bleek een leugen.Uw advokaat heeft een half jaar met de onderzoekers gesteggeld over de inhoud van het rapport. Wie leest wat er vervolgens is overgebleven, wordt daar buitengewoon nieuwsgierig naar. Ik heb namelijk zelden zo’n kaal rapport gelezen. Er wordt (of mag?) geen conclusie getrokken, essentiële feiten ontbreken, de rol van de Raad van Toezicht wordt toegedekt. Het commentaar dat een onthutste Paul Sturkenboom, die als turn-around-manager de teloorgang van dichtbij heeft mogen meemaken, als bijlage aan het rapport laat toevoegen is vernietigend.
Een kleine greep: ‘In het rapport wordt niet vermeld dat in de tweede helft van 2002 bewust een lid van de Raad van Toezicht is teruggetreden omdat hij de wijze waarop er toezicht werd gehouden ( ) ondeugdelijk vond.’ En: ‘In het rapport wordt niet vermeld dat de Raad van Toezicht weet had van de slechte administratieve organisatie, inadequate en te late jaarverslaggeving over 2001 en 2002 en daar tot juni 2003 genoegen mee heeft genomen.’ ‘Geen melding wordt gemaakt van essentiële verslagen van de Raad van Toezicht en de Financial Audit committee ( ) in de periode augustus 2003 en december 2003.’ Het zal aan mij liggen, maar ik had na lezing van het rapport wel zo’n vermoeden waar Uw advocaat zich het afgelopen half jaar zo druk om heeft gemaakt.
Het is daarom lachwekkend dat dit volledig gestripte rapport als vertrouwelijk is bestempeld. De leden van uw stadsdeel kunnen het daarom niet krijgen, in tegenstelling tot wat u hen eerder heeft beloofd. Ze hebben daar recht op (ik stel hen graag een kopie ter beschikking), want ondanks alle tekortkomingen bevestigt het rapport precies wat we al wisten, namelijk dat de financiële administratie van Alcides nooit op orde is gekomen, waardoor het ene na het andere financiële lijk uit de kast tuimelde, dat het toezicht amateuristisch was en dat gezien de vermogenspositie van Alcides de bedrijfsovernames in Emmen en Zeeburg, waarvoor bij elkaar meer dan een miljoen euro is betaald, volkomen onverantwoord waren. Sterker: het vermoeden rijst dat zonder deze overnames het faillissement voorkomen had kunnen worden.
Maar Van Wingerdens Alcides moest en zou groot worden. Dus was een leugentje om bestwil gerechtvaardigd. Het E&Y-rapport maakt melding (p.32) van een memo dat Van Wingerden op 8 mei 2003, als de onderhandelingen met Zeeburg in volle gang zijn, aan zijn Raad van Toezicht stuurt: ‘Een keer een behoorlijk verlies hoeft geen ramp te zijn, maar het komt heel slecht uit als je zulke cijfers moet laten zien aan potentiële opdrachtgevers (Zeeburg, Amersfoort Vathorst). Die zouden subiet afhaken. Gelukkig zijn we (na overleg met de accountant) in de gelegenheid over 2002 een positief resultaat te laten zien.’ Een dag later gaan er cijfers over 2002 naar Zeeburg die wijzen op een winst van € 880.000,-. Dat was puur bedrog.

Mevrouw Van der Stoel, dat memo kwam op uw bureau terecht! Inclusief de aarzeling van één van de andere toezichthouders, die zich afvroeg of het niet beter was eerst orde op financiële zaken te stellen. U vond van niet. U vond het geen probleem om Van Wingerden naar uw collega’s één stadsdeel verder te sturen met een tas vol leugens. Met alle gevolgen vandien. De vorige keer dat de kwestie in de publiciteit kwam, kon u nog wegduiken achter het lopend onderzoek en uw – naar later bleek: zelf opgelegde - zwijgplicht. Dat kan niet meer: de feiten zijn onverbiddelijk. U vond uw dubbelvoorzitterschap geen probleem, zei u. Nu blijkt dat u als toezichthouder uw politieke collega’s een oor hebt aangenaaid, kunt u niet langer zwijgen. U bent ze een verklaring schuldig.
De tekst van de open brief is te downlaoden via deze site, klik hier en kijk in de lijst bij '2005-06 Het Parool - Open Brief aan AnneLize van der Stoel.doc'.

Bij een vorig artikel in Het Parool vroeg AnneLize van der Stoel zich publiekelijk af waarom ik me zonodig met deze zaak moest bemoeien. Om haar ter wille te zijn heb ik een klein dossiertje samengesteld met de belangrijkste Alcides-documenten van mijn hand. Zie 2005-06 dossier Alcides - van der Stoel.doc
Zeer informatief en compleet is het dossier dat Leefbaar Zuid-Oost over Alcides heeft ongebouwd. Zie dossier Alcides.
EK haalt streep door Europese bewaarplicht


De Eerste Kamer wordt algemeen (en terecht) afgedaan als een stoffigh orgaan dat zeldne zijn tanden laat zien. Maar soms gebeurt het toch, zoals vandaag toen de commissie justitie het Donner buitengewoon moeilijk maakte om providers te gaan verplichten al het email en internet verkeer op te slaan. Totale onzin, zei de Kamer eensgezind, en stelde Hans Franken in de gelegenheid om dat zijn partijgenoot Donner onder de neus te wrijven. Hieronder het verslag uit Het Parool.

DEN HAAG - De Eerste Kamer ziet niets in de Europese plannen gegevens over telefoon- en internetverkeer op grote schaal op te slaan. Senator Hans Franken (CDA) voerde gisteren zo veel bezwaren aan dat minister Piet Hein Donner van Justitie er geen weerwoord op had.
De Eerste Kamer wil dat Donner niet instemt met Europese plannen om de ’verkeersgegevens’ van telefonie en internetgebruik te bewaren. Donner zei gisteren dat hij in het Europees overleg duidelijk zou maken dat Nederland zich nog niet zou binden aan enig voorstel.
De voorstanders, vooral te vinden bij politie en justitie, denken dat door gegevens over e-mail en internetverkeer te bewaren, criminele netwerken in kaart kunnen worden gebracht en voorbereidingen voor terrorisme kunnen worden verhinderd.
Volgens senator Franken, die mede namens de andere partijen sprak, gaat deze bewaarplicht weinig tot niets opleveren, zullen de kosten sterk oplopen en wordt een te grote inbreuk op de privacy gepleegd. ’’Nederland wordt niet veiliger wanneer we de postbode verplichten tot het administreren van elke brief die hij bezorgt.’’
Of de senatoren ooit het groene licht zullen geven voor een uitgebreide plicht voor telecom- en internetaanbieders, is zeer te betwijfelen. Het vastleggen van de gegevens ’is net zo bizar als iedereen te verplichten een zuurstofmasker te dragen en de uitgeademde lucht van iedereen op te vangen en te analyseren,’’ aldus Franken, hoogleraar recht en informatica aan de Universiteit Leiden.
Donner heeft steeds gezegd dat de privacy niet ernstig wordt geschonden, omdat niet de inhoud van de communicatie wordt vastgelegd, maar alleen bijvoorbeeld de nummers die iemand heeft gebeld of de bezochte internetpagina’s. Volgens Franken klopt dat argument niet, omdat als stelselmatig dat soort informatie wordt verzameld, men een vrij volledig beeld kan krijgen van iemands leven. Hij voorspelde dat de Nederlandse internetproviders elke seconde vijftig gigabyte zouden moeten opslaan om een volledig overzicht te krijgen. De kosten daarvoor zullen volgens hem zo hoog oplopen dat internetten fors duurder wordt en diverse ondernemingen failliet zullen gaan.
Gegevens kunnen eenvoudig worden vervalst of onzichtbaar gemaakt, vervolgde Franken. Ook technische ontwikkelingen, zoals de vervanging van vaste telefonie door telefonie via internet, zullen het in de toekomst lastig zo niet onmogelijk maken om zinvol gegevens te verzamelen.
Donner had geen antwoord op deze stortvloed aan bezwaren. Hij zei te verwachten bij een informele bespreking van Europese ministers door deskundigen van politie en justitie voorgelicht te worden. Hij gaf toe ’dat we misschien moeten concluderen dat het voor internet niet doenlijk is’.
© Het Parool, 29-06-2005

Zie voor meer informatie: www.bewaarplicht.nl.
Persverklaring Anne Lize van der Stoel

25 Juni '05 - 18:08

Op 20 augustus 2004 hebben de voorzitter Anne Lize van der Stoel en het lid Els H. Swaab van de Raad van Toezicht van Alcides als vertegenwoordigers van de Raad vrijwillig met Ernst & Young gesproken. Inmiddels hebben zij kennisgenomen van het rapport van Ernst & Young d.d. 20 juni 2005. Hierbij volgt hun reactie.

