Op 2 maart jl. schreef Jos van der Lans in de NRC een essay met als titel “Stop de transparantieterreur”. Hierin pleit hij voor het doorbreken van de cultuur van geformaliseerd wantrouwen en formuleert hij een nieuw motto voor grote publieke organisaties: “minder willen weten, meer vertrouwen en anders verantwoorden”.
Van der Lans was niet de eerste die schreef over de bureaucratie die de daadkracht van de overheid vermindert en het werkplezier van de professionals verkleint. Herman Tjeenk Willink ,de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid ,Ed van Thijn , De Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling , Eveline Tonkens , Paul Frissen en nog vele anderen gingen hem voor.
Voor veel werkers in sectoren als het onderwijs, jeugd- en volwassenenzorg is dit herkenbaar. Ook voor de werkers in het reclasseringsveld. De dienstverlening door de reclassering is opgedeeld in 11 vastgestelde producten. Via deze producten moet het werk ook worden verantwoord. Verricht men buiten deze vast omschreven handelingen extra werk dan wordt dit niet betaald. Denk hierbij aan iemand die aanklopt bij zijn vaste reclasseringswerker omdat het niet goed met hem gaat. Zolang hij geen justitiële titel heeft, zeg maar: nog niet opnieuw een delict heeft gepleegd, wordt dit niet vergoed. Het is namelijk geen vastgesteld product.
Een ander voorbeeld: Reclasseringswerkers kennen vaak de problemen en de mensen in de probleemwijken, maar meedraaien in een voorziening als het Veiligheidshuis kan nauwelijks omdat het geen vastgesteld product is. Met kunst en vliegwerk en persoonlijke motivatie weten veel reclasseringswerkers toch te doen wat de samenleving van hen verwacht. Namelijk: mensen op het rechte pad proberen te houden, herintegreren en hierdoor de maatschappij wat veiliger krijgen. Maar dit is meer ondanks dan dankzij de manier waarop de overheid managt.

Er ligt dus een stapel bewijsvoering, maar verandert er nu niets? Wie weet is er nu een begin van een nieuwe ontwikkeling. De Tweede Kamer heeft in december met brede steun een motie van Van Velzen (SP) aanvaard die aandacht vraagt voor het door productietikken gestuurde reclasseringswerk. De Kamer vraagt om een experiment om reclasseringswerkers meer professionele ruimte te bieden.
De Motie werd door staatssecretaris Albayrak ontraden. Toch heeft ze nu de uitvoering consciëntieus opgepakt. Binnen de verslavingsreclassering gaan we er vanuit dat de staatssecretaris ons daadwerkelijk voldoende ruimte zal geven voor dit experiment. We willen in het experiment aantonen dat creatiever en socialer werken niet een stap terug betekenen naar de vrijblijvendheid uit de jaren 70, maar dat dit prima kan samengaan met transparant werken en verantwoording afleggen aan bestuurders en samenleving. Alle werkers in de jeugdzorg, ziekenhuizen en het onderwijs mogen over onze schouders meekijken. Want dit gaat niet alleen over de reclassering, dit gaat over professionals.

Corine von Grumbkow, beleidsmedewerker SVG
Marco van Heek, manager Justitiële Verslavingszorg, Novadic-Kentron
Huub de Kleijn, manager Justitiële Verslavingszorg Brijder, Parnassia Bavogroep

De Stichting Verslavingsreclassering GGZ is de landelijke netwerkorganisatie van 11 samenwerkende GGZ- en verslavingszorginstellingen met een reclasseringserkenning. Ruim 30% van de reclassenten valt onder de begeleiding of het toezicht van de SVG. Als gevolg van de omvang van de problematiek is dit aandeel groeiende. www.svg.nl

Gelach steeg op uit de groene bankjes van de Senaatszaal. Jos van der Lans, cultuurpsycholoog en publicist, vertelde zijn gehoor over zijn eerste aanraking met bureaucratie als jonge klerk die briefjes uit de typekamer doorgaf aan beleidsambtenaren. Deze ervaringen vormden ongetwijfeld de opmaat voor dertig jaar observatie van de publieke sector. De oud-senator van GroenLinks presenteerde afgelopen donderdag 6 maart in de Eerste Kamer zijn boek ´Ontregelen, de herovering van de werkvloer´ aan de Minister van Volksgezondheid Ab Klink.

