Persoonlijk gezicht

Mensen vragen mij regelmatig hoe het nu met GroenLinks is. Dat gebeurt dan op een manier die wel wat weg heeft van het informeren naar de toestand van iemand die ernstig ziek is geweest. Komt ie er nog bovenop? Ik moet ze teleurstellen. Op de een of andere manier denken mensen dat ik als oud-senator voor de rest van mijn leven inzage heb in de keuken van GroenLinks. Dat is niet zo, dus meld ik dat ik geen idee heb hoe het herstel van de patiënt ervoor staat.

Wat ik weet is wat ik uit de media kan opmaken. Het goede nieuws is daarbij dat de partij vooralsnog gezuiverd lijkt van brokkenpiloten en ongeleide projectielen. Maar dat is meteen ook het slechte nieuws: er gebeurt weinig verrassends. Het is dat de partij nog goed vertegenwoordigd is in de Eerste Kamer en daar mogelijkerwijs een rol kan vervullen in het bij elkaar sprokkelen van meerderheden, anders zou je denken dat GroenLinks in rook is opgegaan. Dat is het lot van de politieke marginalisatie van de verkiezingen van 2012. Je telt als partij niet meer mee. En dat drukt zich uit in de polls waarin elk teken van herstel uitblijft.

Merkwaardigerwijs geldt dat minder voor GroenLinkse personen. Jesse Klaver is inmiddels vaste gast bij Pauw & Witteman, Liesbeth van Tongeren weet de media goed te vinden en ook Linda Voortman treedt als zorgwoordvoerder regelmatig in de schijnwerpers. Hetzelfde geldt voor Bram van Ojik, die na een wat aarzelende start zijn mediadraai gevonden lijkt te hebben, zelfs zo dat hij zo ongeveer als eerste politicus groen licht wilde geven voor een interventie in Syrië.

Eigenlijk is daarmee in een notendop de tragiek van GroenLinks getekend. Het is een verzameling slimme, aardige, weldenkende, vaak zeer eigenwijze en nogal eens creatieve individuen, die er maar niet in slagen een sterke partij te vormen. Soms kan in de huidige mediacultuur een individu de partij groot maken (Paul Rosenmöller, Femke Halsema in tweede instantie), maar als die wegvalt of, zoals Jolande Sap, aan botsende ego’s ten onder gaat, dan is het dal diep.

Komen we daar uit door betere ideeën, spannende partijbijeenkomsten, nieuwe programma’s? Nee, daar schort het heus niet aan. We komen daar uit door weer iemand in de schijnwerpers te zetten die het persoonlijke gezicht wordt van GroenLinks. Dat is wat mensen ook van mij willen weten als ze me vragen hoe het met GroenLinks gaat. Ze vragen eigenlijk: wie wordt de nieuwe partijleider? Zolang ze geen overtuigend antwoord op die vraag krijgen, zal – zo valt te vrezen – echt herstel uitblijven.

Deze column verscheen in het september/oktober nummer van het GroenLinks Magazine

Het openingsessay van Nico de Boer en mij van onze serie in de Groene Amsterdammer over 'De stad als sociaal laboratorium' is nu online gekomen. Klik op de afbeelding hierboven om er kennis van te kunnen nemen.
.

Exit participatiesamenleving

Volgens goed ingewijde bronnen sprak de concepttekst van de Troonrede tot het laatst over de doe-het-zelf-samenleving. Op de valreep besloten Rutte en Asscher echter te kiezen voor het wat beleidsmatigere participatiesamenleving omdat doe-het-zelven te snel geassocieerd zou worden met de boel-de-boel-laten. En die boodschap wilden ze nu ook weer niet verkondigen.
Toch wacht Rutte’s participatiesamenleving waarschijnlijk hetzelfde lot als David Camerons Big Society – het motto waarmee de conservatief-liberale regering in 2010 in het Verenigd Koninkrijk van start ging. Aanvankelijk bracht het begrip daar enig enthousiasme teweeg, maar toen de omvang van de bezuinigingen overal voelbaar werd, heette het in de volksmond al snel: ‘Big society, empty pockets’ (een grote platzak-samenleving). En daarmee was het begrip van zijn charme ontdaan; niemand heeft het er nog over.