Per 1 januari 2003 trad een drietal nieuwe leden, onder wie mevrouw Swaab, toe tot de Raad van Toezicht. In dit kader is voorafgaand aan toetreding gesproken met de externe accountant van Alcides. Op dat moment heeft de accountant desgevraagd laten weten dat Alcides een financieel gezonde organisatie was en dat over 2002 een positief resultaat werd verwacht.
Na de samenvoeging van de drie organisaties waaruit Alcides was ontstaan, had de verbetering van de administratie de permanente aandacht van de Raad van Bestuur en de Raad van Toezicht. De Raad van Toezicht heeft erop toegezien dat de Raad van Bestuur de aanbevelingen van de accountant met betrekking tot de verbetering van de administratie nauwgezet volgde en deze tot tevredenheid van de accountant doorvoerde. In dit kader heeft de Raad van Toezicht erop toegezien dat externe specialisten werden ingehuurd teneinde de noodzakelijke verbeteringen door te voeren. Voorts is door de Raad van Bestuur gezorgd voor een nieuw boekhoudprogramma en is de vacature die was ontstaan na het vertrek van een lid van de Raad van Bestuur, verantwoordelijk voor financiën, ingevuld door het aanstellen van een financieel interim manager.
In het voorjaar van 2003 is, mede op instigatie van de Raad van Toezicht, een aantal maatregelen ter kostenbesparing doorgevoerd. Dit nadat was gebleken dat directeuren van de werkmaatschappijen van Alcides zich niet aan de begroting voor 2003 hielden. De verscherpte aandacht van de Raad van Bestuur voor het functioneren van de directeuren van de werkmaatschappijen heeft onder meer geleid tot het in juni 2003 niet verlengen van het contract van één van de onvoldoende functionerende directeuren.
In mei 2003 was sprake van de mogelijke overname van de welzijnsorganisatie in Stadsdeel Zeeburg. Op initiatief van de Raad van Toezicht heeft financieel onderzoek plaatsgevonden naar de boeken van de failliete Stichting Welzijn Zeeburg. Stadsdeel Zeeburg heeft op zijn beurt financieel onderzoek naar Alcides laten verrichten. Uit dit laatste onderzoek kwam het advies naar voren met Alcides in zee te gaan, waarna de overname heeft plaatsgevonden.
In juni/juli 2003 bleek de financiële positie van Alcides aanzienlijk verslechterd te zijn, mede als gevolg van het feit dat de stadsdelen in toenemende mate betalingen weigerden, in een aantal gevallen achteraf opnieuw wensten te onderhandelen over de prijs van reeds geleverde diensten, dan wel achteraf nieuwe voorwaarden voor afrekening stelden. De Raad van Toezicht heeft, zodra de Raad signalen bereikten van de verslechterde financiële toestand, een (aanvankelijk intern) onderzoek gelast.

De Raad van Toezicht heeft ingevolge zijn statutaire taken het volgende ondernomen:
- op 15 juli 2003 heeft de Raad van Toezicht een extern accountantsbureau opdracht gegeven een quick scan uit te voeren. Dit bureau heeft op 8 augustus 2003 gerapporteerd;
- op advies van het externe accountantsbureau heeft de Raad van Toezicht na een door de Raad van Toezicht zelf gehouden sollicitatieprocedure een turn-around manager aangesteld, die op 28 augustus 2003 is benoemd;
- de begin 2003 op aanraden van de externe accountant ingestelde auditcommissie heeft zich belast met het intensief volgen van de financiële gang van zaken binnen Alcides;
- de Raad van Toezicht heeft uit zijn midden een gedelegeerd bestuurder aangewezen,
- teneinde gezamenlijk met de turn-around manager de dagelijkse leiding binnen Alcides op zich te nemen.

Op 12 september 2003 heeft de turn-around manager een eerste plan van aanpak gepresenteerd. Naar aanleiding van dit plan van aanpak heeft de Raad van Toezicht:
- een onderbouwing gevraagd wat betreft de arbeidsrechtelijke, fiscale en financiële uitgangspunten van het plan van aanpak;
- extern (financieel) advies gevraagd, waaruit bleek dat de financiële onderbouwing van het plan onvoldoende zou zijn teneinde externe financiering te kunnen krijgen;
- gewezen op het feit dat de Ondernemingsraad van Alcides, zoals wettelijk voorgeschreven, diende te worden geraadpleegd, hetgeen niet gebeurde voor het gehele plan.
Gelet op het ontbreken van voldoende onderbouwing heeft zowel de Raad van Toezicht als de Ondernemingsraad van Alcides zijn goedkeuring aan het gepresenteerde plan van aanpak onthouden. Nadat de dagelijkse leiding was begonnen met de uitvoering van het plan, bleek deze echter te stranden als gevolg van de volgende feiten:
- het CWI de in het kader van de reorganisatie gevraagde ontslagvergunningen niet integraal bleek te aanvaarden;
- de verzoeken voor externe financiering werden afgewezen;
- de bestaande kredietfaciliteit door de huisbankier van Alcides op basis van het plan van aanpak werd ingetrokken;
- de fiscale onderbouwing van het plan onvoldoende bleek;
- de juridische herstructurering van de organisatie van Alcides niet conform het plan kon worden uitgevoerd.

De laatste grote ingreep van de Raad van Toezicht, het inzetten van een zware turn around manager, die op zijn beurt een aantal interim managers inschakelde, heeft het faillissement niet kunnen voorkomen.
Uit bovenstaande blijkt dat de Raad van Toezicht al het mogelijke heeft gedaan het faillissement te voorkomen. Het door Ernst & Young uitgebrachte rapport bevestigt dit.

Noot voor de pers: Dit is de reactie van de Raad van Toezicht op het rapport van Ernst & Young. Besloten is verder geen commentaar te geven.

Vrij naar Marsman (1)
Denkend aan Holland
zie ik trage vergaderingen
langs torenhoge
papierbergen gaan,
rijen onverstoorbaar
dezelfde punten
op de agenda staan,
en in onophoudelijk
gepraat verzonken
papieren beleid
verspreid door het land,
cijfers, wenkbrauwen,
veel linker handen
op zoek naar het verband,
koffie geurt geduldig,
problemen worden vakkundig
in grijze veelkleurige
kantoren gesmoord,
en in alle gewesten
wordt de werkelijkheid
door golvende statistieken
gevreesd noch gehoord.
Julius Vischjager en de vertederingsconcerten
Wie hem eenmaal gesproken heeft, vergeet hem nooit meer: Julius Vischjager. Vischjager is de uitgever, enig redacteur, fotograaf en hoofdredacteur van het enige dagblad in Nederland dat wekelijks verschijnt: de handgeschreven Daily Invisible. Vischjager is een fenomeen, die zich inmiddels het recht verworven heeft om op de persconferenties van de minister-president de laatste vraag te mogen stellen. Waarvan in de Daily Invisible de week erop handgeschreven verslag wordt gedaan.
Vischjager belt ook regelmatig Amsterdamse kamerleden op en dan spreekt hij je aan op een manier alsof we elkaar gisteren nog gesproken hebben. Ik had hem al een tijd niet aan de lijn gehad, maar vnadaag kwam hij weer door: "Ja met Julius Vischjager."Daarop volgt altijd een heel verhaal, waar doorgaans geen touw aan vast te knopen is, maar wat je - weet ik inmiddels uit ervaring - niet hoeft te onderbreken, want op het einde van de rit, mompelt Julius nog wat, meldt dat hij ook een beetje links en nog wat van die verbalen stuiptrekkingen, waarna hij onder dankzeggiing het gesprek eindigt.
Vast terugkerend thema zijn de 'vertederingsconcerten', die Julius overal wenst te geven. Dit keer zou hij dat willen doen in Moskou, op uitnodiging van de Eerste Kamer, vanwege een gesprek met de dissident Anna Politiskaja, die Poetin tegen het zere been heeft geschopt, maar als goedmakertje door Balkenende, 'ja Jan-Peter is het er helemaal mee eens, en Bot ook', wordt gestimuleerd, terwjl Remkes - 'de zuiplap, ik ken Johan wel' - er de draak mee steekt, en Dees zal me er wel op aanspreken en dan komt het in orde, want de Eerste Kamer is een intellectueel instituut, die goede sier kan maken met zo'n vertederingsconcert. Vlak voor hij ophing riep ik nog: 'geweldig plan, mijn zegen heb je, Julius!', maar ik betwjfel of hij het gehoord heeft.
De mensen achter



