| JOS VAN DER LANS - BOEKEN - ONTREGELEN |
|
|
|
|
|
|
|
Ontregelen – De herovering van de werkvloer verscheen begin maart 2008 bij uitgeverij Augustus. Ontregelen is een bundel beschouwingen over:
Ontregelen telt 128 pagina’s, en kost in de boekhandel € 14,90. ISBN: 9789045701394. Bekijk de aflevering van VPRO-boeken, van 30 maart 2008 over ONTREGELEN. Surf naar vpro.boeken.nl U kunt het boek bestellen via: www.augustus.nl. Eerste druk, maart 2008. Tweede druk, april 2008. Derde druk, april 2008. Vierde druk, juni 2008. Vijfde druk, juli 2008. Zesde druk, december 2008. Zevende druk, februari 2009. Achtste druk, november 2009. Negende druk, augustus 2010. |
|
| Uit de proloog van Ontregelen | |
| (…) Voor de goede orde: dit is geen handboek tegen de bureaucratie. Dit boek is ook geen lofzang op hedendaagse professionals, integendeel zelfs. Dit boek probeert op een essayistische wijze door te dringen in de achtergronden van de professionele werelden. In het denken en doen (en vooral ook laten) van professionals, in historische en organisatorisch opzicht. (…) Zo komt langzaam maar zeker een heel andere verhouding tussen burgers en professionals in beeld dan die ons in de publieke meningsvorming vaak wordt voorgespiegeld. Die verhouding is geen ding, geen product, maar een bijzonder soort betrekking; een relatie, waarin gelijkwaardigheid, wederkerigheid, geloofwaardigheid en vertrouwen elke keer naar een bijzonder evenwicht streven. Een relatie die bovendien echt vitaal is als deze zich ijkt op de leefwereld van mensen. Wat wezenlijk iets anders is dan wat er nu nogal eens gebeurt: dat mensen hun problemen moeten ijken op de logica van de spreekkamers. Die gezichtspunten wijzen de weg om opnieuw na te denken over de vraag hoe we het professionele leven op al die werkvloeren zinniger, spannender en daarmee ook aantrekkelijker kunnen maken. | |
| De flaptekst | |
|
Een kwart eeuw schrijft, denkt en praat Jos van der Lans inmiddels over de publieke sector in Nederland. Over welzijnswerkers, politieagenten, docenten, jeugdzorgers en thuiswerkers, over al die professionals die de samenleving als werkvloer hebben. Alleen zien we ze daar steeds minder. Bureaucratische regels, angstige protocollen en geduldig registrerende computerschermen zijn er steeds beter in geslaagd deze professionals van hun werk te houden. ONTREGELEN is geboren uit verbazing over deze ontwikkeling. Waar komt die controlezucht vandaan? Hoe heeft deze bureaucratische verschansing achter loketten en procedures zich kunnen voltrekken? Hoe kan het dat deze professionals het hebben laten gebeuren? En vooral: hoe kan het tij gekeerd worden? Als vervolg op het succesvolle Koning Burger. Nederland als zelfbedieningszaak onderzoekt Jos van der Lans de stille revolutie die de professionele staat van Nederland in een permanente staat van reorganisatie heeft gebracht. Onder leiding van steeds meer aanwezige managers gaat alle aandacht uit naar interne procedures, waardoor stukje bij beetje de passie uit het werk wordt geperst. Het gevolg is dat professionals steeds verder weg worden gedreven van de plek waar ze het meest nodig zijn: in het front van de samenleving. |
|
| Persstemmen | |
|
‘Ontregelen’ is een plezier om te lezen, niet in het minst door de vele uit het leven gegrepen voorbeelden – van waar het mis gaat, maar ook van waar het goed gaat. Ik beveel het vooral aan aan managers, die inmiddels bijna evenzeer in het verdomhoekje zitten als eerder de professionals. Niet alleen zullen ook zij zich goed herkennen in dit boek, Van der Lans heeft tevens een bijzondere opdracht voor hen in petto! Ruud Abma, boekhandel Roelants Nijmegen ‘Ik heb zelf zijn boek in ontvangst genomen en hij heeft voor een deel wél gelijk. Er zijn overigens erg veel indicatoren: de verzekeraars hebben hun indicatoren, je hebt de CQ-index, de indicatoren van Zorgbrede Transparantie, de basissetindicatoren van de inspectie. Dat kan een overmaat worden. Stroomlijning is nodig, omdat transparantie anders niet wordt bereikt en zichzelf in de weg gaat zitten.(...) Van der Lans moet van competitie niet zo veel hebben omdat het volgens hem leidt tot een afstandelijke relatie met de patiënt. Juist om die reden is het belangrijk dat we inzicht krijgen in de kwaliteit van zorg. Dat is de basis voor vertrouwen en die slag moeten we nog maken. Ook daarop kun je excelleren en je onderscheiden. Ook dat is competitie. Ab Klink, in Medisch Contact De belangrijkste vraag die Jos van der Lans stelt is dan ook: hoe krijgen we de gekte ooit
weer weg? Is er onder professionals nog voldoende energie om weer gewoon te
gaan doen waar zij ooit voor kozen: kinderen lesgeven, ontspoorde gezinnen op de
rails helpen, zieken en bejaarden verzorgen? Een
cultuuromslag als door Van der Lans bepleit kan alleen slagen als politici zich van die
nadelen bewust zijn, als zij die accepteren en dan niettemin kiezen voor ontregeling