Transparantieterreur, kent U die uitdrukking? ‘Transparantie’ hoort thuis in het rijtje woorden die lansverwijzen naar dingen waar je niet tegen kunt zijn. Verwante dooddoeners zijn vraaggestuurd werken, efficiency en uit het verleden: welzijn en vooruitgang. Transparantieterreur slaat op de doorgeschoten praktijk van het verantwoording afleggen door professionals in de publieke sector. Dat wordt hen opgelegd door het management en in laatste instantie door de politiek. Het is tegenwoordig niet ongebruikelijk dat professionals in ‘de zorg’ 60% van hun tijd kwijt zijn aan het verantwoorden van wat ze in de overige 40% doen. Daar schiet niemand iets mee op, in ieder geval de cliënten niet.
Jos van der Lans, cultuurpsycholoog en oud-senator voor GroenLinks, schreef hierover het boek ‘Ontregelen. De herovering van de werkvloer’. Het werd gisteren gepresenteerd in de vergaderzaal van de Eerste Kamer.

Uw artikel in de NRC van 1 maart j.l.was me uit het hart gegrepen! Nimmer heb ik gereageerd op een krantenartikel maar deze keer kon ik het niet voorbij laten gaan. Als kinder- en jeugdpsychiater zit ik toenemend knel in de groeiende bureaucratie, die me steeds meer het gevoel geeft dat ik deel uit maak van een totalitair regime, dat door nijvere bijen wordt ondersteund en dat een schijnbaar niet te stuiten eigen leven lijkt te zijn gaan leiden, waarvan directies overtuigd lijken dat dit noodzakelijk is.Op de werkvloer zijn er vanwege productie nu multidisciplinaire 'resultaat-verantwoordelijke teams' samengesteld die geen hierarchie kennen maar elkaar met '360 graden feedback' moeten beoordelen ten behoeve van het halen van productie en dit door geven aan de leiding.
Zo ligt er wel meer zwaar op mijn maag, maar ik hoop vooral dat uw artikel beleidsmakers hun gedrag doet aanpassen, uw start vanuit de invalshoek van de verzekeraar kwam mij heel verfrissend voor!! Dank u wel.