Zo zal het onze participatiesamenleving ook vergaan. Want waar in het Verenigd Koninkrijk het overheidsprogramma via de Localism Act tenminste nog aan rechten van ‘communities’ (right to challenge, right to bid) werd gekoppeld, komt onze regering niet verder dan een moreel appèl. Burgers moeten, terwijl de regering de bijl in de uitgaven zet, meer zelf doen. Het heeft vooral iets weg van iemand die meent dat als je aan de takken van een boom gaat trekken dat deze dan sneller gaat groeien.
Maar een boom heeft, net als de participatiesamenleving, voor het groeien in de eerste plaats een vruchtbare voedingsbodem nodig. Betrokkenheid in buurten komt niet van de grond omdat de regering het verordonneert, maar omdat mensen elkaar vinden op iets gemeenschappelijks. Dat gaat niet vanzelf. Soms gebeurt dat omdat ze zich boos maken, soms omdat ze vinden dat het fout gaat, soms omdat ze iets met elkaar willen realiseren, maar altijd mondt het uiteindelijk uit in een samenspel tussen burgers, voorzieningen en organisaties. Corporaties spelen in dit proces als leverancier van plekken, als verhuurder en als kapitaalkrachtige maatschappelijke organisatie een cruciale rol. Participeren kan dus niet zonder adequate institutionele context; het een heeft het ander nodig.

Dat elementaire besef is aan onze regering niet besteed. Zij kortwiekt corporaties door ze een verhuurdersheffing op te leggen, dwingt ze daardoor in een enge rol van vastgoedverhuurder en verkondigt vervolgens vrolijk de komst van de participatiesamenleving. Oftewel: je maakt de voedingsbodem onvruchtbaar met als motto dat er iets moois gaat groeien. Dat werkt natuurlijk niet. Exit participatiesamenleving dus. Ik kan daar niet mee zitten. Waar ik wel mee zit is dat corporaties door in te stemmen met de verhuurdersheffing eigenlijk in deze drogredenering mee zijn gegaan. Dat is pas echt erg.

Deze column is eind oktober verschenen in Aedes Magazine, nr. 10/2013.

Klik op de afbeelding voor meer informatie.

Klik op de afbeelding om het vraaggesprek met Theodor Holman te bekijken.

Aardig interview met Pieter Hilhorst in Het Parool van gisteren. Een citaat: 'Door een cultuur van wantrouwen hebben we de overheid niet georganiseerd. Als je een maatje bent van een gedetineerde, is het frustrerend als een reclasseringsambtenaar nooit contact opneemt omdat je geen familie bent. Dat moet anders.' Aan de slag dus.

Op 1 november vindt in Zwolle een landelijke conferentie plaats over de vraag wat de eigen kracht-beweging ons heeft gebracht. Ik mag er een inleiding houden. Klik op de afbeelding hierboven voor het programma.

Het nieuwe Nederland staat al in de steigers, maar velen zien het nog niet. Nederland is in transitie en duizenden vernieuwers en entrepreneurs werken met het kantelen van systemen en werkwijzen al aan het Nederland van de toekomst, Nederland 3.0.
De kantelbijeenkomsten dienen er toe om van een aantal sectoren/domeinen de kanteling te versnellen. Er wordt gestart met een inspirerend kantelbetoog van Jan Rotmans, auteur van In het oog van de 
orkaan en bekend van de aflevering Nederland in transitie van VPRO’s Tegenlicht. Gevolgd door de presentatie van een aantal lokale praktijken die de kanteling reeds hebben ingezet. Daarna is er ruimte voor intensieve dialoog die zal leiden tot een lokale agenda.