'Een Ander Nederland' in vergadering bijeen.
Linksboven: Diederik Samsom (PvdA, TK). Rechtsboven, v.l.n.r.:
Diederik Samsom, Leo Platvoet (GL, EK), Adri Duivesteijn (PvdA, TK),
Jos van der Lans, Ronald van Raak (SP, EK).
Rechtsonder: Jos van der Lans, Adri Duivesteijn en Ronald van Raak.
Linksonder: coördinator Leo Platvoet.
Op de foto's ontbreken:
Bert Middel (PvdA, EK), Tiny Kox (SP, EK) en Marijke Vos (GL, TK).
Briefwisseling over motie-Baarda


Ik ben door mijn rug gegaan, dus heb mij voor vandaag afgemeld. Dat is niet heel erg, want ik had niet erg veel te doen. Er is een plenair beleidsdebat over onderwijs en arbeidsmarkt, en er zijn wat commissies. Daarvan is eigenlijk alleen de commissie Verkeer & Waterstaat, waar ik voorzitter van ben, van belang. Het is voor buitenstaanders vemroedelijk nauwelijks te volgen, maar de commissie vecht sinds jaar en dag een interpretatieslag uit met het ministerie van Verkeer en Waterstaat, en in het bijzonder met staatssecretaris Schultz, over de duiding van de motie-Baarda. Dat is een cruciale motie die bij de behandeling van de zogeheten Schipholwet door de Eerste Kamer is aangenomen en die er voor moet zorgdragen dat bescherming in de nieuwe wet 'gelijkwaardig' is aan de PKB van 1995. De staatssecretaris rommelt echter in haar verwijzing naar de motie voortdurend met de betekenis van deze motie, en dat heeft vooral consequenties voor de bescherming van het zogeheten 'buitengeied'. Dat is een zone tussen een onmiddellijke ring om Schiphol(de 35 KE-geluidszone) en een veel ver geleden grens (20 KE-geluidszone), waar in het oude PKB-regime een beschermingsniveau gold die ook in de nieuwe wet moet worden waargemaakt. Uit dit gebied komen - zoveel zal duidelijk zijn - ook de meeste klachten. En de discussie spitst zich momenteel toe op hoeveel meet- en handhavingspunten er nu precies moeten komen. De oude wet kende enige honderden berekeningspunten, de nieuwe wet introduceert maar een tiental meetpunten. Is dat gelijkwaardig? De commissie-Eversdijk die dat allemaal moet uitvogelen heeft inmiddels voorgesteld om het aantal meetpunten uit te breiden naar zo'n 140. Dat is zeer tegen het zere been van Schiphol en Schultz die natuurlijk vrezen dat zo'n fijmazig meetsysteem tot te veel beperkingen zou kunnen leiden. Vandaar dat de commissie vandaag het volgende antwoord zal doen uitgaan richting staatssecretaris Schultz:
Namens de vaste commissie Verkeer & waterstaat danken wij u voor uw brief van 19 april j.l.. De commissie houdt vast aan de formulering dat ‘het nieuwe stelsel in vergelijking met de PKB 1995 een gelijkwaardige bescherming moet bieden’. Dat doet zij niet omdat zij daarmee wil insisteren op, zoals u het noemt, ‘een rechtstreekse toets op gelijkwaardigheid’, want deze is inderdaad op een aantal punten onmogelijk. Daarover geen misverstand. De commssie blijft bij deze formulering juist vanwege die punten waar wèl naar gelijkwaardigheid gestreeft moet worden. Dat betreft met name de bescherming tegen geluidsoverlast, in het bijzonder met betrekking tot het zogenaamde buitengebied. In dat opzicht is de commissie meer dan nieuwsgierig naar uw reactie op de voorstellen, zoals de commissie-Eversdijk die heeft neergelegd in haar jongste voortgangsrapportage.
Nu is Schultz dus weer aan zet.
Wordt vervolgd.
LANDPARK ASSISIË


Tussen Tilburg en Den Bosch, in de flank van het dorp Biezenmortel en ingesnoerd door een sporlijn en een natuurgebeid ligt een terrein dat in Brabant bekend staat als Huize Assisië. Of beter: bekend stond als Huize Assisië. Want sinds een jaartje of tien is de naam verdwenen en staan er bij de ingang van het 70 hectaren tellende terrein bordjes met de naam PRISMA erop. Prisma is een grote instelling voor 'mensen met een handicap' en door een fusie heeft Prisma de naam Huize Assisië naar de geschiedenisboeken verdreven. Maar wie de moeite neemt om het terrein op te zoeken, proeft de geschiedenis nog steeds. Een kapel, oude gebouwen, de geest van de Broeders Penitenten die - in de geest van de Heilige Franciscus van Assisië - hier honderd jaar geleden met hun zorg voor gehandicapten begonnen is nog steeds te proeven.




Op dit terrein wil Prisma iets heel nieuws gaan creeren, iets wat voortborduurt op het verleden, iets wat vernieuwend is in de zorg en iets dat extra cachet geeft aan de unieke locatie van het terrein. Dat moet, omdat de vermaatschappelijking van de zorg voor gehandicapten er voor heeft gezorgd dat er steeds minder mensen op het terrein wonen. Elk jaar wordt het leger in de huizen, omdat er steeds meer bewoners verhuizen naar woningen in de stad of in het dorp. De tijd van de afzondering is voorbij.
Maar ze laten een uniek terrein achter, waar Prisma iets moois, iets unieks mee wil gaan doen. De richting daarvoor wordt beschreven in de Ontwikkelingsvisie LANDPARK ASSISIË die deze dagen is verschenen en die ik in opdracht van de Raad van Bestuur van Prisma begin dit jaar heb geschreven. Het is een een soort reisgids geworden, een handleiding voor een reis naar de toekomst, voor een reis waarin wonen, zorgen, werken en cultuur elkaar op een bijzondere locatie moeten gaan ontmoeten. U kunt deze reisgids downloaden in pdf-formaat door hier te klikken.


Nieuwsbrief 4 van:


Méér ondertekenaars!
Ruim 1500 mensen hebben tot nu toe onze oproep voor een Ander Nederland ondertekend. Hoewel het geen petitie is die zal worden aangeboden aan Bos, Halsema & Marijnissen, zou het mooi zijn als het aantal ondertekenaars gestaag blijft groeien, omdat er zo een groot digitaal netwerk ontstaat van mensen die zich uitspreken voor dat progressieve alternatief. Daarom vragen wij elke ondertekenaar zijn digitale omgeving op deze mogelijkheid te wijzen. Heeft u al getekend? Nee, dat kan hier.

Het was even rustig
Het referendum m.b.t. de Europese grondwet hield ook de initiatiefnemers van Een Ander Nederland bezig, vandaar dat het rustig was rond het thema progressieve samenwerking. PvdA en GroenLinks stonden tegenover SP in het EU-grondwet strijdperk. Maar waren de tegenstellingen tussen deze partijen nu zo onoverkomelijk dat de progressieve samenwerking wel vergeten kan worden? Geenszins! Allereerst valt op dat de achterbannen van de drie linkse partijen niet homogeen stemden. Van de SP-achterban stemde het overgrote deel ook tegen, maar een fors deel van de GroenLinks- kiezers stemde tegen en zelfs een meerderheid van de PvdA-kiezers. Het lag dus verdeeld. Bovendien: uit de discussies bleek dat PvdA, GroenLinks en SP niet zo zeer verschilden over het einddoel van Europese samenwerking, maar wel over de vraag of de grondwet het goede middel was om dat te bereiken. Het ‘Nee’ van de kiezers moet aangegrepen worden door de linkse partijen om te onderzoeken of links het initiatief kan nemen in de discussie over de vraag hoe het nu verder moet met de Europese Unie.

Opiniepeilingen blijven gunstig
PvdA, SP en GroenLinks blijven goed scoren in de peilingen. Als we afgaan op de NOVA-peilingen schommelen de drie samen rond de 75 zetels. Zie voor de recente peilingen: www.politiekebarometer.nl

Motieboek: Bouwstenen voor Een Ander Nederland
Op 1 mei presenteerde Een Ander Nederland in de Balie het Motieboek: Bouwstenen voor Een Ander Nederland’. Hierin worden de ruim duizend moties opgesomd en geanalyseerd die PvdA, GroenLinks en SP onder dit kabinet hebben ingediend. In 79% van de gevallen stemden de linkse partijen voor elkaars moties, waaruit blijkt dat er in de praktijk al fors wordt samengewerkt. Ook de moties waarover géén overeenstemming bestond, zijn opgenomen, want ook dat zegt iets. In het Motieboek zijn de moties per onderwerp gebundeld en wordt in hoofdlijnen beschreven wat de partijen bindt. Zo ontstaat een caleidoscopisch beeld van hoe dat andere Nederland er uit kan zien. Hier en daar fragmentarisch, zeker, maar als eerste bouwsteen geeft het een stevig fundament voor verdere meningsvorming over de kansen op een progressief alternatief. Het Motieboek staat integraal op de website.