Bij deze mijn grote waardering voor uw artikel in de NRC van gisteren 1 maart. E.e.a. is mij uit het hart gegrepen. Ik vind het wel bijzonder dat u de huisartsen als groep professionals noemt die zich tot heden enigszins hebben weten te onttrekken aan de managersterreur. Ik ben zelf praktiserend huisarts en (al zeg ik het zelf) zeer aktief in bestuurlijke gremia in de huisartsenwereld.
Als huisarts worden wij in toenemende mate geknipt en geschoren door de zorgverzekerasars maar evenzeer door de overheid. Als bestuurder van onze regionale huisartsenpost heb ik zeer onlangs weer eens een bizar fenomeen mogen meemaken met onze regionale inspecteur voor de zorg de heer de Wit (overigens grappig element in deze : een voormalig huisarts). Wij werden geconfronteerd met een schrijven van de inspectie die van mening is dat wij als zorginstelling te weinig medische incidenten (zgn MIP meldingen) aanleveren aan de inspectie. De inspecteur is daarover komen praten en het resultaat is dat wij nu beschikken over een " fantastisch protocol" dat er voor zorgt dat als iemand van mening is dat een dienstdoende huisarts mogelijk een fout heeft gemaakt, deze fout gemeld wordt aan de organisatie c.q. de medisch adviseur van de post. Die bespreekt e.e.a. met de directeur manager (niet -arts) en gezamenlijk kunnen zij besluiten te melden bij de inspectie . Hoor en wederhoor wordt toegepast NADAT de melding is gedaan. Tevens wordt de patient gemeld dat er een melding is gedaan bij de inspectie (dit alles ongevraagd). Het gaat hier dus niet over patienten die zelf van mening zijn dat er iets is mis gegaan. Het doel van dit hele circus is om de kwaliteit van de zorg te verbeteren. Uiteraard altijd een goed doel maar wat kwaliteitsverbetering in deze inhoud is nergens nader gespecificeerd en wordt blijkbaar door de inspectie bepaald. Nog merkwaardiger in dit geheel is ,dat de privacy van de dokter op geen enkele wijze is gewaarborgd. Gezien enkele recente uitspraken van oa rechtbank in Zwolle waaruit blijkt dat alle MIPmeldingen bij de inspectie volledig vallen onder de wet openbaarheid openbaar bestuur en dus voor iedere belanghebbende in zijn volle omvang op te vragen zijn.
E.e.a. hangt dus voordurend als een ongrijpbaar zwaard van Damocles boven de praktiserend huisarts op iedere huisartsenpost in dit land. De neiging tot defensief handelen d.w.z. "toch maar de patient doorsturen voor nadere behandeling, een foto, een antibioticumkuur of iets dergelijks, dit alles ondanks dat men als behandelaar voor 99,9% zeker is dat er niets alarmerends aan de hand is" zal alleen maar toenemen hierdoor. Wij hebben op dit moment de discussie dat als de huisarts een patient een advies geeft om bijvoorbeeld een bepaald medicament in te nemen om te kijken of bepaalde klachten daarmee verbeteren of overgaan in 2 a 3 uur en opnieuw kontakt op te nemen met de huisarts als dat niet het geval is, of men dan als arts verantwoordelijk is voor het feit dat de patient niet na 2 a 3 uur terugbelt of helemaal niet terugbelt. Dit alles uiteraard in het licht dat dat nogal eens gebeurd en in een aantal gevallen heeft geleid tot verergering of zelfs overlijden van een patient. Er wordt veel gesproken over eigen verantwoordelijkheid van de patient en eigen sturing door de patient, maar er is tegelijkertijd een krachtige tendens waarneembaar waarbij de arts eigenlijk verantwoordelijk blijft voor al hetgeen de patient overkomt, dit alles ondanks duidelijke instructies richting patient hoe om te gaan met adviezen en in welke situaties weer kontakt met de arts op te nemen. Ik maak zeer ernstige zorgen over de ontwikkelingen in de zorgsector op dit moment. Mijn administratieve belasting neemt voortdurend toe zonder dat dit bijdraagt tot enige verbetering in de zorg. Ik ben nu 23 jaar huisarts (overigens met veel enthousiasme) maar de heigerige dwang tot kwaliteitsverbetering en transparantie hierover leidt tot een voortdurende toename van registratiedwang van alle denkbare feitjes in het dagelijks handelen van mij en mijn assistente. Wie aan de knoppen van mijn database zit om daar gegevens uit te persen blijft eveneens volstrekt onduidelijk.
Tot heden ontbreekt het zorgverzekeraars aan enige zinnige vorm van deskundigheid om die enorme datastroom inzichtelijk te maken (voorlopig is dat dus nog een geluk bij een ongeluk). Men richt zich voornamelijk op het farmaciedossier waar als enige adagium geldt; hoe goedkoper hoe beter. Dat is ook makkelijk in kaart te brengen doordat ieder pilletje dat de apotheker declareert bij een zorgverzekeraar keurig is gekoppeld aan een patient. Momenteel is er een (goedbedoelde) aktie gaande om ieder voorschrift dat aan een apotheker wordt aangeleverd ook te koppelen aan de naam van een dokter. Dat gaat dus opleveren dat iedere dokter die naast het geprotocolleerde paadje piest straks op eenvoudige wijze door zijn (dominante) zorgverzekeraar kan worden aangesproken op het feit waarom hij zij niet meer van het goedkopere pilletje A dan het voorgeschreven duurdere pilletje B voorschrijft. Daarachter hangt uiteraard dan weer de volgende stap dat als die beste dokter zijn voorschrijfgedrag niet aanpast hij misschien wel eens gekort zou kunnen gaan worden op zijn inkomsten. Dat valt dan uiteraard alleen te voorkomen als men een helder gedocumenteerd bezwaarschrift indient als professional in de frontlinie. Daar is helemaal geen tijd voor,maar daar maalt een manager bij de zorgverzekeraars uiteraard niet om.
(…) Ik hoop dat de publicatie van uw artikel en uw boek, de beleidsmakers bij de overheid tot nadenken zal stemmen en tot beleidsaanpassing zal leiden. ik vrees echter dat men vrolijk op de ingeslagen weg doorgaat. Immers als men als manager niet over gegevens uit de organisatie beschikt (al kloppen ze niet) kan er geen beleid worden gemaakt en daarmee is een belangrijk deel van het bestaan van de manager zinloos geworden. Overigens vind ik dat managers hele zinnige dingen in een organisatie kunnen doen en ook wel nodig zijn voor een organisatie. De haat-liefde verhouding tussen uitvoerend professional en organisatiemanager heeft het karakter van een huwelijk waarin scheiden bij wet verboden is.