(...) Nederland 3.0 is horizontaal, van onderop en decentraal, waarbij mensen in alles centraal staan. Daarbij hoort ook een nieuwe economie, die slim en schoon is, groen en glokaal, innovatief en creatief, voortgestuwd door entrepreneurs die aan radicale vernieuwing werken. In een kantelfase tussen de oude en nieuwe wereld spelen entrepreneurs met een frisse blik, dwarse denkbeelden en organisatorisch vermogen een grote rol in het verbinden van mensen om zo organisaties fundamenteel te veranderen.

Kantelbijeenkomsten worden gehouden in vijf steden: Eindhoven, Hengelo, Amsterdam, Rotterdam en Groningen. Per stad worden zoveel mogelijk vernieuwers, friskijkers, dwarsdenkers en koplopers uitgenodigd, die samen de potentie hebben lokale transities te versnellen. De bijeenkomsten worden georganiseerd door Pakhuis de Zwijger, platform voor creatie en innovatie, samen met Jan Rotmans.

 Vorige week donderdag werd Burgerkracht in de wijk. Sociale wijkteams en de lokalisering van de verzorgingsstaat gepresenteerd tijdens de dag van Stad en regio in Rotterdam. Het is een uitgebreid essay van de Nico de Boer en mij, vooral gericht op het ontstaan van sociale wijkteams. Nico en ik hebben met een groot aantal betrokkenen gesproken en een aantal steden onder de loep genomen. Het essay vindt inmiddels gretig aftrek, want het is gratis downloadbaar. Volgens de teller op mijn site is de tekst inmiddels 300 keer gedownload. Een mooi aantal.

Klik op de cover hierboven om de tekst te downloaden.

Overigens is de foto op de cover een mooi voorbeeld van burgerkracht dicht bij huis. Het is een afbeelding van een groene strook voor mijn voordeur die wij als bewoners zelf onderhouden, nadat wij daar stevige gesprekken met de gemeenten over hebben gevoerd. De actie is inmiddels zes jaar geleden, we mochten het als pilot een jaar proberen, daarna zou de gemeenten het evalueren. Daar hebben we nooit meer wat van vernomen, wel prijkte foto's van onze fraaie groene stoep inmiddels in veel gemeentelijke brochures als voorbeeld van zelforganisatie.

 

Den Haag, 9 oktober 2013

Wijkteams zijn nergens zonder burgers

 “Wijkteams die binnen de oude institutionele lijntjes blijven, zijn niet meer dan oude wijn in nieuwe zakken.” Dat stellen publicisten Nico de Boer en Jos van der Lans in het essay 'Burgerkracht in de wijk - sociale wijkteams en de lokalisering van de verzorgingsstaat'.

 De verzorgingsstaat zit in een enorme transformatie: decentralisaties ter waarde van 10 miljard euro, grote veranderingen in de AWBZ, mogelijkheden tot een integrale aanpak van problemen van arbeid tot zorg op lokaal niveau. Op basis van eigen onderzoek in enkele koplopergemeenten (Zaanstad, Leeuwarden, Nijmegen en Eindhoven), interviews en literatuurstudie analyseren De Boer en Van der Lans deze transformatie. Ze plaatsen deze in een historisch kader en komen tot de indringende conclusie: "Burgerkracht en wijkteams zijn als twee kanten van dezelfde medaille. Wijkteams die binnen de oude institutionele en professionele lijntjes blijven, zijn niet meer dan oude wijn in nieuwe zakken. Zonder een vitale lijn met wat burgers kunnen, dreigen ook wijkteams vast te lopen in bureaucratie." 

 De auteurs pleiten voor een andere rol van professionals (open, vanuit het dagelijks leven). Nieuwe organisatievormen en financiering moeten uitgaan van de wijk en de burger als eigenaar.

 Het essay 'Burgerkracht in de wijk - sociale wijkteams en de lokalisering van de verzorgingsstaat' wordt donderdag 10 oktober op de Dag van stad en regio van Platform31 in Rotterdam overhandigd aan Elly van Kooten, ‎directeur maatschappelijke ondersteuning van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.