Verslag uit De Balie
Op 1 mei jl. presenteerde Een Ander Nederland het Motieboek – en ook een beetje zichzelf – in De Balie te Amsterdam. Klik voor een (foto)verslag: hier.

Partijraad GroenLinks ondersteunt oproep ‘Een Ander Nederland’
De Partijraad van GroenLinks heeft op zijn vergadering van 21 mei jl. een motie aanvaard, waarin steun wordt uitgesproken aan de oproep ‘Een Ander Nederland’, de leden van GroenLinks worden aangemoedigd deze oproep te ondertekenen en het partijbestuur van GroenLinks wordt gevraagd ‘adequate activiteiten te ontwikkelen om de linkse samenwerking verder te concretiseren’.


Van links naar rechts:
Leo Platvoet, Adri Duivesteijn, Diederik Samsom,
Jos van der Lans en Ronald van Raak.
Afwezig: Tiny Kox, Bert Middel, Marijke Vos, Arda Gerkens.
Stemverklaring GroenLinks-fractie



De Eerste Kamer heeft vandaag officieel gestemd over de Zorgverzekeringswet en de Wet op de Zorgtoeslag. Wat we eigenlijk al een week wisten, werd nu ook officieel: de Zorgverzekeringswet werd met 45 tegen 24 stemmen aangenomen. Alleen de linkse partijen: PvdA, GroenLinks en SP stemden tegen. Vervolgens werd de Wet op de Zorgtoeslag met algemene stemmen aangenomen, niet omdat het een goede wet is, maar omdat deze wet voorkomt dat de gigastijging van de premies zeer nadelige inkomenseffecten zou hebben. Daar kun je dus niet tegen zijn.
Vervolgens stemde de Kamer nog over twee moties. De eerste motie (motie-Hamel) beoogde de de wet niet op 1 januari 2006 in te laten gaan. Hier bleek alleen de linkse oppositie voorstander van. Met de tweede motie (motie-Swenker) probeerden de regeringspartijen, naar eigen zeggen, een paar scherpe kanten uit het wetsvoorstel te halen. Wat mij de opmerking ontlokte dat je in dat geval toch maar beter tegen de wet zou kunnen stemmen. De motie werd met ruime meerderheid aangenomen, alleen GroenLinks en de SP wilden aan deze politieke schaamlappen geen steun verlenen. Hieronder treft u de twee stemverklaringen van de GroenLinks-fractie aan.


Zorgverzekeringswet en Wet op de Zorgtoeslag

Ik heb reeds vorige week aangekondigd dat mijn fractie tegen de zorgverzekeringswet zal stemmen. Ik vat hier nog even onze kernbezwaren samen:
1. De wetten vervangen een overheidsbureaucratie door een verzekeringsbureaucratie, waardoor we nog verder van huis komen.
2. De balance of power tussen cliënten, professionals, zorgaanbieders en zorgverzekeraars is absoluut onevenwichtig.
3. De logica van het geld gaat de kwaliteit van het zorg overheersen.
4. Er is geen enkele garantie dat daarmee op termijn kostenbeheersing wordt gerealiseerd, integendeel op de kostenverhogende factoren heeft deze stelselherziening geen invloed.
5. Er dreigt veel ellende te ontstaan voor die cliënten die van de door zorgverzekeraars voorgesorteerde paden gaan afwijken. Echte keuzevrijheid wordt een ware hindernissenloop.
6. De wet telt zoveel losse eindjes en oningevulde gaten dat de kans op een een zorgvuldige invoering minimaal is en alleen al om die reden zou de Eerste Kamer dit wetsvoorstel moeten verwerpen.

Motie-Swenker

Ik heb mij vorige week in een eerste reactie op de motie-Swenker niet onwelwillend over de motie uitgelaten. Ik zag er - zo op het eerste gezicht – geen kwaad in. Nadat mijn fractie een week de tijd heeft gehad om de motie nog eens grondig te bestuderen is zij tot de conclusie gekomen dat er ook niks goeds in zit.
De motie bevat drie elementen:
1. Door de restitutiepolis tot norm te verheffen en naturapolis als korting te presenteren, suggereert de motie dat de keuzevrijheid van artsen geen geweld wordt aangedaan. Naar onze mening is dat een woordenspelletje, want hoe je het ook wendt of keert en of je nu van toeslagen of kortingen spreekt er zal een harde prijsconcurrentie op polissen komen wat dat is zit nu neenmaal in deze wet gebakken. Dat leidt er toe dat keuzevrijheid onvermijdelijke een duurdere prijs krijgt.
2. Het tweede element gaat over de introductie van naheffing in de vereveningssystematiek. Naar ons oordeel is dat een uitkomst die ook zonder uitspraak van deze kamer in het overleg met zorgverzekaars tot stand zal komen, want dat is het belang van de zorgverzekeraars zelf. Als ze dat niet voor elkaar hadden gekregen zouden zij geen knip voor hun neus waard zijn. Dit is dus een overbodige uitspraak.
3. En dan tenslotte het onderzoek naar het systeem van een verplicht eigen risico aan de voet als uitweg uit de chaos die ontstaat door stapeling van eigen risico’s en no claim. Voorzitter daar is een veel eenduidiger en effectievere oplossing voor: schrap de no claim.

Kortom, wij kunnen de motie niet anders zien dan een veel te schraal doekje voor het bloeden. De motie zal aan de te verwachten chaotische praktijk van de Zorgverzekeringswet niets ten goede veranderen.
Om die reden zal de fractie van GroenLinks de motie dan ook niet steunen.