Ik heb met belangstelling uw stuk in NRC van zaterdag gelezen. In ieder geval benieuwd naar uw boek.
Wat opvalt is uw opmerking over de NS conducteurs. Vroeger hadden die allen de status van buitengewoon opsporingsambtenaar (BOA) met bijbehorende opleiding. Die opleiding was een vereiste voor de akte van justitie zodat er proces verbaal kon worden opgemaakt. Alleen met een PV kan de NS de weg naar de rechter bewandelen.
Bij die BOA-akte hoorde voor de NS de machtiging tot gebruik van geweld door Conducteurs. Echter de NS heeft om wille van de kosten het aantal BOA's teruggebracht tot de spoorpolitie. Kennelijk is de lijn nu; duwen kan leiden tot geweld, dus zonder BOA akte niet duwen. Daarmee komt een en ander in een andere context dan dat het gaat om het voorkomen van te losse handjes alleen.

Met zeer veel genoegen kennis genomen van uw opiniestuk " stop de transparantieterreur." in nrc van 1 maart. Als medisch specialist en ex lid van de raad van bestuur van een ziekenhuis ben ik het geheel eens met uw analyse. Met mijn echtgenote ,die werkzaam is in een beleidsfunctie in het onderwijs, deel ik al meer dan een decennium het gevoel van ergenis en wanhoop dat alles transparant, objectief en toetsbaar moet zijn. Naast de door u gesignaleerde problematiek tav de professional is daarbij ook ontstaan dat de gedemocratiseerde relatie met de nadruk op transparantie,objectiviteit en toetsbaarheid ertoe leidt dat geneeskunst en de gave om onderwijs te geven verdwenen is en vervangen is door geneeskunde bestaande uit oppervlakkige in ieder geval objectiveerbare deskundigheid waarbij geen plaats is voor fingerspitzengefuhl en soms nuttige subjectiviteit. hetzelfde geldt mutatis mutandis in het onderwijs.
In uw slotalinea's meen ik enig optimisme te bespeuren in die zin dat een verandering mogelijk is . Helaas kan ik dat optimisme niet delen.Vanuit mijn huidige werk als medisch specialist zie ik alleen maar een steeds verdere bureaucratisering en toenemend wantrouwen . Op de werkvloer zijn nog wel mensen te vinden die de vraag delen van de directeur van het verzekeringsbedrijf. Maar juist de "nieuwe machthebbers " ontlenen hun status aan het gestolde wantrouwen en anders wel de inspectie, accountants, verzekeraars, ministerie etc.

Met toenemend entousiasme en groeiende instemming en herkenning las ik je artikel in NRC Handelsblad van 1 maart j.l. Ik begrijp dat dit artikel een opmaat is voor het uitbrengen van je boek "Ontregelen" dat je 6 maart aan Ab Klink wilt aanbieden. Veel plezier en waardering wens ik je daarbij toe!
Het deed mij erg goed om als professional (GZ Psycholoog/Pedagoog en autismedeskundige in de ambulante GGZ/Jeugdzorg) zo sterk mijn positie te herkennen ten opzichte van de groeiend op commerciëel management gerichte directie en het noodgedwongen (?) in hun kielzog meerennenende middlemanagement.
Mijn pogingen om als deskundige hulpverlener/diagnosticus en procesbegeleider naast mijn clienten te staan wordt mij niet in dank afgenemen, cq afgestraft. Dwang om snel af te sluiten, en vervolgens tegen hoger tarief weer aan te melden (een intake brengt meer geld op) is slechts één van de noodgedwongen trucks om de onwillige financier Menzis ons wankelend productiebedrijf te laten financieren. Ik word gedwongen toenemend tijd te besteden aan het optimaal registreren van mijn Electronische Patient Dossiers, de bijbehorende behandelplanning en diagnose-behandelingcombinaties. De tijd die ik besteed aan telefoontjes, e-mails moeten exact worden geregistreerd, schoolbezoeken en bezoeken aan opname-instanties worden niet meer gehonoreerd. Zo kan ik nog even doorgaan, maar het contact met mijn cliënten lijdt sterk onder de burocratische transparantieterreur, waar jij ook zo duidelijk verslag over doet! Managers zijn niet meer ondersteunend en faciliterend, maar controlerend en bestraffend. Vertrouwen is ver te zoeken...Kortdurende behandelcontracten worden verre geprefereerd boven langerdurende behandelingsprocessen.
Conflicten tussen betrokken hulpverleners en deskundigen die in de jaren 70 zijn gestart met dit werk en nu vastlopen op commerciële transparantieterreur herken ik gelukkig ook om mij heen. Toch wil ik je hartelijk danken voor je duidelijke analyse van deze maatschappelijke ontwikkeling binnen verschillende sectoren van publieke organisaties. Mondigheid van de burger, denken in marktwerking en schaalvergroting van de organisaties spelen allen een rol, zoals je duidelijk betoogt! Helder!
Zeker zal ik je boek aanschaffen om ook verder te lezen over de "oplossingen" (hoe om te gaan met) Wil ik nog wel werken met mensen die mij niet vertrouwen?