 Het essay werd in opdracht van de ministeries van VWS en BZK geschreven. Staatssecretaris Martin van Rijn schreef het voorwoord en stelt: "Dit essay is een goed voorbeeld van een nieuwe manier om van elkaar te leren. Gevoed door de ervaringen en meningen van mensen die met de transitie van het sociale domein bezig zijn, brengen de auteurs gedachten en analyses bijeen. Anderen die op zoek zijn naar manieren om burgerkracht beter te benutten, worden hiermee vooruit geholpen."

 

---

 Noot voor de redactie

 Op publicatie over het rapport zit een embargo tot 10 oktober 2013.

 Download

 Meer informatie

Postbus 30833, 2500 GV Den Haag

twitter: @platform31

+31 70 302 84 84

     

Lezing door Herman Baartman, van 16.00 tot 17.00 uur. Klik op de afbeelding hierboven om de hele uitnodiging te lezen.

Beste Jos,

Ik heb genoten van de show die jij en Pieter afgelopen donderdag hebben opgevoerd! Ik heb wel kort met Pieter gesproken, maar het lukte me niet (nadat ik enige tijd in de rij voor Pieter had gestaan) jou in de menigte te vinden. Wat ik bijzonder leuk vond is de manier waarop jullie de Amsterdamse initiatieven voor het voetlicht hebben gebracht. Ik bleek er een aantal zelf goed te kennen (Urgenda, Wij krijgen kippen).

Ik heb ondertussen het boek van voor naar achteren (en weer terug) gelezen. Mijn complimenten voor het doorwrochte werk, en ook nog uitermate leesbaar ook!

Zelf ben ik, onder meer gedwongen door omstandigheden bezig de zorgnetwerken rondom zowel mijn beide ouders 88 (ruzie met de vorige zorgleverancier, met vermoeden van fraude c.q. grove nalatigheid) als mijn zelfstandig wonende, dementerende schoonmoeder anders in te richten. Dit gaat niet op stel en sprong, maar de sociale kring rondom hen wordt stapje voor stapje groter en hechter.

Mijn vrouw werkt aan SpeelJeWijs (https://www.facebook.com/SJWijs), samen met twee Amsterdamse vrienden. Dit initiatief is bedoeld om kinderen (basisschoolleeftijd) weerbaar te maken, sociale vaardigheden te ontwikkelen, in open spelvormen.

Jullie boek geeft de burger weer moed, om een oud gezegde aan te halen! Ga zo door.

Groet
John Grüter, Digital Knowledge

Het was een fantastische avond, onze boekpresentatie gisteren in Pakhuis de Zwijger. Een kleine vierhonderd mensen zorgden voor een uitpuilende zaal. De hoofdrol werd gespeeld door een zo'n twintig sociaal doe-het-zelf initiatieven en twee inspirerende gastsprekers: Marjan Minnesma van Urgenda en Maaike Schnabel van wehelpen.nl. En we hebben zelf wat verteld natuurlijk, over het boek, waarvan deze avond een kleine 300 exemplaren over de toonbank gingen. Kortom, in alle opzichten een geslaagde avond. Hieronder een foto-impressie. In een volgend blog een overzicht van de initiatievne aan wie we de eerste exemplaren van het boek hebben overhandigd.

 

Sociaal doe-het-zelven: daar help je mensen mee

We moeten toe naar een participatiesamenleving, zo hield het Kabinet ons dat tijdens Prinsjesdag voor. Volgens Rutte moeten we afscheid nemen van de verzorgingsstaat en ons overgeven aan de participatiesamenleving. Het kabinet houdt ons voor dat de participatiesamenleving in de plaats komt van de verzorgingsstaat. Het is minder overheid versus meer eigen verantwoordelijkheid van burgers. Het is minder professionele zorg tegenover meer zorg door de buren/familie/netwerk. Hij reduceert het probleem tot een zwart/wit keuze voor of tegen de verzorgingsstaat, een of/of-formule. Dat is nu precies waar het niet om gaat. Actieve betrokkenheid van burgers leidt tot een andere verzorgingsstaat, maar mag onder geen beding een alibi zijn voor een afbraak daarvan.