Reactie Zorgverzekeringswet
Heer Van der Lans,

Uit beroepsmatige (mea culpa, mea culpa: ik werk bij een zorgverzekeraar) maar ook persoonlijke interesse (oud-verpleegkundige en 'burger') volg ik met name de ontwikkelingen rondom de Zorgverzekeringswet.
Uw inbreng in het debat van 7-6 in de Eerste Kamer vond ik bijzonder duidelijk, en gaf in elk geval de geruststelling dat er in ieder geval ergens wat verder gedacht wordt dan de oppervlakte van het bewerkstelligen van 'een historisch feit'.
Toch maak ik me ernstige zorgen over de wijze waarop deze wet nu tot stand dreigt te gaan komen. Sterker nog, naar mijn idee wordt ze ordinair 'verkocht'. En dekken partijen zich ook alvast in voor de kat in de zak.
Immers, CDA, voorafgaande weken aan het debat nog zó faliekant tegen, heeft in mevrouw van Leeuwen plots een fanatiek voorvechtster gevonden. En dat is ter plaatse beloond met de toezegging van enkele miljoenen aan de patiënten- en consumentenorg. Waarvan mevrouw van Leeuwen bestuurslid is!? Van ieder ander land zouden we zeggen 'omkoperij'; in Nederland zeggen we 'dat is politiek'.
En dan de VVD zelf. Is het niet hoogst dubieus dat Hoogervorsts eigen partij eigenlijk niet kan ontkennen dat het wetsvoorstel een gatenkaas is, en moet steunen op een handvol toezeggingen? Tsja, de eigen minister afvallen kan natuurlijk niet, dus de toezeggingen worden als pilaar gebruikt om een slecht getimmerde brug te steunen.
En dan het alvast wijzende vingertje van mevrouw Dupuis. Die gemene zorgverzekeraars! Die pesten de zorgverleners. Maar...zij voeren toch gewoon regels uit die zijn/worden bedacht? En, gek genoeg, met de nieuwe wet wordt dat heus niet beter. VVD hamert op 'toezicht!' Kortom, die vrije markt die men zich voorstelt, wordt straks omgeven door vier grommende Dobermanns: NMa, CTZ, Zorgautoriteit en parlement. Dat zal een spontane marktwerking worden.
Mijn vertrouwen in 'de politiek' wordt, zeker opgeteld de perikelen die nu rondom de WAO onstaan, niet bepaald groter hiermee. En dat brengt me op een punt want momenteel steeds als een hardnekkig wolkje boven alle politieke ontwikkelingen hangt: het wantrouwen van 'de burger' in het kabinet.En, in hoeverre speelt dat mee in de besluitvorming van de senatoren? Immers, duidelijk is dat dat wantrouwen er is, dat heeft Balkenende duidelijk toegegeven direct na het recente referendum; PvdA is druk aan het 'onderzoeken' en mevrouw Swenker durft in debat op dinsdag, met 500.000 verse handtekeningen op zak, zelfs te beweren dat er geluisterd moet worden naar 'de burger'. (En besluit vervolgens dat die heus wel genoeg weet omdat er een campgane volgt. Ná haar 'ja'!) En Hoogervorst zegt nóg wat toe: dat hij zijn baan wel zal inleveren als er chaos ontstaat.
Ja, en?
Dat is helemaal een fraai voorbeeld van je verantwoordelijkheden nemen: chaos maken, weglopen en er dus nog ieder ander mee opzadelen.
Kortom, wat zijn die constateringen en toezeggingen allemaal waard?
Is het nu werkelijk zo dat de Eerste Kamer haar berg twijfels overboord zet voor een handjevol toezeggingen en - vermoed ik - de zoveelste blamage voor de Tweede Kamer? Immers, dit zou de zoveelste druppel in een emmer vol onafgemaakte zaken en onvolkomendheden zijn van het huidige kabinet. Plus, wat zegt de kritiek van de Eerste Kamer over de geruisloosheid waarmee het voorstel is gepasseerd in de Tweede Kamer over de zorgvuldigheid en nadenkendheid van de Tweede Kamerleden?
En iedereen weet dat het zijden draadje waaraan het kabinet vastgemaakt is aan de muur die democratie heet, behoorlijk begint te rafelen. Durft de Eerste Kamer wel een zoveelste kerfje aan te brengen in dit draadje, wetende dat het misschien het laatste is om het kabinet krakend door de poten te laten zakken?
Maar goed, sorry dat het zo'n dramatisch lang verhaal is geworden, mijn verontwaardiging en opborrelende 'burgerbewustzijn' waren even niet meer in te perken. Ofwel, om ook maar een beetje zwakjes te leunen op een ander: 'Het spijt me dat deze brief wat lang is uitgevallen, ik had geen tijd om een korte te schrijven.'
Ik hoop van harte dat de Eerste Kamer haar verantwoordelijkheden zal nemen en dinsdag tot een weloverwogen, objectief besluit komt (maar vrees het ergste). Het is droevig dat de wanhoop om in elk geval één echte hervorming te bewerkstelligen, werkelijk zal ontaarden in het aannemen van een onafgemaakte wet. Die, door dat onafgemaakte, zowel de zorgverleners als de zorgverzekeraars én de burger de komende jaren zal leiden door een woud van terugwerkende-kracht besluiten.
Niet in oktober, noch in januari zal naar mijn idee chaos ontstaan (hooguit tijdelijke onrust), maar de langere termijn, waarin alle haastwerk rechtgetrokken zal moeten worden met allerlei terugwerkingen en na-besluiten etc., daar zie ik problemen.
Voor alle drie de partijen.
Ook kwa portemonnee.
Want tenslotte: wie belooft mij dat de vinnen van Zalm zich over een of twee jaar niet zullen sluiten om de zorgtoeslag?

met vriendelijke groet,
Mirjam
Zorgverzekeringswet: reactie Greet Costello

De afgelopen weken heb ik tientallen mailtjes ontvangen van vooral huisartsen die zich ernstig zorgen maakten over de Zorgverzekeringswet. Na afloop van het debat heb ik hen in een mailtje daarvoor bedankt, en hen verwezen naar mijn site en die van GroenLinks, waar ze mijn inbreng nog een konden nalezen. Dat leverde een aantal reacties op van zeer teleurgestelde huisartsen, zoals onderstaande.

Geachte heer Van der Lans,

Dankuwel voor de reactie op de mail en bedankt voor de bijdrage in het debat. Het grootste gedeelte van het debat heb ik via internet gevolgd. Tot mijn grote verdriet was al heel snel duidelijk dat de coalitiepartijen er voor hadden gekozen voor te stemmen. Daarna ging het ook nergens meer over, tenminste niet meer over de fundamentele keuze van marktwerking in de zorg die fundamenteel fout is en ook het probleem van een niet beheersbare gezondheidszorg niet gaat oplossen. De leden van de Eerste Kamer (uitgezonderd uw fractie en die van de PvdA en de SP) hebben zich mooi in de luren laten leggen en zich laten verkondigen dat het allemaal wel meevalt, dat overal wel een mouw aan te passen is, etc. etc.
Persoonlijk ben ik de laatste week bijzonder teleurgesteld in de politiek. Ik heb steeds maar gedacht dat de Eerste Kamer naar eer en geweten zich van zijn taak zou kwijten. Die taak heb ik zelfs nog opgezocht op de website van de Eerste Kamer. U zult het ongetwijfeld weten maar in 1848 schijnt minister Donker Curtius de taak van de Eerste Kamer als volgt te hebben omschreven: "niet in het stichten van het goede maar in het voorkomen van het kwade". Kat in 't bakkie zou je denken als zo ongeveer alle werkers in de gezondheidszorg tegen de marktwerking zijn en de macht van de verzekeraars vrezen, als je 500.000 handtekeningen verzamelt in 5 dagen, als je met het voorbeeld van de VS voor ogen kunt gaan zitten wachten op een duurdere gezondheidszorg die alles behalve solidair is, als alle patiënten die ik over de ZVW spreek unaniem tegen de wet zijn.
Maar het meest teleurstellende vond ik wel dat mevrouw Dupuis, ethicus nota bene, die eerst niets van de wet overliet haar ziel heeft verkocht aan de macht van de partij. Daarmee heeft ze voor mij alles wat ze verkondigd en geschreven heeft in één klap ongeloofwaardig gemaakt. En daarmee werd voor mij ook bijzonder duidelijk waar het vandaag de dag om draait: niet om de zorg, de zorgvuldigheid, de rechtvaardigheid, de solidariteit en de burgers maar om macht, om aanzien, om politiek gewin. Hetzelfde principe dus van de zorgverzekeringswet. En misschien is het nog wel het ergste dat ze (Hannie & co) het niet eens in de gaten hebben. Of ben ik nu weer zo naïef?
Uw beeldspraak van het schip op de werf vond ik overigens bijzonder treffend. Ik vrees dat we zwemvesten moeten gaan verzamelen.

Groeten,
Greet Costello, huisarts
Zorgverzekeringswet / Reactie Youri Berend
Ha jos van der lans,

Ik was vanmorgen toen ik wakker werd een beetje verbaasd dat de zorgwet door de eerste kamer heen was! Hoe kan het toch dat als ik van Leeuwen eerst een protestkaart zie tekenen, dat ze het volgende moment instemt met de plannen van Hogervorst?! Ik vind dit wel heel erg drastisch overstaggaan; vanaf de barricade (in hoeverre je nog op haar leeftijd over barricade's kan spreken) rechtstreeks de regenten stoel in na een bemoedigend schouderklopje van Hogervorst?!
Ik ben - net zoals jij - een generalist, en ben dus ook niet thuis in de kleinste wetten, en weet dus ook niet wat ik nu precies moet gaan verwachten van deze nieuwe zorgwet. Maar wanneer ik hoor dat de macht van de verzekeraar wordt uitgebreid, en het de regering allemaal minder gaat kosten, denk ik dat dat allerminst een vooruitgang zal zijn. Ik begin dit jaar aan m'n geneeskunde studie; maar ik heb het idee dat Hogervorst het vak totaal aan het uithollen is en enkel met de centen regeert.
En dan nog even dit: het was toch niet werkelijk zo -zoals het nieuws suggereerde- dat je had ingestemd met deze wet wanneer er een uitsel was gekomen?!!!
Laten we opweg naar 'een beter Nederland'!

groeten,

Youri Berends

REPLY

Beste Youri,

Het is vaker zo gegaan met Hannie van Leeuwen. Ze probeert het sociale gezicht van het CDA te redden, maar rommelt dan in operaties die principieel asociaal zijn. Dat gaat nooit goed. Dat zal ook bij deze wet blijken, die een nieuwe, dure, verzekeringsbureaucratie op de rails gaat zetten.
En wat betreft ons voorstemmen als de wet één jaar uitgesteld was. De kans dat de minister daarop zou in gaan, was nul komma nul, hij had alle zorgverzekeraars over zich heen gekregen. Dus als hij dat gebaar had gemaakt - wat voorpaginanieuws zou zijn geweest - dan had ik - zoals ik het precies heb geformuleerd - 'mijn fractiegenoten ter overweging gegeven om eventueel voor te stemmen'. Dat was een politiek spelletje natuurlijk, niet alleen was er geen haar op het hoofd van Hoogervorst die er over nadacht om tot uitstel over te gaan, zoals hij even later onmiddellijk beaamde, bovendien zou het overwegen van mijn collega's niet lang hebben geduurd. Kortom, het was gewoon een kort stukje politiek theater in een saai en droevig debat.
Hoe dan ook, dank voor je reactie en succes met je studie. Het blijft een geweldig vak, wat de politiek er verder ook van maakt.

gr. Jos van der Lans
Verzekeringsbureaucratie

Waar het hart vol van is, stroomt vanzelf je pen uit. Vandaag moest ik mijn column inleveren voor het juli/augustus-nummer van het Tijdschrift voor de Sociale Sector. Dat moest over de Zorgverzekeringswet gaan, waarover anders? Hieronder een plukje citaten. Wie niet kan wachten tot het nummer uitkomt, kan de volledige tekst nu al lezen. Klik hier (2005-07 TSS - verzekeringsbureacratie.doc).