van de werkvloer. Tegen bureaucratie zijn en tegen kleilagen vol managers, is
makkelijk. Dat zie ik politici best volhouden. Maar kiezen tegen transparantie,
registratie, meetbaarheid en rechtsgelijkheid is een heel ander verhaal. Die keuze zie Margo Trappenburg, voordracht bij presentatie boek . Het is een prachtige geschiedenis van de hulpverlening in vier kernbegrippen: het paternalistische erbovenop, het empathische er naast, het administratieve ervandaan, en het persoonlijke er op af. Pieter Hilhorst, recensie De Volkskrant **** Pohtieagenten, leraren, jeugdzorgers, welzijnswerkers. Jarenlang zaten ze een beetje in het verdomhoekje, maar nu lijkt de herwaardering alom aanwezig. Balkenende sprak al liefkozend over 'frontsoldaten', er is een stichting Beroeps(z)eer en nu is er ook een handzaam boekje van Jos van der Lans, met een aardige woordspeling Ontregelen genoemd. Daarin schetst hij knap hoe het zover heeft kunnen komen, al zijn de oplossingen die hij voorstelt vast met zo makkelijk te realiseren als hij het doet voorkomen. Volkskrant - Banen Met scherpe pen wordt het onvermogen van huidige informatiestromen gehekeld, zowel de mate waarin ze de realiteit (niet) weergeven, als hoe ze beleid en sturing (niet) mogelijk maken. Gelukkig bevat het boek ook ontregelprincipes, een routeplanner naar anders en beter. Dit is een rustig boek geworden. Niet alleen omdat het plezierig weg leest, maar omdat het niet paniekerig doet en zich niet laat lijden door de waan van de dag. Wel worden er brede schetsen vanuit het verleden op het doek gemaakt, en doorgetrokken naar de toekomst. Impressionisme van het betere soort. Jan Steyaert - recensie Zorg & Welzijn Van der Lans roept op tot tegendruk tegen de bureaucratie. In het 'huisartsenmodel' vormt de vertrouwensrelatie tussen huisarts en patiënt de kern van het professioneel handelen. Dit model verdient navolging voor alle andere professionals. De relatie tussen burger en professional is de kleinst denkbare organisatorische eenheid, die weer centraal moet komen te staan. Aldus het nieuwe 'relationele paradigma' van Van der Lans. Machteld van Laer, interview Het Financieele Dagblad Hoe kan het dat de 'professionals' en hun organisaties, van politieagent tot jeugdzorgwerker, van woningcorporatie tot gemeente, zo opzichtig niet doen wat er van hen verwacht wordt? Voormalig GroenLinks senator Jos van der Lans geeft in zijn boek Ontregelen daar een scherpe analyse van. De oplossingen liggen echter niet voor het grijpen. Addie Schulte, Het Parool , ***1/2 Maar wat moet je doen tegen deze 'onteigening' van de werkvloer, het autisme van professionele organisaties en vormen van meetbaarheidsidiotie? Van der Lans is wel zo realistisch om te erkennen dat dat een zaak van lange adem wordt. Voor hem staat voorop dat de rollen moeten worden omgedraaid. Niet de manager is de aangewezen persoon die vertelt hoe mensen met elkaar moeten omgaan, maar de mensen zelf. Pas daarna gaan we het hebben over hoe we dat organiseren. Zonder gelijkwaardigheid, wederkerigheid, geloofwaardigheid en vertrouwen zullen relaties tussen instanties en publiek zich niet herstellen. Ontregelen dus. André Keikes, Leeuwarder Courant/ Noordhollands Dagblad Populair onder politici in uitlatingen over de te bestrijden bureaucratie is de strijdkreet ‘minder regels’ of ‘voor elke nieuwe regel een bestaande schrappen’. Van der Lans vindt dit volstrekt ongeloofwaardig. Niet alleen omdat ook politici het systeem in stand houden. ‘Zo eenvoudig is het ook niet. Dergelijke uitlatingen suggereren dat er ergens in Den Haag een bureaucratisch monster woont dat onzinnige regels creëert. We moeten allereerst accepteren dat regels nodig zijn, maar gelijktijdig moeten we ruimte creëren om de perverse effecten ervan tegen te gaan.’ Eric Hoogeweg, Interview Intermediair PW Jos van der Lans staat sympathiek tegenover professionals, maar hij is wel degelijk ook kritisch over hen (zie hierboven over protocolgestuurde professionals). Hij bepleit bovendien dat bestuurders, managers en professionals samen door te ontregelen een cultuurverandering in de publieke dienstverlening teweeg kunnen brengen. De nieuwe Van der Lans is juist om deze reden interessant leesvoer voor bestuurders, managers en professionals. Zij zijn degenen die worden uitgedaagd om te gaan ontregelen. Ik zou hen dan ook van harte willen aanbevelen om dit boek te lezen en gezamenlijk serieus werk te maken van de benodigde cultuurverandering. Imrat Verhoeven, TSS - Tijdschrift voor sociale vraagstukken, mei 2008
|
|
| Reacties & recensies | |
|
Op deze pagina kunt u ook reacties, recensies en andere opmerkelijke zaken die verband houden met de publicatie van het boek bekijken. U mag uiteraard ook zelf reageren op de inhoud van het boek: info@josvdlans.nl.Als u op één van de onderstaande items klikt verschijnt de tekst in uw beeldscherm en kunt u deze desgewenst downloaden.
|