 De roep om een participatiesamenleving wekt ten onrechte de indruk dat mensen op dit moment massaal passief op de bank hangen. Niets is minder waar. Nederland is kampioen vrijwilligerswerk. Ruim vijf miljoen Nederlanders zetten zich vrijwillig in voor anderen en voor elkaar. De initiatieven van onderop zijn overal zichtbaar. Zzp’ers verenigen zich in kleinschalige collectieven (‘broodfondsen’) waarin zij voor elkaar garant staan als een lid door ziekte geen inkomen heeft. Ouderen vormen coöperaties om te zorgen dat ze langer zelfstandig kunnen blijven wonen. Probleemgezinnen nemen met behulp van Eigen Kracht-conferenties het voortouw om met bekenden hun problemen de baas te worden. Wij noemen dat sociaal doe-het-zelven. Mensen nemen met elkaar het heft in eigen handen.

Wat is de politieke betekenis daarvan? Voor liberalen is het duidelijk: als mensen zoveel zelf kunnen, kan de overheid wel wat minder doen. “Pech hoort bij het leven en het is niet aan de overheid om alle tegenslagen op te vangen.” zei Zijlstra vorige week bij de algemene beschouwingen.

Wie vanuit die achtergrond de participatiesamenleving bewierookt, stuit terecht op argwaan. Overheden staan immers voor een enorme bezuinigingsopgave en dan is het wel erg makkelijk om van publieke taken te zeggen dat burgers het niet alleen zelf kunnen doen, maar ook zelf moeten doen.  Maar het idee dat buren, vrijwilligers of zelfs werklozen de lichamelijke verzorging van ouderen ter hand nemen, is absurd. Verzorgen is geen hobby. Het is een gerespecteerd vak, waar mensen jarenlange opleidingen voor volgen, waar kennis en kunde in ligt opgesloten. Laten we dat vooral respecteren.

Vrijwilligers gaan de zorg niet redden in Nederland, net zo min als dat ze alle publieke taken ter hand gaan nemen.  Als de participatiesamenleving wordt ingezet om de overheid te ontlasten, wordt het een liberaal excuus om weg te kijken als mensen het op eigen kracht niet redden. En precies daarover gaat de verzorgingstaat. Het bieden van zekerheid aan mensen die kwetsbaar zijn. De participitiesamenleving kan dus niet in de plaats komen van de verzorgingsstaat.

 Betekent dit dat er niets moet veranderen? Nee, integendeel. Het sociaal doe-het-zelven is een antwoord op een te bureaucratische verzorgingsstaat. Bij sociaal doe-het-zelven gaan actieve burgers en een actieve overheid hand in hand. Neem een probleemgezin dat met behulp van vrienden en familie een plan maakt om uit de sores te komen.

Zoiets ontstaat niet vanzelf. Mensen die in de knel zitten hebben de neiging zich van anderen af te sluiten. Goede hulpverleners kunnen die impasse doorbreken, waardoor de moeder met psychiatrische klachten bijvoorbeeld weer durft om haar ouders in te schakelen. Met behulp van dit sociale netwerk kunnen kinderen veilig thuis blijven wonen. Of wat dacht u van al die maatjes die mensen helpen die schulden hebben? Die mensen vinden elkaar niet vanzelf. Daar is actieve overheid voor nodig. Zonder een goede sociale infrastructuur schieten buurtgenoten elkaar niet spontaan te hulp. Het gaat om het effectief benutten van wat hoogleraar Evelien Tonkens het altruïsme-overschot noemt, het overschot aan goede intenties van mensen dat nu vaak onbenut blijft. Het streven is om zo’n samenwerking tussen professionals en amateurs tot stand te brengen dat zorg en dienstverlening op een menselijke maat ontstaat.  