Ik las vanmorgen uw artikel in de NRC. Ik vind het een heel goed artikel. Het is uit mijn hart gegrepen. Ik werk op dit moment bij (…) een fonds met een eigen kapitaal, verkregen uit het Nut van het Algemeen. Wij financieren maatschappelijke en culturele doelen. We hebben 12 miljoen per jaar te besteden (…) en verantwoordelijk voor de kunst en cultuur.
Ooit begon ik mijn loopbaan als sociaal cultureel werkster (1970) in de Dapperbuurt en was medeoprichter van actiegroep De Sterke Arm ( u volgens mij bekend) en andere zaken. Ik heb dus mee geprobeerd bewoners/ ouders/ jongeren etc. zeggenschap te leren en te geven.
In de fondsen wereld heerst een zelfde sfeer als u in uw artikel schreef. (…) Er is zo verschrikkelijk veel geld daar en het wordt zo verspild (soms) aan zaken die de overheid ook al doet. We hebben onze eigen bureaucratie ontwikkeld en het wordt steeds erger. Bestuurders/ regenten/ projectadviseurs vinden dat ze heel sociaal bewogen, vooruitstrevend etc. zijn, terwijl ze de trent van de afgelopen 40 jaar versneld aan het invoeren zijn. Ik houd altijd een pleidooi voor het maken van een vrijplaats. Ons hele bestuur zit vol pvda-er (ik ben dit ook). Ze zijn veel erger dan vvd-ers met hun wantrouwen, eigendunk en behoorlijke onkunde. Dit laatste vindt men niet erg. Dan moet de klant maar zijn best doen niet te moeilijke projecten te maken. Zijn ze wel te moeilijk, teveel gericht op action learning dan wordt het afgewezen omdat de directeur het niet snapt. Onze voorzitster is jarenlang een collega van u in de Eerste Kamer geweest.
Deze reactie is niet actiegericht bedoeld. Wel om burgers wakker te maken dat er geld is en dat maar door een klein groepje wordt beheerd. Ik zie nog te vaak mensen met de pet in de hand om geld vragen. Dit kan echt anders. De meeste fondsen zijn lid van het FIN (Fondsen in Nederland). Dit thema zou op de halfjaarlijkse vergaderingen kunnen worden besproken.

Hartelijk dank en groot compliment voor uw bijdrage aan NRC Handelsblad van afgelopen zaterdag. Uw artikel is me uit het hart gegrepen en als lector en adviseur maak ik dagelijks mee waarover u schrijft. Recent moest ik bijvoorbeeld een interview met RTL nieuws afzeggen omtrent de (afwezigheid van beroeps-)integriteit in hoger onderwijsinstellingen omdat eea te gevoelig ligt voor het management, dat uiteraard de koers van de instelling bepaalt. U schrijft al over managers in hoger onderwijsinstellingen die mensen van hun professionaliteit "afhouden". Ik maak het dagelijks mee.(...)