Hoe kan het nu dat we overal bureaucratie ervaren, terwijl niemand dat wil? (...) Op een of andere manier strooien we elkaar zand in de ogen, waardoor we niet zien dat de middelen waarmee we de kwaal bestrijden nog wel eens erger zouden kunnen zijn dan de kwaal zelf. Het jongste voorbeeld van deze nationale vergissing wordt geleverd door de Zorgverzekeringswet, die vanaf 1 januari de gezondheidszorg naar zijn hand moet gaan zetten. (...) De verzekeraars maken afspraken met zorgaanbieders, maar zullen voor hun geld gegevens terug willen zien. Omdat ze zelf niet in de spreekkamers aanwezig kunnen zijn, zal de neiging groot zijn om langs de weg van de codes (DBC’s), cijfers en formulieren zoveel mogelijk aan de weet te komen. Want door meer te weten, kunnen ze slimmer inkopen en meer rendement maken. En alles wat zich buiten de voorgesorteerde paden beweegt, wordt niet vergoed of van een duur prijskaartje voorzien. (...)Die cultuur van onuitgesproken wantrouwen tiert weliger in een privaat georganiseerde sector dan in een publiek georganiseerde sector. Dat heeft twee redenen. De eerste is dat de overheid door publiek en politiek gedwongen wordt scherp toezicht te houden op private instellingen die publieke taken verrichten. Dat leidt op zichzelf al tot een gigabureaucratie. Daar komt bovenop dat de tucht van de winst binnen private organisaties op een onzichtbare wijze het gedrag van alle functionarissen aanstuurt. Het verschil tussen een overheidscontroleur en een verzekeringscontroleur is daardoor te vergelijken met het verschil tussen een wijkagent en een agent die met snelheidsmeters het verkeer controleert. De eerste maakt een praatje, de tweede schrijft een boete uit.Dat staat onze gezondheidszorg nu ook te wachten: een overgang van een zachte overheidsbureaucratie naar een harde verzekeringsbureaucratie. Niemand wil dat. Toch zal het gebeuren.
Verslag NRC: Hoogervorst verbindt lot aan zorgwet

SECTION: Binnenland; Pg. 03
LENGTH: 948 words
HEADLINE: Hoogervorst verbindt lot aan zorgwet
BYLINE: DOOR ONZE REDACTEUREN EGBERT KALSE EN KAREN ZANDBERGEN
DATELINE: DEN HAAG, 8 JUNI.
--------------------------------------------------------------------------------------------------
De senaat steunt de invoering van een basisverzekering voor iedereen. Voor een goede invoering van de zorgwet stelde minister Hoogervorst zich persoonlijk verantwoordelijk.

De bewindslieden op het ministerie van Volksgezondheid hadden voor deze kabinetsperiode twee grote stelselherzieningen in petto. De op genezing gerichte zorg moest door de nieuwe zorgverzekeringswet worden hervormd. Langdurige zorg (AWBZ) zou voor een groot deel naar gemeenten gaan. De eerste stelselherziening is gisteren binnengesleept. De Eerste Kamer ging ermee akkoord. Volgende week wordt nog wel gestemd over de wet, maar dat is een formaliteit, zo bleek gisteravond.
Met het samengaan van ziekenfonds en de particuliere verzekeringen in een nieuwe basisverzekering is het belangrijkste dossier van minister Hoogervorst (Volksgezondheid, VVD) binnengehaald. Tijdens het debat gisteren in de senaat liet de bewindsman doorschemeren zijn politieke lot aan de invoering van het stelsel te verbinden. "Als het mis gaat met de invoering, heeft niet alleen Nederland een groot probleem, maar ikzelf ook", zei hij.
Achter de schermen hadden de coalitiepartijen op voorhand al afgesproken niet tegen de wet te stemmen. Toch leek gisteren een hoofdrol weggelegd voor CDA-senator Hannie van Leeuwen. Zij had vooraf forse kritiek geuit op Hoogervorst en dreigde zelfs voor uitstel van de wet te pleiten als sommige zaken niet geregeld zouden worden. Hierdoor bestond bij de grootste oppositiepartij PvdA tot halverwege het debat de illusie dat samen met het CDA nog vergaande aanpassingen in de wet af te dwingen zouden zijn.
Senator Van der Lans (GroenLinks) daagde Van Leeuwen tot drie maal toe uit om bezwaren tegen de wet te uiten. Daarop schoot de CDA-senator uit haar slof en schaarde zich pal achter de wet van Hoogervorst. "Deze wet is een glansrijke verbetering van het huidige stelsel", zei ze. En: "Hiermee wordt de solidariteit weer teruggebracht in het zorgstelsel". Hoogervorst zag het allemaal glimlachend aan en opende zijn beantwoording met de woorden: "Ik kan de wet niet beter verdedigen dan mevrouw Van Leeuwen zojuist heeft gedaan." Daarmee had Hoogervorst de grootste tegenstander binnen de coalitie aan het begin van zijn termijn politiek ingekapseld.
De twee grootste coalitiepartijen boeken met het nieuwe zorgstelsel ideologisch winst. Het CDA ziet een lang gekoesterde wens in vervulling gaan door de introductie van de zorgtoeslag, een bedrag dat mensen die meer betalen dan het afgesproken percentage van hun brutoloon. Deze toeslag wordt uitbetaald door de Belastingdienst. Hierdoor wordt een begin gemaakt met het systeem van 'kostenmaximering', zoals het CDA dat op meerdere terreinen wil invoeren. Alleenstaanden betalen na aandringen van de CDA-fractie in de Tweede Kamer maximaal 3,5 procent van hun brutoloon aan zorgpremie, en paren maximaal 5 procent. Ook het feit dat kinderen gratis meeverzekerd zijn in het nieuwe stelsel incasseert het CDA als winst.
De VVD zet met het stelsel een belangrijke stap op weg naar marktwerking in de zorg. Hoogervorst ontkende gisteren in het debat dat het hem puur om die marktwerking te doen was. Zijn doel met de wet is dat zorgverzekeraars, zorgaanbieders en verzekerden meer geprikkeld zullen worden om efficienter met de zorg om te gaan. Voor de VVD ruim voldoende om in te stemmen met de basisverzekering, waar zij in het verleden principieel tegen was.
De oppositie had het nakijken. Een pleidooi van PvdA en GroenLinks om het stelsel een jaar uit te stellen kreeg geen steun van de coalitie. Zelfs de toezegging van GroenLinks'er Van der Lans om 'ja' te zeggen tegen het nieuwe stelsel als Hoogervorst bereid zou zijn het een jaar uit te stellen, strandde. De linkse oppositie wil uitstel om mensen meer tijd te geven zich in het nieuwe stelsel te verdiepen en de 'zorgmarkt' rust te gunnen voor de invoering.
Opmerkelijk was dat er tijdens het debat nog zoveel 'losse eindjes' bleken te zijn. Sinds het regeerakkoord is er jaren gedebatteerd over het nieuwe stelsel. Maar wie het debat in de senaat gisteren volgde, kon zich niet aan de indruk onttrekken dat er nog veel onduidelijk was. Zo maakten meerdere fracties zich grote zorgen over de omslag van het huidige naar het nieuwe stelsel, met name over het al dan niet automatisch herverzekeren bij de oude verzekeraar. In de oorspronkelijke plannen van Hoogervorst was het de bedoeling dat iedere individuele verzekerde zich opnieuw zou moeten aanmelden bij een verzekeraar - zijn oude of een nieuwe. Onder druk van de Eerste Kamer zegde Hoogervorst toe in een aparte wet te regelen dat iedereen automatisch herverzekerd wordt, ook als de verzekerden zelf geen actie ondernemen. De minister had daar overleg over gehad met de Nederlandse mededingingsautoriteit (NMa), die in eerste instantie bezwaren had tegen dit systeem, omdat het voor oneerlijke concurrentie zou zorgen. Hoogervorst zei dat hij dit met de NMa heeft "afgekaart".
Verzekeraars krijgen compensatie voor verzekerden die 'duur' zijn, maar die ze niet mogen weigeren, zoals chronisch zieken en ouderen. Een meerderheid in de senaat wil dat verzekeraars op de lange termijn daarover zekerheid krijgen. Hoogervorst zegde toe het systeem te zullen "verfijnen". Hoe precies bleef onduidelijk, maar de Eerste Kamer nam er genoegen mee. Over andere bezwaren bleef de minister "vaag waar hij vaag wil blijven", vond senator Schouw (D66).
Veel van de 'losse eindjes' van de stelselherziening zullen in de zogenoemde invoerings- en aanpassingswet worden opgenomen. Die wordt over enkele weken in de Tweede Kamer behandeld en zal pas na de zomer in de Eerste Kamer aan de orde komen.
07.45 uur: EK buigt zich over zorgwet