Sociaal doe-het-zelven gaat niet over de vervanging van de verzorgingsstaat maar om het vergroten van de zeggenschap. Als we een participatiesamenleving dichterbij willen brengen moet de grootste verandering niet door burgers worden opgebracht, zoals het Kabinet lijkt te suggereren, maar door overheden en instituties.

Het gaat om een overheid die dichtbij mensen durft te opereren – de overheid moet niet de wijk nemen maar de wijken in gaan. Het gaat er om professionals de vrijheid en de ruimte te geven om met hun talenten zonder bureaucratische plichtplegingen en administratieve omwegen in te spelen op lokale mogelijkheden. Het geeft daarom geen pas om de verzorgingstaat af te schaffen; nee, het is zaak te garanderen dat mensen die steun nodig hebben daarop kunnen rekenen en tegelijkertijd de publieke sector zo te organiseren dat mensen met elkaar het heft in eigen hand kunnen nemen. Het gaat niet om schraapzucht, maar om zeggenschap.   

Pieter Hilhorst is wethouder Financiën, onderwijs en jeugdzaken in Amsterdam. Jos van der Lans is cultuurpsycholoog en publicist. Op 3 oktober verschijnt hun boek Sociaal doe-het-zelven. De idealen en de politieke praktijk bij Atlas Contact.

Sociaal doe-het-zelven

Laten we het maar officieel een beweging noemen. Er is weliswaar geen organisatie, geen alles omvattend programma, maar dat is nu juist de kracht van het sociaal doe-het-zelven. Het is overal. Je kunt de krant niet openslaan of de beweging laat van zich horen. Zo las ik op vrijdag dat steeds meer mensen het autoritaire handelen van banken zat zijn en elkaar geld lenen (geldvoorelkaar.nl) en op maandag dat ‘Brabanders het overnemen van de gemeente’. In het weekend daartussen bracht de krant een groot interview met de Australische Lauren Anderson, intellectueel stuurvrouw van het Collaborative Lab. Anderson is samen de Amerikaanse Rachel Botsman ’s werelds meest bekende pleitbezorger van het collaborative consumerism, waarbij mensen met een coincidence of wants met steeds meer succes bij elkaar gebracht worden, ook in Nederland: het lenen van spullen via peerby.nl, autodelen via wego.nu of toogethr.com, het delen van maaltijden via thuisafgehaald.nl. Enzovoort, etecera.
Ik word heel vrolijk van al die berichten. Maar ik zal niet verbloemen dat ik de afgelopen maanden ook wel eens gevloekt heb toen ik de krant opensloeg. Dan dacht ik: shit, dat had er ook in gemoeten. Want samen met Pieter Hilhorst heb ik deze zomer de laatste hand gelegd aan het boek Sociaal doe-het-zelven. De idealen en de politieke praktijk. In dat boek proberen we de achtergrond en dynamiek van al deze initiatieven in kaart te brengen. Waarom doen mensen dat? Wat verbindt deze acties? En – niet onbelangrijk – hoe kan een wethouder (want die gedaantewisseling maakte co-auteur Pieter Hilhorst door tijdens het schrijven) daar werk van maken?