Mijn grote waardering en bijval voor je artikel “Stop de transparantieterreur” in de NRC van 1 maart 2008.
Jouw betoog plaatst de voorgaande artikelen van Ad Verbrugge en Grahame Lock over kwaliteit en onderwijs in een helder en sluitend perspectief.
Ik ben meer dan dertig jaar werkzaam in het onderwijs van mbo tot hbo. De laatste jaren bekruipt mij steeds meer een gevoel van onvrede over de ontwikkelingen in mijn werkomgeving. Dit is moeilijk uit te leggen aan mijn onderwijsmanagers en aan mijn jongere collegae die er heilig van overtuigd zijn dat kwaliteit in het onderwijs goed meetbaar is en dus bereid zijn om veel energie in de meetsystematiek te stoppen ten koste van het contactgebonden onderwijs.
Ik weet inmiddels door schade en schande wijs geworden wel beter. Jouw analyse is voor mij een geweldige ruggesteun in de discussies met mijn collegae over waar het werkelijk om draait in het onderwijs. Onderwijs is te belangrijk om over te laten aan de regelzucht van politiek, het calculerend gedrag van het bedrijfsleven, het eigenbelang van de onderwijsmanagers en de grillen van de markt. Onderwijs behoort een hoger doel te dienen namelijk de verheffing van de mens in alle opzichten. Jarenlang heb ik mijn beroepseer aan dat inzicht ontleent en er met plezier een bescheiden bijdrage aan mogen leveren.
De laatste jaren is dat echter om onverklaarbare redenen steeds moeilijker geworden. Dankzij jouw artikel is mij weer duidelijker geworden welke krachten er aan het werk zijn.

Dat artikel in de NRC was mij uit het hart gegrepen.Ik ben 35 jaar advocaat geweest en ik heb het precies zo beleefd zoals u het opschrijft.Nooit heb ik begrepen waarom(vooral de pro deo) rechtzoekenden door de overheid met folders en andere "voorlichting" werden opgezweept om vooral op hun klachtrecht bedacht te zijn.Het aantal tuchtzaken bij de tuchtrechter is - begrijpelijkerwijs- in de afgelopen jaren dan ook geexplodeerd.Alle daaraan verbonden kosten draagt de overheid trouwens niet.Mooi onderwerp voor een scriptie!
De vertrouwensrelatie met een client is soms vanaf den beginne moeizaam geweest omdat een client een vechthouding tegen zijn eigen vertrouwensman(vrouw) aannam die hem door folders etc.was aangereikt.Vreselijk.Ik ben er van overtuigd dat een groot deel van de sociale rechtshulpverlening als gevolg hiervan is afgehaakt, mede omdat de enorme administatieve rompslomp als gevolg van de "oplichtershypothese" het werk als rechtshulpverlener eigenlijk niet interessant meer maakte.Om de mondige burger bij te staan moet men wel 'n heel groot vermogen tot dienstbaarheid hebben.

Uw betoog in NRC is mij uit het hart gegrepen. Geent op enkele aspecten zaols de juridificering en de zorg was het voor mij al lang herkenbaar. Uw artikel heeft de verdienste het op en breed terrein te etaleren.
In mijn (economisch) jargon is de paraplu dee toeneming van de (maatschappelijke) overheadskosten. Op bedrijfsniveau is bekend hoe overhead een wurggreep kan worden. Voor het maatschappelijk niveau is dit denkelijk nog niet uitgewerkt. Dat zou kunnen in de dimensie van soorten arbeid (direct en indirect productief ) en in de dimensie van geldstromen. Een benadering is de verhouding Export/ BNP wanneer uit de export de aardgasverkoop wordt geelimineerd als een export van kapitaal die, ten onrechte, onder goederen in de statische verwerking van het betalingsverkeer valt. Mij dunkt dat uw standpunt aan overtuigingskracht wint als het ook in die termen wordt gepresenteerd.
Wat betreft 'hoe het getij gekeerd moet worden' geldt dunkt me behalve wat u stelt ook dat eigengereid risico nemen weer aanvaardbaar moet worden.