Vandaag behandelt de Eerste Kamer de Zorgverzekeringswet. Dat kan een spannend debat worden, gezien het feit dat vooral het CDA dwarsligt. Gisteren liet deze fractie, bij monde van haar fractievoorzitter Werner, weten dat het CDA drie problemen heeft:
1. Het aantal onverzekerden mag niet toenemen.
2. Verzekerden moeten de keuzevrijheid van artsen houden.
3. De gelijktijdige invoering van een basispakket en de introductie van marktwerking mag niet tot chaos leiden.
Je weet maar nooit of het CDA volhoudt, maar voor Hoogervorst wordt dat zweten vandaag. De stemming is overigens pas volgende week.

Omdat collega Tof Thissen ziek is, voer ik vandaag het woord namens de GroenLinks-fractie. Mijn bijdrage kunt u overigens al op deze site lezen. Klik op Eerste Kamer en de bijdrage staat bovenaan de lijst onder het kopje Eerste Kamer Algemeen. (titel: 2005-06 VWS - Zorgverzekeringswet - plenair. doc)
Wij zijn overigens mordicus tegen, zoals uit mijn bijdrage blijkt. We doen wel een paar voorstellen:
1. We stellen voor om de stemming over de wet aan te houden tot de minister een akkoord heeft bereikt met de huisartsen. Motto: zonder akkoord geen wet.
2. We willen een onafhankelijke commissie die onderzoekt of de invoeringsdatum van 1 januari wel reeel is. Vergelijkbaar met de commissie die indertijd heeft onderzocht of de liberaliseringsdatum voor de energiemarkt reeel was.
3. We willen dat de regering in haar lijst van afrekenbare resultaten opneemt dat het aantal onverzekerden in vergelijking met 1 janauri 2005 niet mag toenemen.

Als het lukt, hou ik u vandaag weer via deze weblog op de hoogte. Blijf kijken dus.
20.50 uur CDA steunt Zorgverzekeringswet
Het was vandaag in de Eerste Kamer de Hannie van Leeuwen-show. De eminent grise onder senatoren had hoog van de toren geblazen over haar bedenkingen tegen Hoogervorst's nieuwe Zorgverzekeringswet. En gisteren had haar fractievoorzitter Werner het voor de televisie nog eens dunnetjes over gedaan. Maar zoals zo vaak bij het CDA het geval is, bleek de soep niet zo heet gegeten als hij was opgediend. Toen ik de CDA-woordvoerder vroeg hoe hard haar lijst van bedenkingen eigenlijk was, konden alle televisieploegen eigenlijk meteen inpakken. Hannie zou hoogst persoonlijk het land in gaan om aan chronisch zieken en gehnadicapten de voordelen van deze wet uit te leggen. Wij wensen haar veel succes.
Inmiddels heeft Hoogervorst in zijn eerste termijn keurig zijn rol gespeeld in de Hannie van Leeuwen-show en alles toegezegd. Er resteert nog een punt: de vrije artsenkeuze. Daar zal het in de tweede termijn, zoals het in een echte show betaamt, misschien nog wel even om spannen, maar de minister zal zeker de Kamer gerust stellen en gelijk geven. Of het geheel op 1 januari wordt ingevoerd, wordt definitief in oktober bekeken, maar wel moeten alle voorlichtingscampagnes morgen beginnen. Kortom, het debat loopt af met een sisser. Dat werd vanochtend al duidelijk toen minister Hoogervorst gretig zijn handtekening zette onder de actie van huisartsen en apothekers tegen zijn beleid. Jullie zijn dom, zei hij met die demonstratieve handtekeningen eigenlijk tegen een half miljoen mensen die deze handtekeningenactie had ondertekend. Ik moest ineens aan de Europese Grondwet denken.


De twee hoofdrolspelers in de Hans & Hannie-show
die vandaag in de Eerste Kamer werd opgevoerd.

Wie het item op het NOS Journaal nog eens wil terugzien,
kan terecht op de site van het NOS Journaal.
23.45 uur: GAME over, ZORGWET er door
De Zorgverzekeringswet is er door. Officieel zal de EK er volgende week over stemmen, maar dat is slechts een formaliteit. De regeringspartijen hebben, onder aanvoering van Good Old Hannie van Leeuwen, nog een motie ingediend met een nadere uitwerking over vrije artsenkeuze (optimale keuzevrijheid in restitutiepolis als norm, natura polissen als korting), de verevening van risico's onder verzekeraars, en een opruiming van alle noclaims regelingen en eingenbijdragen ten gunste van een eigen risico, maar dat zijn doekjes voor het bloeden. De minister zag het als ondersteuning van zijn beleid, en dan weet je het wel. Daarmee was de zaak gestreden. Een motie van de opoositie om het het project een jaar uit te stellen, maakt geen kans, en zal stuiten op een meerderheid van de regeringspartijen.
Daarmee loopt twee weken gezondheidszorgopwinding, culminerend in 500.000 handtekeningen, uit op een sisser. Spookbeelden, broodjes aap, mythes - zo noemden de regeringspartijen de ongerustheid, alsof de professionals in het veld de bureaucratische controle-armen van de verzekeraars zelf verzonnen hebben. Maakt u zich nu maar geen zorgen, laat het maar aan ons over, het komt allemaal goed, dat was de boodschap van de politiek. Zo gaan we weer een hervormingstraject van een deel van de publieke sector in, waar zorgverzekeraars steeds verder zullen fuseren en hun almachtig targets via sluipende systeemeisen de zorgpraktijk in zullen laten sijpelen. De oude verzorgingsstaatbureaucratie wordt ingewisseld voor een nieuwe verzekeringsbureaucratie, die nog wel eens veel erger kan zijn.
Over mijn eigen bijdrage ben ik niet erg tevreden. In zo'n behandeling die - uitgelokt door de zeer ingevoerde specialisten die dit debat domineren - voortdurend over details gaat ben je als generalist kansloos. Je hebt domweg niet de kennis paraat om een echte tegenspeler te kunnen zijn van Hoogervorst en volskzgezondheidsspecialisten die diep in de regeltjes en praktijken duiken en daardoor de principiele politieke discussie ontlopen. Listig geregisseerd door het CDA ontstaat zo een debat over de vierkante meter met uitvoeringsoezeggingen, die de minister anders ook wel in de Tweede Kamer gedaan zou hebben. Het principiele debat, bijvoorbeeld over het feit dat deze stelselherziening zijn beloften niet waar zal maken (de zorg zal niet doelmatiger worden en van kostenbeheersing zal geen sprake zijn) blijft daarmee uit. Nu staan we voor een verzekeringswet waarbij de mogelijkheden voor zorggebruikers om echt kunnen kiezen op basis van kwaliteit minimaal zijn. Geld gaat de hoofdrol spelen in de nieuwe gezondheidszorg en zoals over zo veel hervormingen hebben we er over tien jaar spijt van. Maar dan is het te laat.
09.45 uur: 500.000 HANDTEKENINGEN
Vlak voor het debat over de Zorgverzekeringswet boden Marga van Weelden (voorzitter van de KNMP) en Bas Vos (voorzitter LHV) aan de woordvoerders de 500.000 kaarten aan, waarin Nederlanders te kennen geven dat zij en niet hun zorgverzekeraar in de gezondheidszorg willen kunnen blijven kiezen. Met deze actie uiten patiënten en zorgprofessionals hun grote zorgen over de nieuwe wet. De overhandiging gebeurde in de hal van de Eerste Kamer, waar op weg naar de plenaire vergaderzaal ook minister Hoogervorst langs kwam. De boosdoener himself, zeg maar. En wat deed deze minister? Hij pakte een viltstift en zette zijn handtekening onder de petitie tegen zijn eigen beleid. Tja. Politiek Den Haag: veel gekker kunnen we het niet maken! En dan vreemd opkijken als het Nederlandse volk elke gelegenheid aangrijpt om hun afkeer uit te spreken over de bestuurlijk-politieke elites van dit land.