Wij besloten dit boek te schrijven toen we samen in de zomer van 2011 de stoot hadden gegeven tot het oprichten van een broodfonds, een arbeidsongeschiktheidsverzkering voor zzp’ers, een initiatief dat zich daarna als een olievlek over het land verspreidde. Voor ons was het een van de vele bewijzen dat de oude instellingen van de verzorgingsstaat, ooit ontsproten als vorm van particulier initiatief, door de krachten van de staat en de markt log, bureaucratisch en mensenschuw zijn geworden. Meer dan een half miljoen zzp ‘ers liep daardoor onverzekerd rond, omdat de grote verzekeraars absurde premies berekenden. Dus besloten we het zelf te doen, en met succes.
Diezelfde stappen zagen we mensen op het terrein van energieproductie nemen door gezamenlijk zonnepanelen te kopen of een windmolen neer te zetten. We zagen mensen voorzieningen overnemen, woningen bouwen, nieuwe coöperaties en werkverbanden maken. Soms gbeurde dat uit onvrede, vaak uit eigen belang, meestal uit idealisme. Ze boeken succes omdat dit moderne particuliere initiatef over een relatief nieuw maar zeer krachtig bindmiddel beschikt: internet. Ons broodfonds konden we daarom in mum van tijd van de grond tillen.

Wat begon als speldenprikken is inmiddels dus uitgegroeid tot een heuse beweging. In feite is er een nieuwe civil society in de maak, omdat de oude gestold is in bureaucratische instituties. In die nieuwe civil society komen heel veel kritische lijnen bij elkaar: onteconomiseren, duurzaamheid, delen, samenwerken, eigen kracht, kleinschaligheid, netwerkorganisaties, participatory professionalism, eigenaarschap, menselijke maat, noem maar op. Die lijnen hebben Pieter Hilhorst en ik in Sociaal doe-het-zelven bijeen proberen te brengen, maar elke dag horen we of lezen we wel iets waaruit blijkt dat de werkelijkheid ons te snel af is geweest. Een beetje jammer voor ons, maar ja … zo gaat dat met krachtige bewegingen.

Deze column verscheen eerder in het Tijdschrift voor sociale vraagstukken, nr. 3, 2013.

Op 3 oktober presenteren Pieter Hilhorst enJos van der Lans in Pakhuis de Zwijger in Amsterdam hun nieuwe boek Sociaal doe-het-zelven. De idealen en de politieke praktijk.

Sociaal doe-het-zelven gaat over mensen die zich verenigen om het heft in eigen hand te nemen. Het gaat over broodfondsen waarin zzp’ers voor elkaar garant staan als een lid door ziekte geen inkomsten heeft. Het gaat om families met sores die meer hebben aan een Eigen Kracht-conferentie dan aan langs elkaar heen werkende hulpverleners. Het gaat over mensen die een coöperatie beginnen om met elkaar zonneenergie op te wekken. Het gaat over mensen die in één dag een heel land schoonmaken. Het eerste deel van het boek gaat over deze do it ourselves-beweging.

Het tweede deel gaat over wat deze beweging vraagt van de politiek. Hoe kan de lokale politiek deze kracht van onderop versterken?

Marjan Minnesma van Urgenda en Maaike Schnabel van Wehelpen.nl vertellen over hun praktijkervaringen met Sociaal doe-het-zelven.

De auteurs overhandigen de eerste exemplaren van het boek aan mensen die het sociaal doe-het-zelven al in de praktijk brengen. Wie dat zijn? Dat hoort u op 3 oktober.

Doe mee, en kom ook!

Donderdag 3 oktober, 20.00 uur
zaal open: 19.30, entree: gratis
Pakhuis de Zwijger, Piet Heinkade 179, Amsterdam

Klik hiervoor het voorwoord en de inhoudsopgave.

Pieter Hilhorst is voor de PvdA wethouder in Amsterdam voor de portefeuille Financien, onderwijs en jeugdzaken. Daarvoor presenteerde hij het programma De Ombudsman voor de Vara en was hij columnist voor de Volkskrant.

Jos van der Lans is cultuurpsycholoog en publicist. Voor GroenLinks was hij lid van de Eerste Kamer. Over de publieke sector schreef hij meerdere boeken, waaronder: Koning Burger (2005), Ontregelen (2008) en Eropaf! (2010).

Geef je op via aanmelden@sociaaldoehetzelven.nl
Kijk op facebook.com/sociaaldoehetzelven

Klik hier voor de uitnodiging voor de boekpresentatie in Pakhuis de Zwijger. En stuur hem door!!