Hartelijk dank voor het schrijven van uw heel herkenbare artikel en beschikbaar stellen via internet. Een collega maakte mij er op attent.
Ik maak dagelijks - ik ben psychiater in een algemeen ziekenhuis en heb een geweldig boeiend vak dat ik graag in het voordeel van mijn patiënten probeer in te zetten - kennis met het fenomeen, met de collega's die niets meer verbazen kan en murw zijn, die producten bedenken met de managers die niet moe worden te beweren dat het kwalitatief beter kan (=moet) voor minder (maar niet in een zin natuurlijk) Herkenbaar uit uw artikel is onder meer dat de idiotie zich in de jeugdzorg ook naar de intakes heeft uitgebreid. De rest van GGZ volgt rap en regel eerder dan uitzondering zijn de collega psychiaters in GGZ'en die de patiënten niet kennen waar zij recepten met potentieel zeer schadelijke medicijnen voor uitschrijven die via SPV's in handen van de patiënten komen. Psychiaters die hier niet van gediend zijn worden niet in dergelijke instellingen getolereerd.
Ik zit ziek thuis (hernia) en heb tijd dus - vergeeft U mij mijn narcisme - nog wat extra tekst kan er wel af. Gewoonlijk heb ik die natuurlijk niet want dan ben ik DBC aan het invullen. Nog niet zo lang geleden moest ik in Denemarken een lezing houden. Op het vliegveld in Kopenhagen kwam ik een collega tegen die op de vraag hoe het was in X antwoordde "Geweldig, ik vul alleen nog DBC in, patiënten zie ik niet meer. Het was een week wennen maar nu .."

Tot slot, zomaar wat termen
1. Zandloperdraaiers.
Bij het invoeren van de DBC hoorde in de psychiatrie ook tijdregistratie. Dat wil zeggen dat ik nu in een computerprogramma moet opgeven / invoeren hoe lang ik wat doe tot op een minutieus niveau. Het voelt respectloos. Ten eerste omdat op de computeruitdraai van mijn spreekuur ook de tijden vermeld staan die ik besteed en ik het nu op een ingewikkelde manier opnieuw in moet voeren. Dit omdat ik anders maar wat aan lummel? Om wat redundant en nederig uit te komen? Ten tweede omdat ook nog eens het luide lied gezongen wordt dat deze informatie niet zal worden gebruikt om op management niveau bij te sturen. Ja, ja. Wij moeten zandloperdraaiers worden van onze bestuurders. Net als advocaten. Alleen hebben die een diploma voor het leven en hoeven die zich, als ik wel ben geïnformeerd, niet om de zoveel jaar te laten herregistreren.

2. Namaakwerk
Ik ben een aanhanger geworden van de spreuk: ik heb liever een goed lopende chaos dan een georganiseerde bende. Mijn neiging is gegroeid om op de al te vaak klakkeloos overgenomen bewering dat het beter kan (moet??) te reageren dat we daar nog eerst maar eens over moeten nadenken. Deden we het dan zo bedonderd? En wat kost dat eigenlijk aan ... (tijd, geld, energie, chagrijn etc) ? Is dat waardering? Het staat niet als je in het openbaar niet wilt verbeteren. Het is synoniem geworden voor niet willen deugen. Mijn opstelling wordt volgens mij door weinigen van managementzijde ingenomen. Maar ja als verbeteren van processen je werk is dan moet er wel iets misgaan om aan de slag te blijven. Ik ben het (doorgeschoten verbeteren) namaakwerk gaan noemen. Ook de bureaucratie rondom de door U zo helder beschreven verbeteringen in de zorg vallen wat mij betreft daaronder.

3. Anatisme.
Wie kinderen heeft gaat eendjes voeren. Dan heb je al snel door: welke diersoort na ons ooit de aarde gaat overmeesteren, de eenden zullen het niet zijn. Maar daar gaat het nu niet om. Eenden kunnen goed kwaken. Dat kunnen ze als de besten. Bijna net zo goed als zorgverleners die in de gaten krijgen dat managen inhoudt dat je minder lastige patiënten hoeft te zien en - samen met heel veel andere gezellige managers - meer te zeggen krijgt over anderen. Je moet dan wel iets roepen of beter nog: nazeggen. Dit nazeggen om de positie te krijgen en te behouden zie ik wel eens om me heen. Ik ben het anatisme gaan noemen naar het latijn voor eend. Het is een genoeglijk woord dat goed bekt. Bovendien kan het neologisme zichzelf bewijzen wanneer de van anatisme verdachte bestuurder de vraag of het bij het beschouwde fenomeen om een anatisme zou kunnen gaan bevestigend dan wel ontkennend beantwoordt.