Marga van Weelen (links op de foto) van de KNMP spreekt de leden van de commissie Volskgezondheid van de Eerste Kamer toe.
Van links naar rechts: Jos van der Lans (GL), Kim Putters (PvdA), Gert van den Berg (SGP), Jos Werner (CDA), Hannie van Leeuwen (CDA), Tineke Slagter-Roukema (SP) en Paula Swenker (VVD). Op de foto ontbreken PvdA-woordvoerder Jan Hamel en D66-woordvoerder Gerard Schouw.
Jonge Socialisten debatteren over


Het Barlaeus-gymnasium in Amsterdam is prachtig verbouwd van binnen; het trapportaal straalt met krachtige kleurvlakken een warme gloed uit, de hal is modern, maar uitnodigend en er is een mooie AULA waar de Jonge Socialisten vandaag discussieerden over 'Een Ander Nederland'. Ik was daar samen met medeinitiatiefnemer Adri Duivestein (Tweede Kamerlid PvdA, Tiny Kox moest het vanwege partijverplichtingen met betrekking tot de hernia van Jan Marijnissen helaas laten afweten. Wat jammer was, want het meeste wantrouwen van de Jonge Socialisten gaat toch vooral uit naar de SP. Maar over het algemeen zijn deze jeugdige sociaal-democraten wel in voor linkse samnewerking. De oude afkeer voor 'extreem links' die bij oudere partijgangers nog wel eens de kop opsteekt, kennen ze niet. Maar ze zijn, zo bleek uit de werkgroep-bijeenkomst die ik met zo'n dertig JS'ers had, wel realistisch: kan het wel, wat heeft het voor zin om je troeven op een paard te zetten. En er zitten natuurlijk heuse sociaal-liberalen in de JS-gelederen die GroenLinks nog wel te pruimen vinden, maar gruwen bij het planningssocialisme van de SP. De gesprekken daarover zijn altijd leuk, dus ook deze zondagochtend in het prachtig-verbouwde Barlaeus-gymnasium, de meest elitaire school in Amsterdam. Ook leuk is om zo'n honderd jonge mensen in de weer te zien met politieke kwesties en vragen, en dat in een tijdperk dat de politiek zo ongeveer het minst interessante beroepsperspectief biedt dat hun generatiegenoten zich kunnen voorstellen. Nee, NEE-derland is nog niet verloren, zo realiseerde ik toen ik zondagmiddag naar huis fietste. Er is nog hoop.

Het Barlaeus-gymnasium is prachtig verbouwd.
Links het kleurrijke trapportaal. Rechts de hal met hangende Jonge Socialsisten.
Groningen: congres 'Andragogiek in verandering'
Zelf leefde ik in de veronderstelling dat de andragogiek al lang en breed was opgedoekt. Maar dat bleek een misvatting: de andragogiek leefde nog steeds en wel aan de Rijksuniversiteit Groningen. Tot voor kort, want met de invoering van bachelor-masters-opleidingen is dit jaren zeventig-vak onlangs ook in het Noorden van het land gesneuveld.
Reden voor de Groningse andragogen voor een 'feestje met congres', waarbij alle sinds 1970 afgestudeerde andragogen werden uitgenodigd. Er kwamen er zo'n 300 opdagen en ik was uitgenodigd om een lezing te verzorgen over de betekenis van begrippen als 'vraagsturing en keuzevrijheid'. Ik had zelf een soort aula verwacht, maar kwam in Huize Maas aan de Vismarkt in Groningen in een bomvolle schemerige zaal terecht op een podium waarin de isntrumenten van de band die 's avonds optrad omwille van wat lezingen even aan de kant waren geschoven. Als ik geweten had dat ik eigenlijk vooral als voorgerecht diende voor een spetterend feest, had ik een wat minder zwaar getoonzette toespraak voorbereid dan ik nu in mijn zak had. Maar goed, dat is achteraf gepraat. De mensen die de lezing en de powerpoint-presentatie nog eens willen naslaan kunnen terecht op de pagina lezingen. Overigens ben ik bezig om over hetzelfde onderwerp een uitgebreide beschouwing te schrijven voor het komende jaarboek van het Tijdschrift voor de Sociale Sector dat over 'keuzevrijheid' zal gaan. Dat Jaarboek verschijnt in het najaar. nadere berichten volgen daar nog over.
Kies een periode: april 2024
maart 2024
februari 2024
januari 2024
december 2023
november 2023
oktober 2023
september 2023
augustus 2023
juli 2023
juni 2023
mei 2023
april 2023
maart 2023
februari 2023
januari 2023
december 2022
november 2022
oktober 2022
september 2022
augustus 2022
juli 2022
juni 2022
mei 2022
april 2022
maart 2022
februari 2022
januari 2022
december 2021
november 2021
oktober 2021
september 2021
augustus 2021
juli 2021
juni 2021
mei 2021
april 2021
maart 2021
februari 2021
januari 2021
december 2020
november 2020
oktober 2020
september 2020
augustus 2020
juli 2020
juni 2020
mei 2020
april 2020
maart 2020
februari 2020
januari 2020
december 2019
november 2019
oktober 2019
september 2019
augustus 2019
juli 2019
juni 2019
mei 2019
april 2019
maart 2019
februari 2019
januari 2019
december 2018
november 2018
oktober 2018
september 2018
augustus 2018
juli 2018
juni 2018
mei 2018
april 2018
maart 2018
februari 2018
januari 2018
december 2017
november 2017
oktober 2017
september 2017
augustus 2017
juli 2017
juni 2017
mei 2017
april 2017
maart 2017
februari 2017
januari 2017
december 2016
november 2016
oktober 2016
september 2016
augustus 2016
juli 2016
juni 2016
mei 2016
april 2016
maart 2016
februari 2016
januari 2016
december 2015
november 2015
oktober 2015
september 2015
augustus 2015
juli 2015
juni 2015
mei 2015
april 2015
maart 2015
februari 2015
januari 2015
december 2014
november 2014
oktober 2014
september 2014
augustus 2014
juli 2014
juni 2014
mei 2014
april 2014
maart 2014
februari 2014
januari 2014
december 2013
november 2013
oktober 2013
september 2013
augustus 2013
juli 2013
juni 2013
mei 2013
april 2013
maart 2013
februari 2013
januari 2013
december 2012
november 2012
oktober 2012
september 2012
augustus 2012
juli 2012
juni 2012
mei 2012
april 2012
maart 2012
februari 2012
januari 2012
december 2011
november 2011
oktober 2011
september 2011
augustus 2011
juli 2011
juni 2011
mei 2011
april 2011
maart 2011
februari 2011
januari 2011
december 2010
november 2010
oktober 2010
september 2010
augustus 2010
juli 2010
juni 2010
mei 2010
april 2010
maart 2010
februari 2010
januari 2010
december 2009
november 2009
oktober 2009
september 2009
augustus 2009
juli 2009
juni 2009
mei 2009
april 2009
maart 2009
februari 2009
januari 2009
december 2008
november 2008
oktober 2008
september 2008
augustus 2008
juli 2008
juni 2008
mei 2008
april 2008
maart 2008
februari 2008
januari 2008
december 2007
november 2007
oktober 2007
september 2007
augustus 2007
juli 2007
juni 2007
mei 2007
april 2007
maart 2007
februari 2007
januari 2007
december 2006
november 2006
oktober 2006
september 2006
augustus 2006
juli 2006
juni 2006
mei 2006
april 2006
maart 2006
februari 2006
januari 2006
december 2005
november 2005
oktober 2005
september 2005
augustus 2005
juli 2005
juni 2005
mei 2005
april 2005
maart 2005
februari 2005
januari 2005
december 2004
november 2004
oktober 2004
september 2004
augustus 2004