De bijdrage van afgelopen zaterdag heeft de instemming van mijn echtgenoot en mij. Zozeer, dat wij hopen dat u meer bereikt dan alleen de publicatie van dit artikel. Zou u contact kunnen hebben met TjeenkWillink, die immers al 7 jaar hetzelfde zegt, wel een jaarlijks artikel in nrc mag plaatsen als vicevoorzitter staten generaal waarop de nrc verder geen inhoudelijke reactie geeft, en de nederlandse ambtelijke politiek al helemaal het zwijgen toe doet.
De professionele verantwoordelijkheid wordt in dit land en misschien ook elders in europa en het westen, ondergeschikt gemaakt aan ambtelijk/politieke bemoeienis en sturing.
Toen ik nog VVD Lid was, en lid van de partijraad, ontdekte ik dat het belangrijk was dat belangrijke posities bij verzekeraars etc. naar de VVD zouden gaan: schultz-verhagen,Wiegel, de Grave, bibi de vries, steven van Eyk, . de professionele uitvoering moest ondergeschikt aan partijpolitieke sturing.
Het onbehagen bij ons, apotheekhoudende huisartsenpraktijk, is groot..
De computer is nu de grootste dreiging, het electr. medisch dossier wil alle kennis eigendom bij huisartsen weghalen; wie is er dan nog verantwoordelijk voor het beste persoonsarchief van nederland? De ambtenaar/politicus met banden met de banken/verzekeraars?

Dank voor uw belangrijke bijdrage over de transparantieterreur. Dit concept is verhelderend maar raakt de kern nog niet.
IT heeft aan beleidsmatige en financiële machthebbers de instrumenten geleverd om via de “wil tot weten” de dienst te kunnen uitmaken. Om dit laatste gaat het: transparantieterreur is in feite machtsterreur.
Deze terreur dient een belang. Om mij tot de gezondheidszorg te beperken, ziektekostenverzekeraars kunnen de zorglasten reduceren door de handelingen van de zorgprofessionals te bepalen. Hiermee worden de bedrijfsresultaten geoptimaliseerd, en de zorgprofessionals gedeprofessionaliseerd. Dit is precies wat de systematiek van de Diagnose Behandel Combinaties beoogt.
Het is naïef te denken dat tegen transparantie- en machtsterreur vreedzaam overleg en mentaliteitsverandering opgewassen zouden zijn. Bij terreur is strijd de aangewezen weg. “Professionals aller landen” moeten zich verenigen en de strijd met bureaucraten aangaan. Deze strijd zal hard en langdurige zijn, offers eisen en slachtoffers maken.
Een groep psychiaters en psychotherapeuten heeft besloten zich niet te laten ringeloren. Zij legt zich niet neer bij het dictaat van de staat, in casu de Nederlandse zorgautoriteit, en de verzekeraars. Zie hiervoor www.devrijepsych.nl in het algemeen en over DBC's in het bijzonder.

Het artikel in NRC van vorige week was een verademing. Er werden dingen benoemd die van de daken geschreeuwd moeten worden, en aangepakt.
Als arts/psychotherapeut kom ik vaak mensen tegen die als consument wanhopig worden of machteloos geworden zijn door hun confrontatie met die krachten van wantrouwen. Naast machteloosheid roepen die ervaringen ook agressie op. Vindt het eens gek: als je impliciet wantrouwen ontmoet, en dus steeds voor leugenaar wordt uitgemaakt, wordt je boos of cynisch.
Ik ga het boek kopen, ook voor mijn dochter, psychiater, en afknappend op de DBC en de ove4rbodige administratie.

INHOUD

Proloog

[1] De zweetdruppels van Carl Rogers
De professionele ontwapening

[2] Afstand houden
Een mentaliteitsgeschiedenis

[3] De oorlog van Mintzberg
Het bureaucratisch gareel

[4] Het raadsel van Savanna
Zelfgegijzelde professionals

[5] De kleinst denkbare organisatorische eenheid
Een nieuw paradigma

[6] De nieuwe revolutionairen
De werknemersmentaliteit van professionals

[7] Namen en huisnummers
Levende kennis

[8] De leefwereld als spreekkamer
Erop af

[9] De kunst van het ontregelen
De herovering van de werkvloer